Çocuklukta gÖrÜlen gÖz problemleri

[eg24]

Çocukluk döneminde göz ile ilgili birçok problemin oldugunu biliyoruz. Bunlari baslica iki grupta degerlendirmek mümkündür. Birincisi nadir görülen ancak bebegin hayatini etkileyen digeri ise daha sik görülen ama görmeyi etkileyen hastaliklardir. Her ikisinin de erken teshis edilmesi gerekir ki çocuklarin hem hayati hem de görmesi etkilenmesin.

Acibadem Kocaeli Hastanesi Göz Hastaliklari Uzmani Dr. Azmiye Altinisik, çocukluk döneminde görülen baslica göz hastaliklarini söyle siralamaktadir; görme kusurlari, göz tembelligi, göz kaymasi, gözyasi kanali tikanikligi, daha nadir olarak katarakt, göz tansiyonu, tümörler ve gözün gelisimine bagli yapisal anormallikler.

ILK MUAYENE NE ZAMAN YAPILMALI?

Göz hekimlerine en sik sorulan soru bir bebegin göz muayenesinin ne zaman yapilmasi gerektigidir. Eger gözünde süphe edilen bir durum varsa hemen, bir sikayet yoksa 2-4 yas arasinda yapmalidir. Zaten bebeklerin rutin yapilan çocuk hekimi muayenelerinde herhangi bir sorun varsa önceden tespit edilebilir ve çocuk göz hekimine yönlendirilebilir.

Çocukluk döneminde gözle ilgili olan problemlerin basinda görme kusurlari olarak ifade ettigimiz miyop, hipermetrop veya astigmat olarak tanimladigimiz kirma kusurlari gelmektedir. Özellikle gözlük kullanan ebeveynler bebekleri oldugunda görmesinde bir problem olup olmadigi merak ederler. Görme kusurlarinin bir kismi kalitsal olmakla birlikte bazilari hipermetropi gibi dogustan, bazilari ise okul çaginda ortaya çikmaktadir.

Uluslararasi Körlügü Önleme Dernegi’nin 2001 yilinda yapmis oldugu bir çalismada çocuklarin %5 ile 15’ inde görme kusuru oldugu ve bunlarin çogunun düzeltilmemis yani fark edilmemis oldugu belirtilmistir. Bizim ülkemizde yapilan tarama çalismalarinda da benzer sonuçlar elde edilmistir.

Çocuklarin çogu dogumda hipermetrop olup yaklasik 4 yas civarinda azalir. Okul çaginda yaklasik %4-7 arasinda görülür. Miyopi ise dogustan nadirdir. 5 yas civarinda %1 iken 15 yas civarinda %15 e çikmaktadir. En sik görülen görme kusuru astigmat olup görülme sikligi asagi yukari %70 civarindadir. Ancak bunlarin sadece %3 ü 1.25 ve üzeri olup görmeyi olumsuz olarak etkilemektedir. 1 dereceden fazla astigmati olanlarda 2 yasindan önce de astigmat vardir. Çocuklarda görme kusurlarinin farkedilir belirtileri yoktur. TV’ yi yakindan izleme mutlaka bir görme kusuru oldugunu göstermez. Sik düsüyorsa, isiktan rahatsiz oluyorsa, elindeki oyuncaklari görmek için çok yaklastiriyorsa, gözlerini çok kirpiyorsa, görme kusurlarindan süphelenmek gerekir. Ancak okula basladiginda iyi göremediginin farkinda olabilir. Yüksek olan görme kusurlari erken yasta fark edilmediginde görme gelisimini tamamlayamaz ve göz tembelligi adini verdigimiz durum ortaya çikar.

Bu nedenle çocuklarin 2-4 yas arasinda mutlaka göz hekimi tarafindan muayenelerinin yapilmasi gerekmektedir.

GÖZ TEMBELLIGI - SASILIK

Bu muayenede tespit edilecek olan diger bir göz problemi de göz tembelligidir. Göz tembelligi eger göz kaymasi ile birlikte degilse fark edilmeyebilir. Göz tembelligi erken teshis edildiginde tedavi edilebilir bir göz hastaligidir. Ancak görme gelisimini tamamladiktan sonra tedavisi mümkün degildir.

Sasilik yani gözlerin paralelliginin bozulmasi yaklasik olarak %2-4 oraninda görülmektedir. Hayatin ilk aylari içerisinde görülmekle beraber büyük bir kismi 1,5-2 yas civarinda görülmektedir.

Kalitsal olabildigi gibi dogumsal veya hayatin ilk yillarinda görmeye engel olan kapak düsüklügü, katarakt, tümör gibi bazi hastaliklar da göz kaymasina neden olabilirler. Kayma içe, disa asagi veya yukari olabildigi gibi tek veya iki gözde olabilir.

Tek gözde oldugunda göz tembelligi de olur. Diger göz hastaliklari ile birlikte oldugunda öncelikle bunlarin tedavi edilmesi gerekir. Degilse görme kusuru varsa düzeltilmeli, göz tembelligi tedavi edilmeli, kayma gözlüge ragmen devam ediyorsa kaymayi düzeltecek operasyonlar yapilmalidir. Okul öncesi dönemde hem göz kaymasi hem de görmede eksiklik varsa düzeltilmelidir.

GÖZYASI KANAL TIKANIKLIGI

Gözyasi kanal tikanikligi, bebeklerde en sik görülen göz problemlerinden biridir. Dogumdan itibaren gözde sulanma ve çapaklanma vardir. Çogunlukla kendiliginden düzelen bir durum olmakla birlikte yaklasik %6 civarinda görülür. Tedavisinde masaj, antibiyotikli damlalar ilik kompres uygulanir. Ilk bir yas içerisinde kendiliginden açilmamissa küçük bir müdahale ile açilir. Nadiren daha büyük bir girisim gerektirir. Dogustan göz içi tansiyonununda da gözde sulanma vardir. Bu daha acil bir durumdur. Gözyasi kanal tikanikligi ile karistirmamak gerekir. Eger bir bebegin gözü büyük ise, isiga bakamiyor sulanma oluyorsa göz tansiyonundan süphelenmek gerekir. Eger tansiyonu düsürücü müdahaleler yapilmazsa körlüge neden olmaktadir.

KATARAKT

Bebek veya çocuklarin göz bebegi beyaz görüldügünde, karanlikta göze isik tutuldugunda veya flasli fotograflarinda kirmizi yansima iptal edilmedigi halde gözlerinde görülmediginde dogustan katarakt, göz içi tümörü veya daha nadir diger göz içi hastaliklardan süphelenmek gerekir. Katarakt görmeyi etkilerken göz içi tümörü geç teshis edildiginde gözün veya hayatin kaybina neden olabilir.

Bebeklerde dogustan olan bazi anormallikler sadece sekilsel olmayip görmeyi de etkiler. Bunlar arasinda en sik görülen göz kapagi düsüklügüdür. Düsüklük görmeyi etkiliyorsa operasyon ilk 6-9 ay içinde yapilir. Etkilemiyorsa 3-4 yas civarinda yapilmalidir. Sasilik ve göz kapagi ameliyatlarinin okul öncesi dönemde yapilmasi çocuklarin arkadaslari ile daha sosyal iliskiler kurmasini saglayacaktir.