Sagliksiz beslenme kolon kanserine neden olabilir

[eg24]

Görülme sikligi yasla birlikte artan kolon kanseri olusumunda sagliksiz beslenme önemli rol oynuyor. 40 yas grubunda risk 100 binde 14 iken, 60 yasin üzerinde bu rakam 10 kat artis gösteriyor. Memorial Sisli Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Baskani Prof. Dr. Abdullah Igci, kolon kanseri ve tedavisi hakkinda bilgi verdi.

Ailesinde kanser olmayanlar da risk altinda

Kolon kanserinin % 15’i ailesel veya genetiktir. Bunlar da daha genç yasta görülmektedir.

% 85 oraninda ise ailesinde olmayanlarda ortaya çikmaktadir. Bu nedenle ailesinde kolorektal kanser olmayanlar da 50 yasindan sonra 5-10 yilda bir kolonoskopi ile takip altinda olmalidir. Ailesinde kolorektal kanser öyküsü bulunan kisilerin ise 40 yasindan sonra 5-10 yilda bir düzenli olarak kolonoskopi yaptirmasi çok önemlidir.

Kolon kanserinde en önemli neden polipler

Kolorektal kanserlerin % 85’i kolonda olusan poliplerden gelismektedir. Ancak poliplerin bazi tipleri disinda hepsinin kansere neden oldugu söylenemez. Bu nedenle tarama kolonoskopileri ile kolonda polip görüldügünde, polipektomi yapilarak kanserlesmeden polip asamasinda tani konulmasi mümkün olmaktadir.

Kolorektal kanserlerin olusumunda; asiri yagli diyetle beslenme, sismanlik, sigara ve alkol tüketimi hafif risk faktörleri olarak siralanirken, fazla miktarda kirmizi et tüketimi, daha önce kalin bagirsakta polip tespit edilerek bu bölgeye müdahale edilmesi ve pelvis bölgesine radyoterapi yapilmasi da orta risk grubunda degerlendirilmektedir. Ileri yas, dogum yeri ve cografi bölge, bununla iliskili beslenme aliskanliklari, kalin bagirsaklarinda genetik yaygin poliplerin (familyal polipozis) olmasi ve uzun yillar ülseratif koliti olanlarda kolorektal kanser riski yüksektir.

Beslenme aliskanliklarina dikkat edilmeli

Kolon kanserinin olusumunda diyetin de çok büyük etkisi vardir. Lifsiz, posa birakmayan gidalar özellikle fast food türü beslenme sekilleri, kalsiyumdan fakir gidalar ve hayvansal proteinlerden özellikle kirmizi etle beslenme, kolon kanserinin olusmasinda önemli nedenlerdir. Kolonda safra asitlerinin miktarindaki artis da kolon kanseri için risklidir. Bunu nötralize eden gida ise kalsiyum ihtiva eden sütlü besinlerdir. Bazi vitaminler kolon kanserinde koruyucu rol oynamaktadir. Bunlar; A, C, D ve E vitaminleridir. Kolon kanserinden korunmak ya da hastaligin vücuda verdigi zarari en aza indirmek için öncelikle bol posali, kalsiyumlu gidalarla saglikli beslenmek, düzenli tuvalet aliskanligi kazanmak, yürüyüs gibi egzersizler yapmakla bagirsak hareketleri artirilmalidir. Riskin arttigi yaslardan itibaren 5-10 yilda bir kolonoskopi yaptirmak ve yilda bir kez gaitada gizli kan bakilmasi gerekmektedir.

Erken tani için diskilama aliskanliklari takip edilmeli

Kolorektal kanserin erken tanisi için bazi belirtileri takip etmek çok önemlidir. Diskilama aliskanligindaki degisiklikler, kabizlik ve ishal, gaitada incelme kolon kanserinin önemli göstergeleridir. Zaman zaman gaita ile birlikte kan gelmesi ve kansizlik da mutlaka incelenmesi ve ileri tetkik yapilmasi gereken durumlardir. Kolon kanseri ileri evrede bagirsakta tikanmalara yol açar. Ilerlemis kolon kanserlerinde; karinda agri, sislik, ele kitle gelmesi, karinda sivi toplanmasi veya diger organlara yapisarak aralarinda fistül olusmasi görülebilir. Kolon kanserlerinin en çok yayildigi organ ise karacigerdir. Bu nedenle karacigerin de düzenli takip altinda olmasi önemlidir.

Öncelikle tedavi cerrahi

Kolon kanserinin tek ve en etkili tedavisi cerrahidir. Cerrahi basarili bir sekilde yapilir ve kanserli bölge tam olarak etrafindaki lenflerle ile birlikte çikarildiginda, hastanin yasam süresi ve kalitesi de yükselir. Ameliyatta kalin bagirsagin kanserli bölgesi çikarilir ve kalan bagirsak uçlari tekrar birbirlerine dikilerek bagirsagin devamliligi saglanir. Son yillarda bu ameliyatlar laparoskopik yani karin duvarindan açilan deliklerden girilerek, kalin bagirsagin kanserli kismi çikarilmakta ve bagirsak uçlari tekrar birbirine dikilmektedir. Ameliyat sonrasi bazi hastalar kemoterapi tedavisi de görmektedir.