Latince Deyimler ve Atasözleri, I Devamı

buse · 25 Aralık 2017, 18:24

İbid:

Ibid, Latince ibidem'in kısaltmasıdır ve

"aynı yerde, aynı eserde"

demektir. Türkçede a.g.e. (adı geçen eser), a.y. (yazara ait son zikredilen yer), a.e.(aynı eser, yer) şeklinde dipnot göstermede kullanılır.

İd est:

id est (i.e.) Latince

"yani"

ya da

"diğer bir deyişle"

anlamında kullanılan bir terimdir.

"Örneğin"

anlamında kullanılan exempli gratia ile sıkça karıştırılır.

Idem:

Aynı şey

Id est genus hominum:

İşte insan cinsi böyledir (Terentius)

Ignorantia iuris nocet:

Hukuk bilmemek zarar verir.

Ignorantia juris neminem excusat:

Hukuk bilmemek özür olamaz.

Ignorantia legis non excusat:

Kuralları bilmemek özür olamaz.

Ignoti nulla cupido:

Bilmediğimizi arzulamayız (Ovidius'un dizesi)

In dubio pro reo:

Şüphe zanlıya yarar.

In medio tutissimus ibis:

Orta yol en güvenlisidir (Ovidius)

In extenso:

Tam içerikle

In fine:

Sonunda

In girum imus nocte et consumimur igni:

Gecenin içinde dönüyoruz, ateş bizi yutuyor (Lat. sağdan ve soldan okunuşu aynı)

In medias res:

Şeylerin ortasından (Edebiyat, film gibi alanlarda anlatıma olayın ortasından başlama tekniği)

In medio stat virtus:

Erdem ortada durur, uçlarda değildir. (Yedi Bilge Tapınağı'nın kapısında yazılı aşırıya kaçmamayı öğütleyen söz)

In ovo:

Yumurta içinde, embriyo içinde

In partibus:

Aslı:

"in partibus infidelium"

(sadık olmayanların şehrinde)

In silico:

20. yüzyılda ortaya çıkan terim, bilgisayarla yapılan anlamında. (Zıt: in vivo, in vitro)

İn situ:

Aynı yer üzerinde

In solis sis tibi turba locis:

Issız yerlerde kendin için bir evren ol.

İn vino veritas:

In vino veritas,

"şarapta gerçek vardır"

anlamına gelen, zaman zaman

"şarapta gerçek gizlidir"

olarak da çevrilmiş olan Latince deyiş. Şarap içenin dili çözülür, şarap içen kişi sakladığı gerçekleri rahatlıkla anlatabilir anlamında kullanılırdı.

İn vitro:

İn vitro, sıklıkla biyoloji ve tıp alanlarında kullanılan ve

"laboratuar ortamında ya da yapay koşullarda"

anlamı taşıyan bir terimdir. Örneğin, yapay ortamda hazırlanmış doku örnekleri ya da bakteri ekinleri üzerinde denenen herhangi bir ilacın etkisi

“in vitro”

olarak çalışılmış olur

İn vivo: In vivo:

(Latince: canlının içinde) ölü bir organizmadan veya organizma parçasından ayrıca, canlı bir organizmanın veya organizmanın bütününün varlığını belirtmek için kullanılan bir söz. Örneğin biyolojide, in vitro bir araştırmanın ki bu organ, doku, hücre, hücresel bileşen, protein veya biyomoleküller üzerinde yapılır, tersine in vivo araştırma bütün bir organizmanın üzerinde yapılır.

Incredibile dictu:

Söylemesi inanılmaz

Increscunt animi, virescit volnere virtus:

Tek bir yara, maneviyatı derinleştirir, erdemleri geliştirir. (Furius Antias, Aulus Gellius, 18, 11, 4)

Inter alia:

Diğer şeylerin yanı sıra / diğer şeylere ilaveten

İnter arma silent leges:

İnter arma silent leges, Latince bir deyim olup, Savaş sırasında hukuk susar şeklinde Türkçeye çevrilebilir. Özellikle

"haklı savaş"

kavramının gelişmesiyle, üstünde durulmaya başlanmış bir ilkedir.

Inter fæces et urinam nascimur:

Dışkı ve sidiğin arasından doğarız (Aziz Augustine)

Intra muros:

Sur içi

Intuitu personae:

İnsana bağlı (sözleşme)

Inventas vitam iuvat excoluisse per artes:

Bırakın sanat ve bilimle hayatı güzelleştirelim/geliştirelim. (Vergil, Nobel Madalyası)

Ipso facto:

Kendiliğinden olan

Ipsa scientia potestas est:

Bilgi tek başına güçtür (Sir Francis Bacon)

Ira furor brevis est:

Kızgınlık kısa deliliktir.

Irritare crabrones:

Eşekarılarını rahatsız etmek

Is fecit, cui prodest:

Bunu yapan, bundan çıkarı olandır. (Suçluyu bulmak için bundan kimin çıkarı olduğuna bakın)

I tego arcana dei:

Git, ben tanrının öğretisine sahibim. (Et in arcadia ego 'nun anagramı)

Iunctis viribus:

Birleşmiş güçler tarafından (Birlikten güç doğar)

Iurare in verba magistri:

Efendinin sözüne bakarak yargılamak

Iustitia omnibus:

Herkes için adalet (District of Columbia'nın mottosu).

Iuventus stultorum magister:

Gençler delilerin öğretmenidir.

Jactura Paucorum Serva Multos:

Çoğu için azı feda et.

Jvesticae Cavsa Verum Qverit Medicina:

Adalete ulaşmakta en büyük yol, tıptır. (Adli Tıp mottosu)

Jure uxoris:

Eş durumundan hak iddialarını tanımlar.

Justitia Virtim regina:

Adalet erdemlerin kraliçesidir.

Labor omnia vincit improbus:

Güçlü bir çalışma/emek her şeyin üstesinden gelinir. (Virgilius)

Laborare est orare:

Çalışmak ibadettir.

Lacrimis struit insidias cum femina plorat:

Kadın ağlarken, gözyaşlarıyla tuzak hazırlar. (Caton)

Lapsus calami:

Kalemin sürçmesi

Lapsus linguæ:

Dilin sürçmesi (genelde sadece

"lapsüs"

olarak kullanılır)

Liberate me ex inferis:

Beni cehennemden kurtarın!

Lucifer:

Hıristiyan inanışında genellikle şeytanı tasvir etmek için kullanılan isimdir. Bu kullanım İncil'deki Isaiah 14:3-20 kısmında cennetten atıldığından bahsedilen ve

"Gün Yıldızı"

ya da

"Sabah Yıldızı"

olarak bahsedilen meleğin Latincedeki adıdır. Aynı Latince kelime yine İncil'deki 2 Petrus 1:19 kısmında şeytanla hiç alakası olmayan bir yerde de yer almaktadır. Bu ve bunun gibi birçok çeviride

"Gün Yıldızı"

kelimesi yerine doğrudan Latince olan Lucifer kelimesi kullanılmaya başlanılmış ve bu nedenle bu kelime şeytanı tasvir etmek için kullanılır olmuştur.

