Ilgiden yoksun olmak çocuklarda ne gibi sorunlara yol açar?

[eg24]

Saglikli bir ruhsal gelisim açisindan ilgi ve sevginin ne kadar önemli oldugu, baglanma teorisinin gelisimiyle birlikte iyice anlasilmistir. Üstelik sadece ruhsal gelisim için degil, fiziksel gelisim için de sevgi ve ilgi görmenin önemi, yapilan nörolojik çalismalarla ispat edilmistir. KadiköySifa Saglik Grubu'ndan Uzman Psikolojik Danisman ve Psikolog Yaprak Veziroglu ilginden yoksun kalan çocuklarin bu durumdan nasil etkilendigini anlatiyor!

Insan yasaminin ilk yili son derece önemlidir. Nasil bir bebek gereken besinleri almadigi ve yeterince bakim görmedigi zaman büyüyemezse, yeterli ilgi ve sevgi gösterilmediginde sadece duygulari degil beyni ve zekasi da saglikli gelisemez. Zamaninda yürüme, konusma, muhakeme yapabilme, dikkat, empati, duruma göre uygun davranista bulunabilme, dürtüsel davranislari kontrol altina alabilme gibi pek çok zihinsel ve duygusal becerinin gelisiminin ana etkeni sevgi ve ilgidir.

Asiri stres hormonlarinin salgilanmasi bebegin gelisimini olumsuz etkiler

Yeterli ilgiden mahrum büyüyen bebeklerin kendilerini dis dünyaya kapattiklarini, çünkü çaresizligi ögrendiklerini biliyoruz. Ya da onlari huzursuz aninda yatistiran kimse olmadiginda, kendilerini sakinlestirebilme yeteneklerini gelistiremediklerini biliyoruz. Bu bebekler asiri tepkisel, çok aglayan, devamli kendini tehlike içinde hissederek güven duygusundan mahrum kaldiklarini hissediyorlar. Böyle bir durumda kalan bebek kime güvenecegini bilemez. Daha dogrusu kendini devamli stres altinda hisseder, stres hormonlari asiri salgilandiginda bebegin beyin gelisimi bundan zarar görür. Böylece sadece ruhsal degil, fiziksel olarak da gelisimi potansiyelinin altinda kalir.

Ilgisizlik güvensizligi beraberinde getirir!

Sag beyin dogumdan sonra gelisir. Yetersiz ilgiye maruz kalan bebeklerin Sag beyin fonksiyonlari yeterli düzeyde gelisemez. Duygu ve davranislarini yerine göre uygun sekilde ayarlayamaz, asiri tepkisel ya da içe dönük olurlar. Insan iliskilerinde sorun yasarlar. Büyüdüklerinde kimselere güvenemezler. Devamli çevrelerinden iyilik degil kötülük beklentisi içinde olurlar. Es seçerken ya ondan ona giderler, ya da bir kisiye yapisip kalirlar. Devamli terk edilme korkusu içinde yasarlar. Çünkü kendilerini degerli bulmazlar. Ya da narsistik bir savunma gelistirerek “en degerli benim” gibi bir yanilsamaya düserler. Kimse onlara zarar vermesin diye onlar baskalarina acimasiz davranir, terk edilmemek için terk eder. Okul çocugu ise “ben bunu anlamadim” diyemez, “ögretmen anlatamiyor” ya da “ben ders çalismayi sevmiyorum” bahanesiyle aslinda basaramadigi derslerden uzak kalmaya çabalar. “Ben kötüyüm” diyemez, “sen kötüsün” der. Aslinda bu sekilde sadece kirilgan öz benligini korumaya çalisir. Bazilari da kendini o kadar yetersiz ve güvensiz hisseder ki devamli birilerine muhtaç yasar. Bagimli kisilik gelistiren bu kisiler depresyona da çok yatkin olurlar. Kolayca kirilir, hayatla mücadele edecek gücü kendilerinde bulamazlar. Karamsardirlar.

Asiri ilgi ve sevginin de çocuga zarar verdigini bilmek çok önemlidir. Asiri doyum verilmis, her istedigi aninda yapilmis, beklemeye, sabretmeye alismamis çocuklar kendilerini asiri güçlü hisseder. Gücün tümünü önce aile içinde ele geçirir. Annesini, babasini dinlemez. Disiplin uygulamakta anne ve baba çok zorlanir. Hatta zamanla tükenirler. Sabredip sonra birden parlamaya baslarlar. Daha sonra okulda ögretmeni ve kurallari hiçe sayar. Arkadaslari arasinda lider olmak, herkesi yönetmek ister. Bunu gerçeklestiremezse mutsuz olur. Yenilgiye tahammülü yoktur. Kaybettigini ya da basaramadigini gördügünde asiri tepkiler verir. Öfke krizi yasar.

Buna engel olmak için bebeklere daha 4 - 6 ayliktan itibaren anne ve babalarinin her an yanlarinda olamayacagini, ihtiyaçlarinin giderilmesi için bazen beklemeleri gerektigini ögretmek gerekir. Bunu yapacak kisi de anne babadan baskasi degildir. 1 yasindan sonra bebege arastirma, kesfetme imkani sunarken bir yandan da hayirlarin gündeme gelmesi gerekir. Özellikle 2 yasindan sonra disiplin çok önemlidir. Disiplin derken cezadan degil, çocugun dogru ve yanlisi ayirt edebilmesi için ona yol göstermekten söz edilmektedir. Onu anlayarak, isteklerini gerçeklestirememesinin nedenleri kisaca açiklanarak, ilgisini kabul edilir baska alanlara kaydirarak küçük çocuklar disipline edilmelidir. Alternatif sunarak ihtiyacini fark ettigimizi göstermek, ancak kabul edilebilir sinirlari çizmek çok önemlidir. Çocuk, ancak yetiskinin belirledigi sinirlar içinde güvendedir ve ancak bu sinirlar içinde özgür olmalidir. Sinirsiz bir özgürlük önce çocugun kendine zarar verir. Bunu anne babalar akillarindan çikarmamalidir.