İşitme Engelli Biri Biyonik Kulakla Nasıl Duyar?

[eg24]

İşitsel fonksiyon, bireyin çevreyle iletişimini sağlayan, zeka gelişimine aracılık eden, onun sosyal ve entelektüel gelişimine katkı sağlayan temel fonksiyonlardan biridir.

Dolayısıyla gerek doğum öncesi, gerek doğumdan sonra özellikle iki kulakta birden yaşanan işitme kayıpları, yaşam kalitesini çok etkiliyor. Özellikle bebeklerde işitme engelinin veya kaybının erken tanısı ve tedavisi son derece önem taşıyor.

İşitme engeliyle karşı karşıya olan her yaştan insan, halk arasında biyonik kulak adı verilen koklear implant sayesinde işitme kaybıyla yaşamaktan kurtulma imkanına sahip. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sertaç Yetişer, koklear implantın işitme engelli hastalara sunduğu olanak ile ilgili bilgi verdi.

Koklear implant, mekanik ses enerjisini elektrik sinyallerine dönüştüren ve bunu doğrudan iç kulağa aktararak ses algılamasını sağlayan elektronik bir cihazdır. İki parçadan oluşur. Birincisi, kulak arkasına cilt altına yerleştirilen kısmıdır.

Operasyon esnasında bu cihazın uzun elektrotu salyangoz olarak da bilinen iç kulağın içine yerleştirilir. Dış sarmaldan başka bir deyişle antenden aktarılan ve ses enerjisi bilgisini taşıyan kodlanmış elektrik enerjisi, elektrod aracılığıyla işitme sinirini uyarmak için iç kulağa aktarılır.

Hastalar, operasyonla yerleştirilen bu iç parçayı yaşam boyu taşırlar. Dış parça ise; ses işlemcisi, mikrofon ve dış antenden oluşur. Dış sarmal, saçlı deri üzerine yerleştirilir ve mıknatısı sayesinde manyetik olarak iç sarmala tutunur.

Normal işitmeye sahip olan çocuklar, konuşmayı özel bir yardım almadan, aile ortamında öğrenirler. İleri derecede ya da çok ağır işitme kaybı olan hastalar en güçlü işitme cihazlarından dahi yararlanamazlar. Hiç işitmeyen, başkalarının konuştuklarını duyamayan çocuklar, lisan ve sözel iletişim becerisi geliştiremezler. Koklear implant bu çocuklara çevrelerindeki sesleri tanımlayabilme, lisan geliştirebilme, iş hayatına atılabilme ve kendi ayakları üzerinde gelecek kurabilme olanağı sağlar.

Kulak zarı ve orta kulaktaki kemikçikler aracılığı ile ses dalgaları mekanik enerji halinde iç kulağa taşınır. İşitmeyi sağlayan iç kulak ya da koklea denilen kısımdır. Burada kulağımıza gelen ses çok küçük hücrelerle, işitme siniri boyunca beyindeki işitme merkezine yol alan elektriksel sinyallere çevrilir.

Böylece iç kulak yapay elektriksel sinyallerle uyarılır. Çeşitli nedenlerle işitsel hücrelerin tahrip olduğu sağır hastalarda, koklear implantın işitme sinirini uyarmasıyla işitme yeniden sağlanır.

Biyonik kulaklı insanlar, işlenmiş, kodlanmış sesler duyarlar. Bizler tam bilemiyoruz ama havlunun arkasından konuşuyormuş gibi veya azıcık metalik tonda olduğu sanılıyor. Sonuçta işitilenler doğal sesler değil, cihazın bireye sunduğu sesler. Çok erken yaşta koklear implantasyon yapıldığında, bugün erişilen yüksek teknoloji sayesinde aradaki fark hissedilmiyor. Kimi implantlı hastaların lisanı karşısında hayrete düşebiliyoruz.