Macte animo ! Generose puer, sic itur ad astra:

Cesaret soylu evlat! Ancak bu şekilde yıldızlara doğru yükselinir.

Magnum opus:

Magnum opus (bazen opus magnum), Latince

"büyük iş"

anlamına gelen bir deyiştir. Yazıldığı gibi okunur. Bu deyiş bir sanatçının en önemli ya da en bilinen eserini, yani başyapıtını belirtmek için kullanılır. Örneğin İlahi Komedya, Dante'nin

"magnum opus"

udur.

Major e longinquo reverentia:

Uzaktan, beğeni daha çok olur. (Davulun sesi uzaktan hoş gelir)

Mala gallina, malum ovum:

Kötü yumurta kötü tavuktan çıkar (Anasına bak kızını al)

Mala malus mala mala dat:

Kötü ağaç kötü elma verir.

Mali principii malus finis:

Kötü başlayan kötü biter

Manu militari:

Silahlı kuvvetlerin yardımıyla (cf. Manus milites)

Manus dei:

Tanrı'nın eli

Manus manum lavat

: El eli yıkar.

Manus milites:

Askeri el tarafından

Margaritas ante porcos:

Domuzların önündeki inciler (Sanat eserlerinin cahiller tarafından yorumlanması için kullanılır)

Mater artium necessitas:

İcatlar ihtiyaçlardan doğar. (Apuleius)

Mea culpa:

Benim hatam!

Medice, curate ipsum:

Doktor, sen önce kendini iyileştir.

Medicus curat, natura sanat:

Doktor tedavi eder, doğa iyileştirir.

Melium est nomen bonum quam divitae multae.:

İyi bir isim en değerli hazinedir.

Memento mori:

Memento mori,

"fani olduğunu hatırla"

,

"öleceğini hatırla"

veya

"ölümünü hatırla"

gibi şekillerde çevrilebilecek bir Latince deyiş. Ayrıca bu deyiş, aynı amacı taşıyan fakat farklı şekil ve konseptleri kullanan çeşitli sanat eserleri için de kullanılır ki buradaki aynı amaç insanlara faniliklerini, ölümlü olduklarını hatırlatmaktır. Memento Mori antik çağında da kullanılan bir uyarı bağırmasıdır.

Memento audere semper:

Her zaman denemeyi ve cesaret etmeyi unutma.

Memento quia pulvis es:

Toz olduğunu unutma

Mendacem memorem esse oportere:

Yalancının hafızası güçlü olmalıdır. (Quintilian)

Mens sana in corpore sano:

Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. (Juvénal)

Militat omnis amans:

Her aşık bir savaşçıdır (Ovidius)

Minimum minimorum:

En küçüklerin en küçüğü

Missi dominici:

Senyörün delegesi/elçisi

Modus operandi:

bir kimsenin çalışma yöntemi veya alışkanlığını tanımlamakta kullanılan Latince bir ifadedir. Kriminoloji terminolojisinde,

"vakanın oluş şekli"

veya "failin yöntemi" anlamlarına gelir. Failin psikolojisiyle ilgili ipuçları elde etmek için oluşturulan suç profilinde de kullanılmaktadır.

Modus vivendi:

(Latincede

"yaşama biçimi"

) Uluslararası hukukta, uyuşmazlık içindeki iki devletin, temeldeki anlaşmazlığın çözümünü başka bir zamana bırakarak, geçici bir durumla yetinmeleri biçimindeki anlaşma. Genellikle ticaret ve gümrük sorunlarında başvurulan bir yöntemdir.

Mors Certa, vita Incerta:

Ölüm kesindir, hayat değil.

Multi sunt vocati, pauci vero electi:

Çoğu çağırılan, azı seçilen

Multim in parvo:

Azlık içinde çokluk (Az şeyle çok şey yapmak)

Mutatis mutandis:

Mutadis mutandis,

"bütün değişkenler cari iken"

anlamına gelen Latince bir söz öbeğidir. Felsefe, hukuk, iktisat gibi alanlara ilişkin metinlerde görülür. Bir yerden yasa ithal edildiğinde o yasada değişiklikler yapmak gerekebilir. Bu değişiklikler iki ülke arasındaki kültürel farklar ya da başka nedenler dolayısıyla kaçınılmaz olabilir. Bir yasa için mutatis mutandis uygulanabilir deniliyorsa o yasanın olduğu gibi uygulanamayacağı, ancak ve ancak uyum sağlamaya yönelik değişiklikler yapıldıktan sonra uygulanabileceği, yaşama geçirilebileceği anlatılmak istenir.

Nam et ipsa scientia potestas est:

Bilgi güçtür.

Natura abhorret a vacuo:

Doğa boşluktan korkar

Ne humanis crede:

İnsana inanma.

Ne Jupiter quidem omnibus placet:

Tanrı bile herkesi memnun edemez.

Ne nuntium necare:

Haberciyi öldürme. (Elçiye zeval olmaz)

Nec verbum verbo curabis reddere fidus interpres:

Gerçek bir çevirmen sözcük sözcük çevirmez (Horatius)

Nec Hercules contra plures:

Herkül bile düşman ordusuna karşı duramaz.

Nec Jactantia Nec Metu:

Ne övün ne de yerin.

Nec plus ultra:

Daha da iyisi yok.

Nec pluribus impar:

Herkese benzemez/herkesten üstün (Louis XIV mottosu)

Nemo auditur propriam turpitudinem allegans:

Kimse kendi kanunsuzluğundan faydalanamaz. (Hukuk terimi)

Ne(non) bis in idem:

Bir nedenden iki kere hüküm giyilmez (eski ceza hukukundan)

Nemo censetur ignorare legem:

Kanunu bilmemek mazeret olamaz.

Nemo enim est tam senex qui se annum non putet posse vivere:

Hiç kimse bir yıl daha yaşayamayacağını düşünecek kadar yaşlanmaz (Marcus Tullius Cicero)

Nemo est liber qui corpori servit:

Bedenine hizmet eden kişi özgür olamaz (Sénèque le Jeune)

Nemo sine vitio est:

Hiç kimse hatasız değildir.(Seneca)

Neque ignorare medicum oportet quæ sit ægri natura:

Doktor, hastalığın doğasını es geçmemelidir.

Nescire autem antequam natus sis quid acciderit, id est semper esse puerum:

Doğduğundan önce olanları bilmemek, hala çocuk kalmaktır. (Marcus Tullius Cicero)

Nihil est ab omni parte beatum:

Her güzelin bir kusuru vardır (Her gülün bir dikeni vardır)

Nihil lacrima citius arescit:

Hiçbir şey gözyaşından daha hızlı kurumaz.

