Alzheimer Dünyayi Tehdit Ediyor!

[eg24]

Bunama ya da Demans olarak bilinen hastalik Alzheimer, nüfusun yaslanmasina paralel, istatistiklerde sanayilesmis toplumlarda en sik görülen hastalik. Öyle ki dünyada 10 milyon Alzheimer hastasi oldugu öngörülüyor. Bu sayinin 2025 yilinda 25 milyona ulasmasi bekleniyor. Hastaligin nedeni tam olarak bilinmese de kalitimin hastalikta rolü bilim adamlarinda kanitlanmis durumda. Hastaligin tedavi açisindan zor oldugunu ifade eden Üsküdar Üniversitesi Ögretim Üyesi Nörolog Prof. Dr. Oguz Tanridag, beynin zihinsel ve davranissal islevinin bozulmasiyla ortaya çikan Alzheimer’in her durumda Demans olmadigina dikkat çekiyor.

21 Eylül Dünya Alzheimer Günü gerek ülkemizde gerekse dünyada çesitli etkinliklerle kutlanirken küresel anlamda Alzheimer’in dünyayi tehdit eden bir hastalik oldugu da istatistiklerde kendini gösteriyor. Istatistikler 2025 yilinda 25 milyon Alzheimer hastasi olacagini söylüyor.

Her Demans Alzhimer Degil

Alzheimer hastaligina iliskin bilgi veren Üsküdar Üniversitesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Oguz Tanridag, Alzheimer hastaliginin bir bunama yani Demans hastaligi olduguna dikkat çekiyor. Demansin genel olarak beynin zihinsel ve davranissal islevlerinin bozulmasiyla ortaya çikan sonuç oldugunu ifade eden Tanridag, Alzheimer’in esittir Demans olmadigini vurguluyor.

Her Alzheimer hastasi Demans hastasidir ancak her Demans hastasi Alzheimer hastasi degildir. Beyni etkileyen hastalik ya da durumun ne olduguna ve beyni nasil etkiledigine bagli olarak Demans çesitlenir. Bu çesitlenmeyi anlayabilmekte beyin bölgeleri ve islevleri arasindaki iliskiye dair temel bilgiler önemlidir.

Alzheimer Tedavisi Zor Bir Hastalik

Prof. Dr. Oguz Tanridag tedavi açisindan Alzheimer’in zor bir hastalik oldugunu belirtiyor.

Alzheimer hastaligi tedavi açisindan zorluk derecesi yüksek bir hastaliktir. Bunun nedeni, gerçek nedeninin tam olarak ortaya konamamis ve spesifik tedavisinin bulunamamis olmasidir. Diger nedenler arasinda hastaligin ilerleyici olmasi ve genetik etkilerin bulunmasi sayilabilir. Yapilan çalismalar gelecek adina umut verse de hastalik su anda önemli bir tedavi zorlugu arz etmektedir. Tedavi amaci beyinde eksildigi düsünülen maddelerin geri kazandirilmasina yöneliktir. Ancak hastaliga neden olan ana faktör bilinmediginden geri verilen maddelerin yeterince verilip verilmedigi de belli degildir. Son yillarda farkli bir tedavi mantigi olan asi çalismalari yapilmaktadir.

Hastaligin belirtileri ve evrelerine iliskin ise Prof. Dr. Oguz Tanridag sunlari kaydediyor.

Hastaligin herkes tarafindan kabul edilen bir evrelendirmesi yoktur. Beyindeki degisimlere dayanan evrelendirmeler oldugu gibi klinik bazda evrelendirmeler de vardir. Ancak genel olarak hafif, orta ve ileri evreler oldugu söylenebilir. Hafif evrede sadece bellek bozuklugu vardir. Bu evre bellek bozuklugu yapan diger nedenlerle karistirilabilir. (depresyon, vitamin azligi gibi) Orta evrede bellek bozukluguna dil, beceri, oryantasyon gibi islevlerin bozuklugu eklenir. Gündelik islevlerin yapilmasi zorlasir. Ileri evrede tüm bilissel islevler bozulur, davranis anormallikleri çikar ve hasta çevresine bagimli hale gelir.

Alzheimer Hastalarina Anlayisli Davranilmali

Hastalik sadece kisinin yasamini zorlastirmiyor. Hastanin çevresindekiler özellikle de yakinlarinin da yasami en az hasta kadar zora girebiliyor. Prof. Dr. Tanridag hasta yakininin da bilmesi gereken gerçeklerin oldugunu belirtiyor. Tanridag hasta yakinlarina iliskin önemli önerilerde bulunuyor.

