Bahar alerjisi ile ilgili en önemli sorular!

[eg24]

Bu hastalik ilk tanimlandiginda yanlis bir isimlendirme ile "saman nezlesi" denmistir. Daha sonra hastaligin polenlerle ilgili oldugu belirlenmis ancak "saman nezlesi" terimi kullanilmaya devam edilmistir. Polenler disinda besin maddeleri (çilek, findik, yumurta, balik gibi), ev tozu, hayvan tüyleri veya mesleki ortamda karsilasilan maddeler de alerji yapabilir. Alerjik rinit ya da saman nezlesi burun içi örtüsünün hapsirma ve akintiyla birlikte sismesi durumudur. KadiköySifa Kadiköy Hastanesi Gögüs Hastaliklari Uzmani Dr. Hakan Solak, bahar alerjisi hakkinda en çok merak edilen sorulari yanitladi.

"Saman nezlesi" hangi durumlarda ortaya çikar?

Hastalik herhangi bir yasta baslayabilir. Ancak genellikle genç yasta (1 - 20 yas) baslar. Çogunlukla ailede ayni hastalik mevcuttur. Anne ya da babada alerji varsa %30, her ikisinde de alerji varsa %60, oraninda çocukta alerji görülecektir. Diger alerjik hastaliklarin (egzama, astim ve alerjik konjuktivit-göz nezlesi-) görülmesi olasiligi fazladir. Alerjik rinit agir bir hastalik olmamasina ragmen kisiyi son derece rahatsiz edebilir; uykuyu, yemek yeme ve yasam seklini olumsuz etkiler; okul ve isgücü kaybina yol açar. Kent yasami alerjik hastaliklarin görülme oranini arttirmistir. Bunda çevre kirliliginin rol oynadigi düsünülmektedir. Alerjik riniti olan kisilerde sinüs enfeksiyonlari, kulakta sivi birikimi ile ortaya çikan isitme azalmalari ve burun polipleri görülebilir. Ayrica alerjisi olmayan kisilere oranla astim gelisme riski 4 kez daha fazladir.

Alerjiye yol açan diger bir madde ise "mold" denen küflerdir. Moldlar ekmegi küflendirir, meyvelerin bozulmasina yol açar. Ayni zamanda kuru yapraklarda, çayirlarda, samanda, tohumlarda, diger bitkilerde ve toprakta bulunur. Soguga dirençli olduklarindan alerji sezonu uzundur ve karin topragi kapattigi dönemler disinda sporlari havada bulunur. Moldlar ev içindeki bitkiler ve topraklarda yasar. Bodrum katlari ve çamasir odalari gibi nemli yerlerin yani sira, peynirde ve mayalanmis içkilerde de bulunur. Moldlardan korunmak için ev bitkilerinin sayisi azaltilmalidir.

Belirtileri nelerdir?

Alerjik riniti olan hastalarda burun tikanikligi, hapsirma nöbetleri, sulu burun akintisi, burun ve gözlerde kasinti (ayni zamanda konjuktivit), damakta ve girtlakta kasinti, öksürük ve bas agrisi görülebilir. Alerjiye yol açan polenlerin kaynagi çesitli otlar ve agaçlardir. Polenler havadan burun, göz ve bogazimiza yapisarak birikirler. Ilkbaharda polenlerin kaynagi genellikle agaçlar, yaz ve sonbaharda ise genellikle çayir otlaridir. Bir bitkiye veya hayvana ait alerjen madde vücuda girerse bu istilayi önlemek için bagisiklik sistemi bir reaksiyon gösterir. Normal sartlar altinda bu, yararli ve dogal bir korumadir. Ancak bazi kisilerde bu reaksiyon asiri boyutlarda olmaktadir. Bu kisiler alerjik olarak tanimlanmaktadir. Alerjen maddeler vücudu antikor yapmak üzere uyarirlar. Bunlar daha sonra alerjen maddelerle birlesip bazi kimyasal maddeler salgilatirlar. Bu maddeler arasinda en iyi bilineni histamindir. Bu kimyasal maddeler burun içi örtüsünün sismesine, kasintiya ve asiri miktarda salgi olusmasina neden olur.

Teshis ve tedavi nasil yapilir?

Alerji düsünülen durumlarda taniyi kesinlestirmek için bazi testlerin yapilmasi zorunludur. Bu testler 4 gruba ayrilir: serolojik (kan) tetkik, prick-test (derideki spesifik antikorlarin gösterilmesi), burun sekresyonunun kimyasal analizi ve burun içine alerjen maddelerle yapilan uyari testi. Alerji tanisi dogrulandiktan sonra uygun tedavi baslatilmalidir. Tedavi 4 ayri baslik altinda toplanabilir:

1- Alerjen uyaranlarla temasin kesilmesi,

2- Ilaç tedavisi,

3- Hiposensibilizasyon (asi tedavisi)

4- Cerrahi Tedavi

Ilaç tedavisi

Alerji tedavisinde birçok ilaçtan yararlanilmaktadir. Bunlar arasinda antihistaminikler, dekonjestanlar, kromolin ve kortizonlu ilaçlar vardir. Bu ilaçlar tek tek veya kombine olarak kullanilabilir. Ilaç tedavisinin özelligi çok çabuk etki göstermesidir. Burun içerisine uygulanarak kullanilan kortizonlu spreylerin yan etkileri son derece azdir. Ancak bu ilaçlarin etki gösterecek en düsük dozda ve düzenli olarak kullanilmasi yararli olmaktadir.

Hiposensibilizasyon (asi) tedavisi

Çevre kontrolü ve ilaç tedavisine ragmen sikayetlerin 2 yildan fazla devam etmesi durumunda önerilir. Bu yöntemle bagisiklik sisteminin tepki mekanizmasi degistirilmeye çalisilmaktadir. Etkisi yavas görülür ve sadece asida kullanilan maddelere karsi iyilesme elde edilir. Uygulama, alerjen maddelerin belirli miktarda vücuda verilmesi ile yapilir. Islem uzman gözetiminde yapilir. Tedavi 3-5 yil süreyle uygulanir. Ilk 3 yil içinde yeterli iyilesme görülmezse tedavi sona erdirilir.

Cerrahi tedavi

Daha çok asiri büyümüs burun etlerinin veya poliplerin tedavisine yönelik olarak yapilir. Bu yöntemler tek tek veya kombine olarak kullanilabilir. En etkili tedavi yöntemi uygulansa bile eger alerjen maddelerle yogun olarak karsilasiliyorsa basari sansi az olacaktir.