Nihil novi sub sole:

Güneşin altında (yeryüzünde) yeni bir şey yok.

Nihil primum nocere:

Önce zarar verme. (Tıp mottosu)

Nihil obstat:

Sakıncası yok

Nil desperandum:

Asla vazgeçme.

Nil novi sub sole:

Güneşin altında yeni bir şey yok.

Nomen est omen:

İsim bir işarettir.

Non fui, fui, non sum, non curo:

Yoktum, varım, olmayacağım, umurumda değil. (Mezar taşlarında bulunan epiküryen felsefeden etkilenmiş yazılar, kısaltma: NFFNSNC)

Non licet omnibus adire Corinthum:

Korint'e gitmek herkese serbest değildir. (Antik Yunan zamanı Korint çok pahalı bir şehirdi ve herkes orda yaşayamazdı.)

Non nobis, Domine, non nobis, sed Nomini Tuo da gloriam:

Bizi değil tanrım, bizi değil; kendi ismini şereflendir...

Non omnia possumus omnes:

Herkes her şeyi yapamaz.

Non scholae, sed vitae discimus:

okul için değil, yaşam için öğreniriz anlamına gelen bir Latince deyiş. Pek çok yerin mottosu olarak anlam kazanmıştır:

Non semper ea sunt quae videntur:"Şey"

ler çoğu zaman göründükleri gibi olmazlar.

Non ut edam vivo, sed ut vivam edo:

Yemek için yaşamıyorum, yalnız yaşamak için yiyorum.

Non vestimentum virum ornat, sed vir vestimentum:

Elbise insanı güzelleştirmez, insan elbiseyi güzelleştirir.

Non vini vi no, sed vi no aquæ:

Şarap sayesinde değil, su sayesinde yüzüyorum (sözcük oyunu)

Nosce te ipsum:

Kendini tanı (Matrix filminde kahin'in mutfağında kapıda yazan sözün eş anlamlısı sayılır [Temet nosce - Kendini Tanı])

Nota bene (N.B.):

Önemli not

Nulla dies sine linea:

Bir şeyler yazmadan geçen gün gün değildir. (Émile Zola mottosu)

Nulla est medicina sine lingua Latin:

Latince bilmeden hekimlik olmaz. (Hekimlik için Latince gereklidir anlamında, aynı zamanda: Açıklaması olmadan ilaç faydasızdır)

Nulla poena sine lege:"Kanunsuz ceza olmaz"

anlamına gelen Latince hukuk terimi. Suçların ve cezaların kanuniliği ilkesinin iki ayağından birini oluşturur.

Nulla regula sine exceptione:

İstisnasız kural olmaz

Nulla res tam necessaria est quam medicina:

Hekimlikten daha gerekli bir şey yoktur.

Nulla tenaci invia est via:

Hiçbir yol aşılmaz değildir.

Nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit.:

Hiçbir deha yoktur ki içine biraz delilik karışmamış olsun. (Sénèque le Jeune)

Nunc aut numquam:

Ya şimdi ya hiçbir zaman

Nunc est bibendum:

Şimdi, içelim! (Horatius)

Numero deus impare gaudet:

Tanrılar tek sayıları sever. (Virgile, Les Bucoliques, VIII, 75)

Obscuris vera involvens:

Gizlilik gerçeği örter.

Odi profanum vulgus et arceo:

İnsan sürüsünden nefret ediyorum ve uzak duruyorum. (Horatius)

O tempora, o mores:

Oh zaman, oh adetler! (Marcus Tullius Cicero) (daha çok farklı zaman, farklı adetler anlamına gelir)

Oculi plus vident quam oculus:

Birçok göz, bir gözden daha iyi görür.

Oculos habent et non videbunt:

Gözleri var ama göremiyorlar.

Oderint, dum metuant:

Benden nefret etsinler yeter ki benden korksunlar. (Seneca, De clementia ve Cicéron, De officiis)

O miseri! Quorum guadia crimen habent.:

Ah zavallılar, sevinçlerini suç sayanlar. (Gallus)

Omne ignotum pro terribili:

Bilinmeyen bir şeyin altında kötülük yatar.

Omnes homines sibi sanitatem cupiunt, sæpe autem omnia, quæ valetudini contraria sunt, faciunt:

Tüm insanlar sağlıklı olmak isterler ama çoğu zaman buna aykırı davranırlar.

Omnes viae Romam ducunt:

Bütün yollar Roma'ya çıkar

Omnes vulnerant, ultima necat:

Her geçen dakika yaralar, sonuncusu öldürür

O

mnia adversa exercitationes putat:

Her talihsizliği deneme sayar. (Seneca, De Providentia)

Omnia mea mecum porto:

Bütün her şeyi yanımda taşıyorum.

Omnia vincit amor:

Aşk, her şeye üstün gelir.

Omnibus viis Romam pervenitur:

Tüm yollar Roma'ya çıkar.

Omnis homo mendax:

Tüm insanlar yalancıdır.

Omnium artium medicina nobilissima est:

Tüm sanatlar içinde hekimlik en soylu olandır.

Omnium rerum principia parva sunt:

Her şeyin küçük bir başlangıcı vardır.

Optimum medicamentum quies est:

En iyi ilaç dinlenmektir.

Ora et labora:

Dua et ve çalış.

Orbis Unum:

Bir(tek) dünya.

Ordo ab chao:

Düzensizlikten doğan düzen

Otium sine litteris mors est:

Edebiyatsız geçen zaman ölümcüldür.

Pacem in Terris:

Dünyada barış.

Pacta sunt servanda:

Uluslararası hukuk kurallarının oluşmasında etkili olan ve devletin anayasasında var olan ve devlete antlaşma yapma yetkisi tanıyan kuraldır. Antlaşmalar hukuku kuralıdır. Bu kuralın bağlayıcı niteliği, iyi niyet ilkesine dayanmaktadır. Ahde vefa ilkesi, devletlerin imzaladıkları antlaşmaların kurallarını kendi iradeleri ile kabul etmiş olmaları gerçeğine dayanmaktadır.Normlar hiyerarşisinde en tepede yer alır ve devletler genel hukukunda tüm devletlerin aslında onlardan daha üst bir kuvvet olmamasına karşın sırf yaptıkları anlaşmalara riayet edecekleri düşüncesi ile -daha farklı bir söylemle kendi iradelerine yine kendi iradeleri ile imzaladıkları sözleşmelerle kayıt altına alacakları düşüncesi ile- ortaya çıkmış bir kuraldır ve devletler genel hukukunda "bağlayıcılık" sorunun çözülmesine büyük katkısı olmuştur.

