Tek çocuk mu, yoksa kardes mi?

[eg24]

Çocuk sahibi olmadan önce pek çok çiftin kararsiz kaldiklari konulardan biri, kaç çocuk sahibi olmak istedikleri. Günümüzün ekonomik sartlari ancak bir çocugun bakimina ve egitimine imkan verirken, çogu çift çocugunun kardessiz, tek çocuk olarak büyümemesinden yana. Bunun en önemli nedeni ebeveynlerin kardessiz büyüyen çocugun saglikli bir gelisime sahip olamayacagini düsünmeleri. KadiköySifa Atasehir Hastanesi Uzman Klinik Psikologu Merve Büyükkucak tek çocuk ve kardesle büyüyen çocuklarin gelisimlerini anlatiyor.

Günümüze degin gelmis yaygin inanis bir çocugun saglikli gelisimi için muhakkak bir kardese sahip olmasi gerektigi yönündeyken, son yillarda yapilan arastirmalar tek çocuklarla ilgili bu inanisin aslinda pek de gerçegi yansitmadigini göstermektedir. Bundan yillar önce neredeyse bir hastalik olarak görülmekte olan 'tek kardes' olma hali gerek günümüzün ekonomik kosullari gerekse kadinlarin eskiye oranla daha geç yasta çocuk sahibi olmalari sebebiyle artik daha yaygin bir durum halini almistir.

Kardessiz büyümek avantaja dönüsebilir!

Yakin zamana dek tek çocuklarin kardeslerin saglayacagi çesitli ögrenme olanaklarindan mahrum kalacaklari, simarik, bencil, yalniz ve uyumsuz çocuklar olacaklari düsüncesiyle dezavantajli durumda olduklarina inanilmaktaydi. Halen ailelerin, çocuklarinin böyle özelliklere sahip tek çocuklar olarak büyümelerine engel olmak için ikinci çocuklarini dünyaya getirmeye karar verdiklerine sikça rastlamaktayiz. Ancak iddia edilenin aksine konuyla ilgili son 25 yilda yapilan ampirik çalismalar, tek çocuklar ile ilgili olumsuz önyargilari siddetle reddetmekte. Tek çocuklar ile kardesi olan çocuklar arasinda bulunabilen yegâne farklarin ise düsünülenin aksine tek çocuklarin avantajina oldugunu göstermektedir. Buna göre, tek çocuklarin gelisimsel anlamda kardesi olanlardan daha geride olmadiklari, hatta basari motivasyonlari ve zekâ gelisimleri açisindan kardesi olan çocuklara oranla görece daha avantajli durumda olduklari görülmektedir. Bunun yani sira, yine yaygin inanisin aksine tek çocuklar genel uyum ve sosyal beceri anlaminda kardesi olan yasitlarina oranla bir farklilik göstermemektedirler.

Tek çocuklarin sosyallesme problemi olmaz!

Ailelerin genellikle kardesi olmadan büyüyen çocuklarinin sosyallesmeleri ile ilgili endise yasadiklarini görüyoruz. Ancak arastirmalar ilkokul çagindaki tek çocuklarin kardesi olan yasitlariyla yakin arkadas sayisi ya da arkadaslik kalitesi anlaminda bir farklilik göstermediklerini gösteriyor. Sosyallesme ya da oyun aktiviteleri açisindan da okul öncesi dönemdeki tek çocuklar ile kardesi olan çocuklar arasinda bir fark görülmüyor. Daha da önemlisi sosyal beceriler açisindan bu benzerlik yetiskinlikte de devam ediyor.

Ancak her ne kadar kardeslerle rekabet etmeme ya da çatisma yasamama durumlari bu çocuklar için bir lüks gibi görünse de, tek çocuklarin yasitlari ile çatisma çözme ve çatisma yönetme becerileri bakimindan yoksun kalabilme olasiliklari aileleri düsündürtebilir. Bu noktada tek çocuklarin kendi yas grubundan çocuklarla sikça bir araya getirilmeleri onlara bu deneyimi kazandirma açisindan yararli olacaktir.

Arastirmalar saglikli ebeveyn-çocuk iliskisinin tek çocuklarin gelisimlerine olumlu katkida bulunan en önemli faktör olduguna isaret etmekte!

Tek çocuklarin sosyal beceriler, karakter ve uyum açisindan iki çocuklu küçük ailelerin çocuklarina benzer özellikler gösterdikleri, çok kardesli daha genis ailelere oranla bu iki grubun daha avantajli oldugu görülmektedir. Bu durum, ebeveyn-çocuk iliskisindeki kalitenin önemine vurgu yapmakla birlikte, çok çocuklu ailelerden farkli olarak küçük ailelerdeki çocuklarin ebeveynleri ile daha fazla birebir ve kaliteli zaman geçirme olanaklarinin olmasi ile iliskilendirilebilir. Nitekim ebeveynlerle geçirilen birebir ve kaliteli zamanin çocugun entelektüel kapasitesinin gelismesine ve daha olgun davranis kaliplari edinmesine yardimci olacagi bir gerçektir.

Elbette ki bu sonuçlar kardes iliskilerinin çocuk gelisimi üzerine olumlu sonuçlari oldugu gerçegini yadsimamaktadir. Ancak görülen o ki kardeslerin yoklugu baskalariyla, özellikle de ebeveynlerle kurulan saglikli ve kaliteli iliskilerle telafi edilebilmektedir. Günümüzde aileler giderek küçülse de ebeveynler kardessiz büyüyen çocuklarinin sosyal ve entelektüel gelisimi açisindan endise etmemeli, çocuklarinin sayisindan çok onlarla birebir kuracaklari özel ve kaliteli baglara önem vermelidir.