Çocugunuz okula hazir mi?

[eg24]

Degisen egitim sistemi ile 66 aya çekilen okula baslama yasi velileri endiselendirdi. Kimileri çocugunun okula baslamasinin uygun olmadigina dair rapor almaya çalisirken kimileri bunun maddi cezasini ödemeye ve
çocuklarini okula göndermemeye hazirlaniyor.

Peki, çocugunuzun okula hazir olup olmadigini nasil anlarsiniz?

Bu soruyu DBE Davranis Bilimleri Enstitüsü

Çocuk ve Genç Psikolojik Danismanlik Merkezi terapistleri yanitladi.

Yeni yapilandirilan “4+4+4” egitim sistemi ile okula baslama yasinin 66 aya indirilmesi tartismalari da beraberinde getirdi. Çocuklarinin henüz gerekli eriskinlige ulasmadigini düsünen pek çok aile, çocuklari ve onlarin egitim hayatlari ile ilgili ciddi kaygi yasamaya basladi. Öyle ki henüz temel tuvalet egitimi gibi pek çok beceriyi kazanamamis minikler için aileler, bir yil erteleme raporu almak için hastanelere akin ediyor. Rapor alamadigi halde çocuklarini okula yollamak istemeyen ebeveynler ise ciddi yaptirimlarla karsi karsiya kalacak. Peki, her ne kadar sizin gözünüzde bir bebek olsa da çocugunuzun okul hayatina uygun olup olmadigini nasil anlarsiniz?

Yaz aylari boyunca birçok aile, süreci yakindan takip ederek psikolog, psikiyatrist ve pediatristlerin kapisini asindirdi. Kendilerine gelen yogun talepler neticesinde kamuoyunu bilinçlendirmenin yararli oldugunu düsünen DBE Davranis Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Psikolojik Danismanlik Merkezi Terapistleri, bu konudaki endise ve kafa karisikligini gidermek için ortak bir açiklama yayimladi. Iste DBE Davranis Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Psikolojik Danismanlik Merkezi Terapistleri’nden velilere kilavuz olacak “Okul Olgunlugu Degerlendirmesi”…

Okul olgunlugu nedir?

Okul Olgunlugu çocugun kronolojik yasindan çok akademik ve duygusal olgunlugunun yeterli olup olmamasina baglidir. Akademik olgunluk ile kast edilen çocugun ince motor (yazi yazmak için gerekli olan el becerileri), kisa ve uzun süreli hafiza, isitsel ve görsel dikkat, aritmetik muhakeme, siralama, dil, ögrenme ve çalisma hizi becerilerinin okulda karsilasacagi akademik yükü kaldirabilmesi için yeterli olup olmadigidir. Duygusal olgunluk ise sosyal muhakeme, kurallara uygun davranislar sergileyebilme, sosyal problemleri çözme, arkadaslik baslatabilme ve sürdürebilme, politik olma, nesil ve cinsiyet farkini kavrayabilmis olma, hayal kirikligi ile basa çikabilme, öfke kontrolü gibi faktörleri içinde barindiran bir beceriler toplulugudur.

Gelisim her çocukta farklidir…

Belli gelisim basamaklari için belli yas araliklari mevcuttur. Örnegin, bebeklerin dislerinin 6-9 ay arasi çikmasi, 1 yas civari yürümesi beklenir. Ancak her çocuk için bireysel farkliliklar söz konusudur. Birinin disi 4. ayda çikarken, digerinin disi 14. ayda çikabilir veya biri 10 aylikken yürürken digeri 15 aylikken yürüyebilir. Okul olgunlugunda da belirli bir aralik verilse de bazi çocuklar daha erken bazilari daha geç bu olgunluga erisebilirler. Normal gelisim gösteren 5-5.5 yas (60-66 ay) çocugu denge kurmada oldukça ilerlemistir; vücut koordinasyonu gelismistir; çatal ve biçagi iyi kullanir; igne ve iplikle dügme dikebilir, bas, vücut, kollar, bacaklar, agiz ve gözlerden olusan insan çizimi yapabilir; kare ve üçgeni çizebilir; bazi harfleri kopyalayabilir: V, T, H, O, L, A, C, U, Y; parmaklarini kullanarak sayi sayabilir; 10-12 rengi tanir; daha detayli resimler çizer (pencereleri, kapisi çatisi, bacasi olan bir ev gibi); adini, yasini, adresini ve çogunlukla dogum tarihini bilir; ismini taniyabilir ve yazmaya çalisabilir; geçmis, simdiki ve gelecek zaman ile ilgili konusurken kelimeleri (dün, bugün, yarin) dogru kullanir; dilbilgisi kurallarina uygun konusur; hikâyeler dinlemeyi ve ayrintilari ile baskalarina anlatmayi sever; kendi kendilerine giyinip soyunabilir ama ayakkabilarini baglamakta zorlanabilir. Oysa 1. sinifin akademik ve sosyal yükünü rahatlikla tasiyabilmek için bu özelliklerden biraz daha fazlasi gereklidir.

Kalemi tamamiyla dogru tutmasi; kendi adini ve soyadini yazmasi; rakamlari birbiri ile ayni boyutta yapmasi; agirlik, uzunluk, hacim, zaman kavramlarini algilayabilmesi; ayrintili ve iki boyutlu insan çizimleri yapabilmesi; güvenli ve akici bir sekilde konusmasi; günlük isleri tek baslarina yapabilmesi; diger çocuklarla isbirligi içinde oynayabilmesi ve evcilik oynarken arkadaslarina ve kendisine farkli roller verip bu rollerin gerektirdigi gibi davranabilmesi beklenir.

Bireysel farkliliklar söz konusu oldugu için yas ortalamasinin üzerinde gelisen bir 5.5 yas (66 ay) çocugu da bu özellikleri gösterebilir. Bu nedenle, uzmanlar her yil saglikli çocuk danismanligi çerçevesinde okula baslama yasi gelmis çocuklara okul olgunlugu degerlendirmesi yapar, aileleri hem okula baslayip baslamama hem de çocugun becerilerine ve kisilik özelliklerine uygun okul seçimi konusunda bilgilendirir.

Farkli degerlendirme araçlari kullanilmali…

Okul Olgunlugu Degerlendirmesi yapilirken iki ayri grup degerlendirme araci kullanilir. Bunlar objektif ve projektif testler olarak ikiye ayrilir. Objektif testler, çocugun zihin özelliklerinin profilini çikarmayi saglayarak akademik olarak okula hazir mi degil mi sorusunun cevabinin bulunmasini saglar. Projektif testler ise çocugun ruhsal yapilanmasi ile bilgi vererek yukarida sayilan becerilerinin ne sekilde gelistigi hakkinda yorum yapilmasina yardimci olur. Bu testlere ek olarak uzmanlarin yaptigi klinik gözlem, degerlendirmenin önemli bir parçasidir.

Sadece testlerin sayisal sonuçlari degil, çocugun bu degerlendirmeler sirasindaki tutumu, davranislari, dikkatini odaklama düzeyi ve isbirligi karara varmada etkilidir. Eger degerlendirmelerin sonucunda, çocugun becerilerinin okul yükünü kaldirabilecek düzeyde oldugu görülürse okula baslamasi yönünde aile yönlendirilir. Bazen birçok alanda okul olgunluguna ulasmis olmasina ragmen çocugun birkaç gelisim alani sikintili olabilir. Böyle durumlarda ailelere çocuklarinin gelismesi gereken alanlarina nasil destek olacaklari konusunda rehberlik edilmelidir.