Panem et circenses:

Ekmek ve sirk oyunları (Roma plebini sakin tutan etmenler) (Juvénal)

Para bellum:

Savaşa hazırlan. Harbe hazır ol. (Hazır ol cenge, ister isen sulh u salâh!) (Parabellum 9 mm.lik bir mermi çeşididir)

Parva leves capiunt animos:

Küçük şeyler küçük ruhları esir alır. (Ovidius)

Pax melior est quam iustissimum bellum:

Barış, en haklı savaştan daha iyidir.

Pecunia non olet:

Paranın kokusu yoktur (Vespasien)

Peior est bello timor ipse belli:

Savaşın korkusu savaşın kendisinden daha kötüdür.

Per aspera ad astra:

Zorlu yollardan yıldızlara (Aynı anlamda:

«Ad augusta per angusta»

ve

«Per ardua ad astra»

.)

Per inania regna:

Gölgeler imparatorluğunda

Per scientiam ad salutem ægroti:

Hastanın iyileşmesinin yolu bilimdedir.

Perinde ac cadaver:

Kadavra gibi (Cizvit disiplininden)

Persona non grata:

İstenmeyen insan

Philosophum non facit barba:

Sakal adamı filozof yapmaz.

Piscem natara doces:

Balığa yüzme öğretiyorsunuz.

Piscis primum a capite foetet:

Balık baştan kokar.

Plenus venter non studet libenter:

Tok karna eğitim olmaz.

Plures crapula quam gladius perdidit:

Sarhoşluk, kılıçtan daha çok kayba sebep oldu.

Plus ultra:

Daha ötesi (İspanyol mottosu)

Poeta nascitur, non fit.:

Şair olunmaz, doğulur.

Possunt quia posse videntur:

Yapabilirler, çünkü yapabileceklerini düşünüyorlar.

Post cenam non stare sed mille passus meare:

Yemekten sonra oturup kalma, hatta bir mil yürü.

Post Tenebras Lux:

Karanlıktan aydınlığa

Post hoc ergo propter hoc:

Bundan sonra öyleyse bu yüzden

Post hoc non est propter hoc:

Bundan sonra ama bu yüzden değil (bkz. Sofizm: iki olayın üst üste gelmesi birbiriyle neden sonuç ilişkisine girmeleri anlamına gelmez anlamında)

Post mortem nihil est:

Ölümden sonra hiçbir şey yok.

Post scriptum (P.S.):

Sonradan yazıldı (ek metin)

Potius sero quam numquam:

Hiç olmamaktansa geç olsun.(Geç olsun güç olmasın)

Præsente medico nihil nocet:

Doktor buradaysa tehlike yok demektir.

Primas sum, primatum nil a me alienum puto:

Primatım ve primattan gelen hiçbir şey bana yabancı değildir.(Earnest Albert Hooton)

Primum non nocere:

Öncelikle, zarar verme (hekimlik kuralı)

Primus inter pares:

Eşitler arasında birinci

Pro tempore:

Belli zaman için

Quae nocent docent:

Yaralayan şey öğreticidir.

Qui audet vincit:

Cesaret eden kazanır.

Qui bene amat, bene castigat:

Seven döver. (Tartışmalı konu: eğitimde ceza gerekli midir?)

Qui dormit non peccat:

Uyuyan günah da işlemez.

Qui nescit dissimulare, nescit regnare:

(Gerçekleri) Saklamayı bilmeyen yönetmeyi bilemez.

Qui non proficit, deficit:

İleri gitmeyen geri kalır.

Qui rogat, non errat:

Soru sormak hata değildir.

Qui scribit, bis legit:

Yazan iki kere okumuş sayılır.

Qui tacet, consentire videtur:

Sessiz kalan onaylıyor demektir.

Qualis artifex pereo!:

Ne kadar güzel (sanatsal) ölüyorum! (Neron'un intihar etmeden önceki son sözleri)

Qualis pater, talis filius:

Böyle babanın böyle oğlu

Qui timide rogat docet negare:

Çekinerek isteyen reddi çabuklaştırır.

Quia pulvis es et in pulverem reverteris:

Çünkü sen tozsun ve toza geri döneceksin.

Quid me nutrit, me destruit:

Beni besleyen şey aynı zamanda beni yok ediyor

Quid pro quo:

Bir şey için bir şey (Sen benim için yaparsan ben de senin için yaparım)

Quidquid agis, prudenter agas, et respice finem!:

Ne yaparsan yap, ihtiyatla yap ve sonunu gözden kaybetmeden.

Quidquid discis, tibi discis:

Ne öğrenirsen kendin içindir.

Quidquid latine dictum sit, altum viditur:

Latince söylenen kulağa derin gelir.

Quis custodiet ipsos custodes?:

Latin ozan Juvenal'ın literal olarak

"Gözetleyenleri kim gözetleyecek"

çevrilebilecek

"koruyuculardan kim koruyacak"

anlamına gelen dizesi. Türkçedeki

"Et kokarsa tuzlarsın ya tuz kokarsa"

deyişinin muadilidir. Yönetimlerin veya orduların bozulduğunda korumak veya kollamakla yükümlü olduğu halka bunun tam tersini yapması durumlarında kullanılır. İngilizce karşılığı olarak

"Who will guard the guardians?"

kullanılmaktadır.

Quo fata ferunt:

Kader nereye götürürse

Quo vadis?:

Türkçe'ye

"Nereye gidiyorsun?"

olarak çevrilebilecek Latince cümle. İncil'de geçen bu cümle bugün bir atasözü gibi kullanılmaktadır. İncil'de, Yuhanna 16:5'de bulunur. Quo vadis deyişi tarihte ve modern kültürde birçok farklı şekilde ve yerde kullanılmaktadır.

Quod erat demonstrandum:

Kesin bir kanıtın sonunda kullanılan Latince bir cümledir.

"Gösterilmek istenen şey de buydu"

anlamındadır.

Quod licet Iovis, non licet bovis:

Jüpiter'e serbest olanın öküze de serbest olması gerekmez.

Quod medicina aliis, aliis est acre venenum:

Bazılarının ilacı kimileri için zehirdir.

Quod nocet, saepe docet:

Zarar veren şey genelde öğretir de.

Quosque tandem abutere, Catilina, patientia nostra:

Ne zamana kadar sabrımızı suistimal edeceksin Catalina? (Marcus Tullius Cicero)

Quot capita, tot sententiæ:

Var olan insan kadar farklı fikir vardır.

Reddite ergo quæ Cæsaris sunt Cæsari et quæ Dei sunt Deo:

Sezar'a Sezar'ın olanı, Tanrı'ya Tanrı'nın olanı verin. (Yuhanna İncili, İsa'nın sözü)

Radix malorum est cupiditas:

Açgözlülük bütün kötülüklerin anasıdır.

Reddite ergo quae sunt Caesaris, Caesari:

Sezar'ın hakkı Sezar'a.

Reductio ad absurdum:

Olmayana ergi (mantıkta bir metot)

Rem acu tetigisti:

Üzerine parmağınızı koydunuz (Tam üstüne bastınız, doğru tahmin anlamında)

Repetitio est mater studiorum:

Tekrar öğrenmenin anasıdır.

