buse

Kara Ölüm genellikle Avrupa ile ilişkilidir. 14. yüzyılda Avrupa nüfusunun yaklaşık üçte birini öldürdüğü için bu şaşırtıcı değil. Ne yazık ki, Asya’daki pandeminin seyri Avrupa için olduğu kadar tam olarak belgelenmemekteydi ancak, Kara Ölüm, 1330’lu ve 1340’lı yıllarda Asya genelinde kaydedilen kayıtlarda ortaya çıkmakta; bu hastalık, ortaya çıktıklarında terör ve tahribatı yaymaktadır.

KARA ÖLÜMÜN KÖKENİ
Birçok bilim adamı, bubonic plague’in kuzey batı Çin’de başladığına, diğerleri ise güney batı Çin’i veya Orta Asya bozkırlarını belirttiğine inanmaktadır. 1331’de Yuan İmparatorluğu’nda patlak veren bir mihverin olduğunu ve Moğol’un Çin üzerindeki hakimiyetinin sona ermiş olabileceğini biliyoruz. Üç yıl sonra, hastalık Hebei Eyaleti nüfusunun yüzde 90’ından fazlasını ölümle sonuçlandı ve toplam 5 milyondan fazla insan öldü.
1200’den beri , Çin toplam 120 milyondan fazla nüfusa sahipti, ancak 1393 nüfus sayımı yalnızca 65 milyon Çinliyi hayatta kaldı. Kayıp nüfusun bazıları, Yuan’dan Ming’e geçişte açlık ve karışıklık yüzünden öldürüldü, ancak milyonlarca kişi bubik ovalarda öldü.
İpek Yolu’nun doğu ucundaki kökeninden Kara ölüm, Orta Asya’daki kervansaraylarda ve Orta Doğu ticaret merkezlerinde batıda duran ticaret yollarını ve daha sonra da Asya çapında enfekte olarak insanlara bulaştı.
Mısırlı Müslüman Al-Mazriqi, “sürülerinde otlatma ve mevsimlik göçler sırasında yaz ve kış kamplarında belirgin bir gerekçe olmaksızın üç yüzü aşkın kabilenin hepsi öldü” dedi. Tüm Asya’nın Kore Yarımadası’na kadar nüfusunun azaltıldığını iddia etti.
Daha sonra 1348’de vefadan ölecek Suriyeli bir yazar İbn-i Vardi, Kara Ölümün “Karanlık Ülkesi” ya da Orta Asya’dan çıktığını kaydetti . Oradan Çin’e, Hindistan’a , Hazar Denizine ve “Özbeklerin ülkesine”, dolayısıyla da Pers ve Akdeniz’e yayılmıştı .
ASYA’DA VEBA’NIN MİRASI
Belki de Kara Ölümün Asya üzerindeki en önemli etkisi , güçlü Moğol İmparatorluğunun çöküşüne katkıda bulunmasıydı . Sonuçta, pandemi Moğol İmparatorluğu’nda başlamış ve hanların dördünden halklar harap olmuştur.
Veba kaynaklı büyük nüfus kaybı ve terör , Rusya’daki Golden Horde’dan Çin’deki Yuan Hanedanlığına kadar Moğol hükümetlerini istikrarsızlaştırdı .Ortadoğu’daki İlhanlı İmparatorluğunun Moğol hakimi hastalıktan öldü, altı oğlu da öldü.
Pax Moğolistan, ipek yolunun yeniden açılmasıyla zenginliğin ve kültür alışverişinin artmasına izin vermesine rağmen, bu ölümcül bulaşmanın batıdaki Çin ya da Orta Asya’nın doğusundan hızla batıya doğru yayılmasına izin verdi. Sonuç olarak, dünyanın ikinci büyük imparatorluğu çöktü ve düştü.