Elektrik Çarpması

[eg24]

Elektrik Çarpması Nedir?

Elektrik çarpması, yüksek veya düşük voltajlı elektrik ile temas sonucu ya da yıldırım çarpmaları ile meydana gelebilir.

Evde kullanılan elektrik

Alternatif akım (AC) tipindedir.
Alternatif akım, 15 volt üstünde çarpılma hissi verir, tahribat yapmaz.
20 volt üstü tehlikeli sayılabilir.
Elektrik çarpması ile ilgili özellikle iki tehlike vardır;

Ciltte ve derin dokulardaki yanıklar,
Kalp ritminin bozulması ve hatta kalp durması, sinir sisteminde hasar oluşumu.

Ciltteki yanık yarasının küçük olmasına karşın derin dokularda şiddetli hasar olabilir. Elektriğin vücuda girdiği ve çıktığı noktalarda her zaman birer yara vardır. Giriş yarası oldukça küçük olabilir ama çıkış yarası geniş ve derin olabilir.

Elektrik çarpmalarında;

Vücuttan geçen elektrik enerjisi kalbin normal elektriksel ritmini bozup kalp durmasına yol açabilir.

Elektrik çarpmasının oluşturacağı etkinin şekli ve ciddiyeti;

* Maruz kalınan gerilimin büyüklüğü (voltaj)
* Akıma karşı vücudun direnci (rezistans)
* Akımın türü (Doğru Akım veya Alternatif Akım)
* Elektrik kaynağı ile temas süresi
* Akımın organizmada izlediği yola bağlıdır.

Elektrik çarpmasında yapılacaklar;

* Elektriği kesmek için sigortaları kullanın.
* Akımı kesemiyorsanız; kuru tahta, sopa, ip, deri kemer, plastik eşyalar ya da gazete tomarı gibi yalıtkan maddelerle yaralının akım ile temasını kesin.
* Eğer bir trafik kazasında kopmuş bir elektrik kablosu arabanın üzerine düşmüş; ve arabada da insan varsa elektrik kurumu tarafından akım kesilene kadar kazazedelere arabada kalmaları söylenmelidir.

Elektrik Çarpmalarında İlk Yardım

* Hızlı şuur (Bak, Dinle, Hisset)
* ABC kontrolü yap. (Gerekiyorsa CPR’ a başla)
* Yanık yarası pansumanı ve sargısı yap.
* Hastaneye naklet.

Bunları ayrıntılı bir şekilde açıklamak gerekirse;

1. İyi bir ilkyardımcı öncelikle kendi güvenliğini düşünmelidir. Elektrik akımıyla teması kesilmemiş bir kazazedeye asla dokunmamalıdır.
2. Öncelikle yapılacak iş elektrik akımını kesmektir. Ev veya işyerindeki elektrik ana şalterden kesilebilir. Bir ilkyardımcı kabloda elektrik olmadığından emin olmadıkça veya bu konuda özel aletleri ve eğitimi olmadıkça elektrik kablosuna asla dokunmamalıdır. Şehirlerarası elektrik hatlarındaki akımı kesmek için ilgili elektrik kurumlarına haber vermek gerekir. Çıplak kablo ile kazazedenin teması iletken olmayan bir cisim kullanılarak da kesilebilir.
3. Eğer bir trafik kazasında kopmuş bir elektrik kablosu arabanın üzerine düşmüş ve arabada da insan varsa elektrik kurumu tarafından akım kesilene kadar kazazedelere arabada kalmaları söylenmelidir. Kazazedeler arabada kaldıkları sürece güvenliktedir, arabanın lastikleri yalıtkan görevi görecektir. Ancak arabada yangın, patlama tehlikesi gibi bir durum varsa kazazedelere araba ve yere aynı anda dokunmamaya dikkat ederek arabadan atlamaları söylenmelidir. Küçük çocuklar arabadan ilkyardımcıya fırlatılarak atılabilir.
4. Kazazedenin elektrik akımıyla teması tamamen kesildikten sonra hemen ABC kontrolü yapılmalıdır. Gerekiyorsa suni solunum ve kalp masajına derhal başlanmalıdır. Bilinç kaybı var ve ABC yerinde ise koma pozisyonu verilir.
5. Yanıklar kuru ve mümkünse steril pansuman malzemesi ile örtülür.
6. Kırık varsa tespit yapılır.
7. Kazazedenin en kısa sürede nakli sağlanır.

Elektrik çarpmalarına ilişkin alınabilecek önlemler (Elektrik çarpmasından korunma yolları)

* Saç kurutucusunu ve elektrikli ısıtıcıyı banyo küvetinin ve lavabonun yakınlarına koymayın.
* Islak ortamda elektrikli cihaz çalıştırmayın. Banyoda saç kurutucusu kullanmayın
* Prizlere emniyet kapağı takın
* Evde topraklı priz kullanın
* Yuvasından çıkmış, telleri açıkta kalmış prizleri tamir ettirin
* Sigortaları tel sararak yenilemeyin, orjinal malzeme kullanın
* Elektrikli cihazları fişe takmadan önce kapalı olduklarına emin olun
* Elektrikli ev aletlerini kullanım talimatlarına uygun kullanın
* Sigortayı kapatmadan elektrikle ilgili hiçbir iş yapmayın
* Evi uzunca bir süre terk edecekseniz sigortaları kapatın
* Ekmek kızartma aletini kahvaltı masasına almayın. İçinde sıkışan dilimi çatal, bıçak gibi nesnelerle kurcalamayın
* Sıcak ütüyü kablosunun üstüne koymayın
* Elektrikle uğraşırken kalın lastik tabanlı ayakkabı giyin
* Elektrik çarpmalarında yapılması gerekenler
* Elektriği kesmek için sigortaları kullanın
* Lastik tabanlı ayakkabı giyin, kuru bir lastik eldiven takın
* Elektrik akımını iletmeyecek kuru bir cismin üzerine çıkın
* Elektrik çarpan kişinin yakınındaki kablo gibi iletkenleri, yalıtkan bir çubukla uzaklaştırın
* Hastayı giysilerinden çekerek bölgeden uzaklaştırın
* Hasta hala nefes alıp vermiyorsa ve nabzı yoksa solunum yardımı ve kalp masajına girişiniz.

Elektrik çarpmalarında yapılmaması gerekenler

* Elektrik çarpan kişiye çıplak elle dokunmayın.
* Sigortaları kapatmadan yaralıya temas etmeyin.
* Dokunmak için iletken cisimler kullanmayın.

Yıldırım Çarpması Durumları

* Yıldırım düşmesi, elektrik çarpmalarının özel bir şeklidir.
* Binlerce voltluk bir akım çok kısa sürede kişiyi etkiler.
* Üzerine yıldırım düşen herkes ölmez.
* Bu kişilerde esas problemler sinir sistemi hasarı ve kalp ritminin ciddi şekilde bozulmasıdır.
* Yıldırım düşmesi sonucu kalbi duran bir kişiye CPR başarıyla uygulanabilir.
* Hastaya çıplak elle dokunduğunuzda çarpılma riskiniz yoktur.
* Bu kişilerde kısa süreli hafıza kaybı olabileceği gibi aynı zamanda uyuşma, karıncalanma, konuşma güçlüğü, duyma kaybı, kısmi veya tam felçler görülebilir. Bunlar genellikle geçicidir.