Requiescat in pace (R.I.P.):

Barış (nur) içinde yatsın.

Res ipsa loquitur:

Halin icabından anlaşılabileceği gibi (Hukuk terimi: yani bir şey söylemeye gerek yok, olay kendi kendini anlatacak kadar açık)

Rigor mortis:

Ölüm katılığı (Bütün dillerde adlî tıpta halen kullanılan bir terim)

Roma die uno non aedificata est:

Roma bir günde kurulmadı.

25 Aralık 2017, 18:24	#1
buse Senior Member Üyelik tarihi: 06 Şubat 2015 Mesajlar: 7,475	Latince Deyimler ve Atasözleri, I Devamı İbid: Ibid, Latince ibidem'in kısaltmasıdır ve "aynı yerde, aynı eserde" demektir. Türkçede a.g.e. (adı geçen eser), a.y. (yazara ait son zikredilen yer), a.e.(aynı eser, yer) şeklinde dipnot göstermede kullanılır. İd est: id est (i.e.) Latince "yani" ya da "diğer bir deyişle" anlamında kullanılan bir terimdir. "Örneğin" anlamında kullanılan exempli gratia ile sıkça karıştırılır. Idem: Aynı şey Id est genus hominum: İşte insan cinsi böyledir (Terentius) Ignorantia iuris nocet: Hukuk bilmemek zarar verir. Ignorantia juris neminem excusat: Hukuk bilmemek özür olamaz. Ignorantia legis non excusat: Kuralları bilmemek özür olamaz. Ignoti nulla cupido: Bilmediğimizi arzulamayız (Ovidius'un dizesi) In dubio pro reo: Şüphe zanlıya yarar. In medio tutissimus ibis: Orta yol en güvenlisidir (Ovidius) In extenso: Tam içerikle In fine: Sonunda In girum imus nocte et consumimur igni: Gecenin içinde dönüyoruz, ateş bizi yutuyor (Lat. sağdan ve soldan okunuşu aynı) In medias res: Şeylerin ortasından (Edebiyat, film gibi alanlarda anlatıma olayın ortasından başlama tekniği) In medio stat virtus: Erdem ortada durur, uçlarda değildir. (Yedi Bilge Tapınağı'nın kapısında yazılı aşırıya kaçmamayı öğütleyen söz) In ovo: Yumurta içinde, embriyo içinde In partibus: Aslı: "in partibus infidelium" (sadık olmayanların şehrinde) In silico: 20. yüzyılda ortaya çıkan terim, bilgisayarla yapılan anlamında. (Zıt: in vivo, in vitro) İn situ: Aynı yer üzerinde In solis sis tibi turba locis: Issız yerlerde kendin için bir evren ol. İn vino veritas: In vino veritas, "şarapta gerçek vardır" anlamına gelen, zaman zaman "şarapta gerçek gizlidir" olarak da çevrilmiş olan Latince deyiş. Şarap içenin dili çözülür, şarap içen kişi sakladığı gerçekleri rahatlıkla anlatabilir anlamında kullanılırdı. İn vitro: İn vitro, sıklıkla biyoloji ve tıp alanlarında kullanılan ve "laboratuar ortamında ya da yapay koşullarda" anlamı taşıyan bir terimdir. Örneğin, yapay ortamda hazırlanmış doku örnekleri ya da bakteri ekinleri üzerinde denenen herhangi bir ilacın etkisi “in vitro” olarak çalışılmış olur İn vivo: In vivo: (Latince: canlının içinde) ölü bir organizmadan veya organizma parçasından ayrıca, canlı bir organizmanın veya organizmanın bütününün varlığını belirtmek için kullanılan bir söz. Örneğin biyolojide, in vitro bir araştırmanın ki bu organ, doku, hücre, hücresel bileşen, protein veya biyomoleküller üzerinde yapılır, tersine in vivo araştırma bütün bir organizmanın üzerinde yapılır. Incredibile dictu: Söylemesi inanılmaz Increscunt animi, virescit volnere virtus: Tek bir yara, maneviyatı derinleştirir, erdemleri geliştirir. (Furius Antias, Aulus Gellius, 18, 11, 4) Inter alia: Diğer şeylerin yanı sıra / diğer şeylere ilaveten İnter arma silent leges: İnter arma silent leges, Latince bir deyim olup, Savaş sırasında hukuk susar şeklinde Türkçeye çevrilebilir. Özellikle "haklı savaş" kavramının gelişmesiyle, üstünde durulmaya başlanmış bir ilkedir. Inter fæces et urinam nascimur: Dışkı ve sidiğin arasından doğarız (Aziz Augustine) Intra muros: Sur içi Intuitu personae: İnsana bağlı (sözleşme) Inventas vitam iuvat excoluisse per artes: Bırakın sanat ve bilimle hayatı güzelleştirelim/geliştirelim. (Vergil, Nobel Madalyası) Ipso facto: Kendiliğinden olan Ipsa scientia potestas est: Bilgi tek başına güçtür (Sir Francis Bacon) Ira furor brevis est: Kızgınlık kısa deliliktir. Irritare crabrones: Eşekarılarını rahatsız etmek Is fecit, cui prodest: Bunu yapan, bundan çıkarı olandır. (Suçluyu bulmak için bundan kimin çıkarı olduğuna bakın) I tego arcana dei: Git, ben tanrının öğretisine sahibim. (Et in arcadia ego 'nun anagramı) Iunctis viribus: Birleşmiş güçler tarafından (Birlikten güç doğar) Iurare in verba magistri: Efendinin sözüne bakarak yargılamak Iustitia omnibus: Herkes için adalet (District of Columbia'nın mottosu). Iuventus stultorum magister: Gençler delilerin öğretmenidir. Jactura Paucorum Serva Multos: Çoğu için azı feda et. Jvesticae Cavsa Verum Qverit Medicina: Adalete ulaşmakta en büyük yol, tıptır. (Adli Tıp mottosu) Jure uxoris: Eş durumundan hak iddialarını tanımlar. Justitia Virtim regina: Adalet erdemlerin kraliçesidir. Labor omnia vincit improbus: Güçlü bir çalışma/emek her şeyin üstesinden gelinir. (Virgilius) Laborare est orare: Çalışmak ibadettir. Lacrimis struit insidias cum femina plorat: Kadın ağlarken, gözyaşlarıyla tuzak hazırlar. (Caton) Lapsus calami: Kalemin sürçmesi Lapsus linguæ: Dilin sürçmesi (genelde sadece "lapsüs" olarak kullanılır) Liberate me ex inferis: Beni cehennemden kurtarın! Lucifer: Hıristiyan inanışında genellikle şeytanı tasvir etmek için kullanılan isimdir. Bu kullanım İncil'deki Isaiah 14:3-20 kısmında cennetten atıldığından bahsedilen ve "Gün Yıldızı" ya da "Sabah Yıldızı" olarak bahsedilen meleğin Latincedeki adıdır. Aynı Latince