Bir hasta yakininin hastasinin bakim sürecine iliskin bilmesi gereken ilk gerçek hastasinin yeni bilgileri akilda tutmakta zorlanacagi ve yapilacak isler konusunda ona çok sayida açiklama yapilmasinin gerekecegidir. Bunun yani sira hastasinin eskiye oranla kisilik ve davranislarinin degisebilecegini ve ona göre davranmasi gerektigini bilmelidir.

Alzheimer hastalarina son derece özverili ve anlayisli davranilmalidir. Hastalarla hiçbir konuda tartisilmamali, söyledikleri yanlis da olsa anlayis gösterilmelidir. Onlara gündelik ihtiyaçlari için yardimda bulunulmalidir. Kizginlik görmek Alzheimer hastalarinin durumunu daha da bozar ve içinde bulunduklari depresyonu arttirir. Alzheimer hastalari gündelik hayatta insan içinde ve insanlarla birlikte olmalidir. Yalniz kalan ve az ilgi gören hastalarda hastaligin daha hizli ilerledigi bilinmektedir. Hastalar insan içindeyken çogu kez bilmeden hata yapabilirler. Bu gibi durumlarda insanlarin içinde onlarin hatalarini yüzlerine vurmak ve onlara kizmak hastalar üzerinde normal insanlardan daha yikici etkilerde bulunur.

Hastalik Konusunda Bilgisi Olan Hastayi Kolay Anliyor

Hastalik konusunda bilgili olan hasta yakinlari hastalarinin davranislarini ve ihtiyaçlarini daha kolay anlarlar. Bu bilgiler esliginde doktorlari hastalari konusunda daha fazla aydinlatarak hastalariyla ilgili daha gerçekçi ve dogru yardimlar alirlar. Hastalik konusunda bilgi sahibi olan bir çok hasta yakininin hastalarini süphe üzerine doktora götürerek erken taniya yardimci olduklari bilinmektedir. Bunun aksi davranislarda da hastalik ihmal edilerek doktora basvurmadan ileri evrelere gelebilir.

En Yorucu ve Yipratici Dönem En Ileri Dönem

Hasta yakinlari için en yorucu dönem dogal olarak hastaligin ileri evresidir. Bu evrede hasta eski kimliginden farkli davranislar içindedir. Hemen hiçbir seyi kendi basina yapamaz. Bazi hastalar bu evrede yataga baglanir. Yataga baglanan hastanin bakimi ayaktaki hastadan çok daha zordur. Yatak içinde hareket, yemek yedirme, temizlik ve hijyenini yapmak hasta yakin inin üzerine kalir. Ileri evre hastalarda yakinlarini algilama ve tanima problemleri önemli sorunlar çikarir. Algilama problemleriyle bazi hastalar örnegin ogullarini babalari, kizlarini anneleri sanirlar. Onlarin öldüklerini bildikleri halde bu yanlis tanimalar onlari uygunsuz davranislara iter ve bazen de panige kapilirlar. Kiskançlik ve süphecilik önemli problemlerin arasinda yer alir. Bazi hastalar yakinlarindan her seylerini saklarlar. Telefonu açip yakinlarini
hirsiz diye ihbar ederler.

Hasta Yakinlari Depresyona Girebilir

Hasta yakinlari en çok hastalarinin kisilik ve davranis degisikliklerinden etkilenir. Hastalarini eskisi gibi kabul ederler ancak hastalari farkli bir insan gibi davrandiginda kabullenmek istemezler. Bu mücadele hasta yakinlari için çesitli saglik problemleri getirebilir. Bunlarin basinda depresyon gelmektedir. Bunun disinda daha önceden saglik problemleri olan hastalarin bu problemleri artabilir. (örnegin hipertansiyon, seker, kalp hastaliklari)

Alzheimer Ile Tek Basina Savasmak Mümkün Degil

Alzheimer hastaligi tek basina hasta yakininin bakacagi bir hastalik degildir. Bu konuda hasta yakinlari mutlaka profesyonel yardim almalidirlar. Bu yardim evde hasta bakan profesyoneller tarafindan verilebilecegi gibi özel saglik kuruluslari tarafindan da verilebilir.

Hasta bakimindaki en önemli tavsiye hastalardaki bellek zayiflamasi nedeniyle bilgilerin hastalara bir kere degil birçok aktarilmasidir. Ayrica hastalara negatif ve elestirel davranilmamalidir.