kelime yine İncil'deki 2 Petrus 1:19 kısmında şeytanla hiç alakası olmayan bir yerde de yer almaktadır. Bu ve bunun gibi birçok çeviride "Gün Yıldızı" kelimesi yerine doğrudan Latince olan Lucifer kelimesi kullanılmaya başlanılmış ve bu nedenle bu kelime şeytanı tasvir etmek için kullanılır olmuştur. Macte animo ! Generose puer, sic itur ad astra: Cesaret soylu evlat! Ancak bu şekilde yıldızlara doğru yükselinir. Magnum opus: Magnum opus (bazen opus magnum), Latince "büyük iş" anlamına gelen bir deyiştir. Yazıldığı gibi okunur. Bu deyiş bir sanatçının en önemli ya da en bilinen eserini, yani başyapıtını belirtmek için kullanılır. Örneğin İlahi Komedya, Dante'nin "magnum opus" udur. Major e longinquo reverentia: Uzaktan, beğeni daha çok olur. (Davulun sesi uzaktan hoş gelir) Mala gallina, malum ovum: Kötü yumurta kötü tavuktan çıkar (Anasına bak kızını al) Mala malus mala mala dat: Kötü ağaç kötü elma verir. Mali principii malus finis: Kötü başlayan kötü biter Manu militari: Silahlı kuvvetlerin yardımıyla (cf. Manus milites) Manus dei: Tanrı'nın eli Manus manum lavat : El eli yıkar. Manus milites: Askeri el tarafından Margaritas ante porcos: Domuzların önündeki inciler (Sanat eserlerinin cahiller tarafından yorumlanması için kullanılır) Mater artium necessitas: İcatlar ihtiyaçlardan doğar. (Apuleius) Mea culpa: Benim hatam! Medice, curate ipsum: Doktor, sen önce kendini iyileştir. Medicus curat, natura sanat: Doktor tedavi eder, doğa iyileştirir. Melium est nomen bonum quam divitae multae.: İyi bir isim en değerli hazinedir. Memento mori: Memento mori, "fani olduğunu hatırla" , "öleceğini hatırla" veya "ölümünü hatırla" gibi şekillerde çevrilebilecek bir Latince deyiş. Ayrıca bu deyiş, aynı amacı taşıyan fakat farklı şekil ve konseptleri kullanan çeşitli sanat eserleri için de kullanılır ki buradaki aynı amaç insanlara faniliklerini, ölümlü olduklarını hatırlatmaktır. Memento Mori antik çağında da kullanılan bir uyarı bağırmasıdır. Memento audere semper: Her zaman denemeyi ve cesaret etmeyi unutma. Memento quia pulvis es: Toz olduğunu unutma Mendacem memorem esse oportere: Yalancının hafızası güçlü olmalıdır. (Quintilian) Mens sana in corpore sano: Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. (Juvénal) Militat omnis amans: Her aşık bir savaşçıdır (Ovidius) Minimum minimorum: En küçüklerin en küçüğü Missi dominici: Senyörün delegesi/elçisi Modus operandi: bir kimsenin çalışma yöntemi veya alışkanlığını tanımlamakta kullanılan Latince bir ifadedir. Kriminoloji terminolojisinde, "vakanın oluş şekli" veya "failin yöntemi" anlamlarına gelir. Failin psikolojisiyle ilgili ipuçları elde etmek için oluşturulan suç profilinde de kullanılmaktadır. Modus vivendi: (Latincede "yaşama biçimi" ) Uluslararası hukukta, uyuşmazlık içindeki iki devletin, temeldeki anlaşmazlığın çözümünü başka bir zamana bırakarak, geçici bir durumla yetinmeleri biçimindeki anlaşma. Genellikle ticaret ve gümrük sorunlarında başvurulan bir yöntemdir. Mors Certa, vita Incerta: Ölüm kesindir, hayat değil. Multi sunt vocati, pauci vero electi: Çoğu çağırılan, azı seçilen Multim in parvo: Azlık içinde çokluk (Az şeyle çok şey yapmak) Mutatis mutandis: Mutadis mutandis, "bütün değişkenler cari iken" anlamına gelen Latince bir söz öbeğidir. Felsefe, hukuk, iktisat gibi alanlara ilişkin metinlerde görülür. Bir yerden yasa ithal edildiğinde o yasada değişiklikler yapmak gerekebilir. Bu değişiklikler iki ülke arasındaki kültürel farklar ya da başka nedenler dolayısıyla kaçınılmaz olabilir. Bir yasa için mutatis mutandis uygulanabilir deniliyorsa o yasanın olduğu gibi uygulanamayacağı, ancak ve ancak uyum sağlamaya yönelik değişiklikler yapıldıktan sonra uygulanabileceği, yaşama geçirilebileceği anlatılmak istenir. Nam et ipsa scientia potestas est: Bilgi güçtür. Natura abhorret a vacuo: Doğa boşluktan korkar Ne humanis crede: İnsana inanma. Ne Jupiter quidem omnibus placet: Tanrı bile herkesi memnun edemez. Ne nuntium necare: Haberciyi öldürme. (Elçiye zeval olmaz) Nec verbum verbo curabis reddere fidus interpres: Gerçek bir çevirmen sözcük sözcük çevirmez (Horatius) Nec Hercules contra plures: Herkül bile düşman ordusuna karşı duramaz. Nec Jactantia Nec Metu: Ne övün ne de yerin. Nec plus ultra: Daha da iyisi yok. Nec pluribus impar: Herkese benzemez/herkesten üstün (Louis XIV mottosu) Nemo auditur propriam turpitudinem allegans: Kimse kendi kanunsuzluğundan faydalanamaz. (Hukuk terimi) Ne(non) bis in idem: Bir nedenden iki kere hüküm giyilmez (eski ceza hukukundan) Nemo censetur ignorare legem: Kanunu bilmemek mazeret olamaz. Nemo enim est tam senex qui se annum non putet posse vivere: Hiç kimse bir yıl daha yaşayamayacağını düşünecek kadar yaşlanmaz (Marcus Tullius Cicero) Nemo est liber qui corpori servit: Bedenine hizmet eden kişi özgür olamaz (Sénèque le Jeune) Nemo sine vitio est: Hiç kimse hatasız değildir.(Seneca) Neque ignorare medicum oportet quæ sit ægri natura: Doktor, hastalığın doğasını es geçmemelidir. Nescire autem antequam natus sis quid acciderit, id est semper esse puerum: Doğduğundan önce olanları bilmemek, hala çocuk kalmaktır. (Marcus Tullius Cicero) Nihil est ab omni parte beatum: Her güzelin bir kusuru vardır (Her gülün bir dikeni vardır) Nihil lacrima citius arescit: Hiçbir şey gözyaşından daha hızlı kurumaz. Nihil novi sub sole: Güneşin altında (yeryüzünde) yeni bir şey yok. Nihil primum nocere: Önce zarar verme. (Tıp mottosu) Nihil obstat: Sakıncası yok Nil desperandum: Asla vazgeçme. Nil novi sub sole: Güneşin altında yeni bir şey yok. Nomen est omen: İsim bir işarettir. Non fui, fui, non sum, non curo: Yoktum, varım, olmayacağım, umurumda değil. (Mezar taşlarında bulunan epiküryen felsefeden etkilenmiş yazılar, kısaltma: NFFNSNC) Non licet omnibus adire Corinthum: Korint'e gitmek herkese serbest değildir. (Antik Yunan zamanı Korint çok pahalı bir şehirdi ve herkes orda yaşayamazdı.) Non nobis, Domine, non nobis, sed Nomini Tuo da gloriam: Bizi değil tanrım, bizi değil; kendi ismini şereflendir... Non omnia possumus omnes: Herkes her şeyi yapamaz. Non scholae, sed vitae discimus: okul için değil, yaşam için öğreniriz anlamına gelen bir Latince deyiş. Pek çok yerin mottosu olarak anlam kazanmıştır: Non semper ea sunt quae videntur:"Şey" ler çoğu zaman göründükleri gibi olmazlar. Non ut edam vivo, sed ut vivam edo: Yemek için yaşamıyorum, yalnız yaşamak için yiyorum. Non vestimentum virum ornat, sed vir vestimentum: Elbise insanı güzelleştirmez, insan elbiseyi güzelleştirir. Non vini vi no, sed vi no aquæ: Şarap sayesinde değil, su sayesinde yüzüyorum (sözcük oyunu) Nosce te ipsum: Kendini tanı (Matrix filminde kahin'in mutfağında kapıda yazan sözün eş anlamlısı sayılır [Temet nosce - Kendini Tanı]) Nota bene (N.B.): Önemli not Nulla dies sine linea: Bir şeyler yazmadan geçen gün gün değildir. (Émile Zola mottosu) Nulla est medicina sine lingua Latin: Latince bilmeden hekimlik olmaz. (Hekimlik için Latince gereklidir anlamında, aynı zamanda: Açıklaması olmadan ilaç faydasızdır) Nulla poena sine lege:"Kanunsuz ceza olmaz" anlamına gelen Latince hukuk terimi. Suçların ve cezaların kanuniliği ilkesinin iki ayağından birini oluşturur. Nulla regula sine exceptione: İstisnasız kural olmaz Nulla res tam necessaria est quam medicina: Hekimlikten daha gerekli bir şey yoktur. Nulla tenaci invia est via: Hiçbir yol aşılmaz değildir. Nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit.: Hiçbir deha yoktur ki içine biraz delilik karışmamış olsun. (Sénèque le Jeune) Nunc aut numquam: Ya şimdi ya hiçbir zaman Nunc est bibendum: Şimdi, içelim! (Horatius) Numero deus impare gaudet: Tanrılar tek sayıları sever. (Virgile, Les Bucoliques, VIII, 75) Obscuris vera involvens: Gizlilik gerçeği örter. Odi profanum vulgus et arceo: İnsan sürüsünden nefret ediyorum ve uzak duruyorum. (Horatius) O tempora, o mores: Oh zaman, oh adetler! (Marcus Tullius Cicero) (daha çok farklı zaman, farklı adetler anlamına gelir) Oculi plus vident quam oculus: Birçok göz, bir gözden daha iyi görür. Oculos habent et non videbunt: Gözleri var ama göremiyorlar. Oderint, dum metuant: Benden nefret etsinler yeter ki benden korksunlar. (Seneca, De clementia ve Cicéron, De officiis) O miseri! Quorum guadia crimen habent.: Ah zavallılar, sevinçlerini suç sayanlar. (Gallus) Omne ignotum pro terribili: Bilinmeyen bir şeyin altında kötülük yatar. Omnes homines sibi sanitatem cupiunt, sæpe autem omnia, quæ valetudini contraria sunt, faciunt: Tüm insanlar sağlıklı olmak isterler ama çoğu zaman buna aykırı davranırlar. Omnes viae Romam ducunt: Bütün yollar Roma'ya çıkar Omnes vulnerant, ultima necat: Her geçen dakika yaralar, sonuncusu öldürür O mnia adversa exercitationes putat: Her talihsizliği deneme sayar. (Seneca, De Providentia) Omnia mea mecum porto: Bütün her şeyi yanımda taşıyorum. Omnia vincit amor: Aşk, her şeye üstün gelir. Omnibus viis Romam pervenitur: Tüm yollar Roma'ya çıkar. Omnis homo mendax: Tüm insanlar yalancıdır. Omnium artium medicina nobilissima est: Tüm sanatlar içinde hekimlik en soylu olandır. Omnium rerum principia parva sunt: Her şeyin küçük bir başlangıcı vardır. Optimum medicamentum quies est: En iyi ilaç dinlenmektir. Ora et labora: Dua et ve çalış. Orbis Unum: Bir(tek) dünya. Ordo ab chao: Düzensizlikten doğan düzen Otium sine litteris mors est: Edebiyatsız geçen zaman ölümcüldür. Pacem in Terris: Dünyada barış. Pacta sunt servanda: Uluslararası hukuk kurallarının oluşmasında etkili olan ve devletin anayasasında var olan ve devlete antlaşma yapma yetkisi tanıyan kuraldır. Antlaşmalar hukuku kuralıdır. Bu kuralın bağlayıcı niteliği, iyi niyet ilkesine dayanmaktadır. Ahde vefa ilkesi, devletlerin imzaladıkları antlaşmaların kurallarını kendi iradeleri ile kabul etmiş olmaları gerçeğine dayanmaktadır.Normlar hiyerarşisinde en tepede yer alır ve devletler genel hukukunda tüm devletlerin aslında onlardan daha üst bir kuvvet olmamasına karşın sırf yaptıkları anlaşmalara riayet edecekleri düşüncesi ile -daha farklı bir söylemle kendi iradelerine yine kendi iradeleri ile imzaladıkları sözleşmelerle kayıt altına alacakları düşüncesi ile- ortaya çıkmış bir kuraldır ve devletler genel hukukunda "bağlayıcılık" sorunun çözülmesine büyük katkısı olmuştur. Panem et circenses: Ekmek ve sirk oyunları (Roma plebini sakin tutan etmenler) (Juvénal) Para bellum: Savaşa hazırlan. Harbe hazır ol. (Hazır ol cenge, ister isen sulh u salâh!) (Parabellum 9 mm.lik bir mermi çeşididir) Parva leves capiunt animos: Küçük şeyler küçük ruhları esir alır. (Ovidius) Pax melior est quam iustissimum bellum: Barış, en haklı savaştan daha iyidir. Pecunia non olet: Paranın kokusu yoktur (Vespasien) Peior est bello timor ipse belli: Savaşın korkusu savaşın kendisinden daha kötüdür. Per aspera ad astra: Zorlu yollardan yıldızlara (Aynı anlamda: «Ad augusta per angusta» ve «Per ardua ad astra» .) Per inania regna: Gölgeler imparatorluğunda Per scientiam ad salutem ægroti: Hastanın iyileşmesinin yolu bilimdedir. Perinde ac cadaver: Kadavra gibi (Cizvit disiplininden) Persona non grata: İstenmeyen insan Philosophum non facit barba: Sakal adamı filozof yapmaz. Piscem natara doces: Balığa yüzme öğretiyorsunuz. Piscis primum a capite foetet: Balık baştan kokar. Plenus venter non studet libenter: Tok karna eğitim olmaz. Plures crapula quam gladius perdidit: Sarhoşluk, kılıçtan daha çok kayba sebep oldu. Plus ultra: Daha ötesi (İspanyol mottosu) Poeta nascitur, non fit.: Şair olunmaz, doğulur. Possunt quia posse videntur: Yapabilirler, çünkü yapabileceklerini düşünüyorlar. Post cenam non stare sed mille passus meare: Yemekten sonra oturup kalma, hatta bir mil yürü. Post Tenebras Lux: Karanlıktan aydınlığa Post hoc ergo propter hoc: Bundan sonra öyleyse bu yüzden Post hoc non est propter hoc: Bundan sonra ama bu yüzden değil (bkz. Sofizm: iki olayın üst üste gelmesi birbiriyle neden sonuç ilişkisine girmeleri anlamına gelmez anlamında) Post mortem nihil est: Ölümden sonra hiçbir şey yok. Post scriptum (P.S.): Sonradan yazıldı (ek metin) Potius sero quam numquam: Hiç olmamaktansa geç olsun.(Geç olsun güç olmasın) Præsente medico nihil nocet: Doktor buradaysa tehlike yok demektir. Primas sum, primatum nil a me alienum puto: Primatım ve primattan gelen hiçbir şey bana yabancı değildir.(Earnest Albert Hooton) Primum non nocere: Öncelikle, zarar verme (hekimlik kuralı) Primus inter pares: Eşitler arasında birinci Pro tempore: Belli zaman için Quae nocent docent: Yaralayan şey öğreticidir. Qui audet vincit: Cesaret eden kazanır. Qui bene amat, bene castigat: Seven döver. (Tartışmalı konu: eğitimde ceza gerekli midir?) Qui dormit non peccat: Uyuyan günah da işlemez. Qui nescit dissimulare, nescit regnare: (Gerçekleri) Saklamayı bilmeyen yönetmeyi bilemez. Qui non proficit, deficit: İleri gitmeyen geri kalır. Qui rogat, non errat: Soru sormak hata değildir. Qui scribit, bis legit: Yazan iki kere okumuş sayılır. Qui tacet, consentire videtur: Sessiz kalan onaylıyor demektir. Qualis artifex pereo!: Ne kadar güzel (sanatsal) ölüyorum! (Neron'un intihar etmeden önceki son sözleri) Qualis pater, talis filius: Böyle babanın böyle oğlu Qui timide rogat docet negare: Çekinerek isteyen reddi çabuklaştırır. Quia pulvis es et in pulverem reverteris: Çünkü sen tozsun ve toza geri döneceksin. Quid me nutrit, me destruit: Beni besleyen şey aynı zamanda beni yok ediyor Quid pro quo: Bir şey için bir şey (Sen benim için yaparsan ben de senin için yaparım) Quidquid agis, prudenter agas, et respice finem!: Ne yaparsan yap, ihtiyatla yap ve sonunu gözden kaybetmeden. Quidquid discis, tibi discis: Ne öğrenirsen kendin içindir. Quidquid latine dictum sit, altum viditur: Latince söylenen kulağa derin gelir. Quis custodiet ipsos custodes?: Latin ozan Juvenal'ın literal olarak "Gözetleyenleri kim gözetleyecek" çevrilebilecek "koruyuculardan kim koruyacak" anlamına gelen dizesi. Türkçedeki "Et kokarsa tuzlarsın ya tuz kokarsa" deyişinin muadilidir. Yönetimlerin veya orduların bozulduğunda korumak veya kollamakla yükümlü olduğu halka bunun tam tersini yapması durumlarında kullanılır. İngilizce karşılığı olarak "Who will guard the guardians?" kullanılmaktadır. Quo fata ferunt: Kader nereye götürürse Quo vadis?: Türkçe'ye "Nereye gidiyorsun?" olarak çevrilebilecek Latince cümle. İncil'de geçen bu cümle bugün bir atasözü gibi kullanılmaktadır. İncil'de, Yuhanna 16:5'de bulunur. Quo vadis deyişi tarihte ve modern kültürde birçok farklı şekilde ve yerde kullanılmaktadır. Quod erat demonstrandum: Kesin bir kanıtın sonunda kullanılan Latince bir cümledir. "Gösterilmek istenen şey de buydu" anlamındadır. Quod licet Iovis, non licet bovis: Jüpiter'e serbest olanın öküze de serbest olması gerekmez. Quod medicina aliis, aliis est acre venenum: Bazılarının ilacı kimileri için zehirdir. Quod nocet, saepe docet: Zarar veren şey genelde öğretir de. Quosque tandem abutere, Catilina, patientia nostra: Ne zamana kadar sabrımızı suistimal edeceksin Catalina? (Marcus Tullius Cicero) Quot capita, tot sententiæ: Var olan insan kadar farklı fikir vardır. Reddite ergo quæ Cæsaris sunt Cæsari et quæ Dei sunt Deo: Sezar'a Sezar'ın olanı, Tanrı'ya Tanrı'nın olanı verin. (Yuhanna İncili, İsa'nın sözü) Radix malorum est cupiditas: Açgözlülük bütün kötülüklerin anasıdır. Reddite ergo quae sunt Caesaris, Caesari: Sezar'ın hakkı Sezar'a. Reductio ad absurdum: Olmayana ergi (mantıkta bir metot) Rem acu tetigisti: Üzerine parmağınızı koydunuz (Tam üstüne bastınız, doğru tahmin anlamında) Repetitio est mater studiorum: Tekrar öğrenmenin anasıdır. Requiescat in pace (R.I.P.): Barış (nur) içinde yatsın. Res ipsa loquitur: Halin icabından anlaşılabileceği gibi (Hukuk terimi: yani bir şey söylemeye gerek yok, olay kendi kendini anlatacak kadar açık) Rigor mortis: Ölüm katılığı (Bütün dillerde adlî tıpta halen kullanılan bir terim) Roma die uno non aedificata est: Roma bir günde kurulmadı.

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)