Ayak sekil bozukluklari kader degil

[eg24]

Ilk adimi attigimiz andan, yasamimiz boyunca vücudun tüm agirligini tasiyan ayaklarimizda zamanla bazi faktörlerin etkisiyle birtakim sekil bozukluklari ortaya çikabiliyor. Liv Hospital Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Ayak ve Ayak Bilegi Uzmani Prof. Dr. Tahir Ögüt ayak sekil bozukluklarinin (deformite) siklikla rastlanan bir durum olduguna; dar, sivri burunlu ve yüksek topuklu ayakkabilarin ayak sekil bozuklugu olusumunu hizlandirdigina dikkat çekiyor. Prof. Dr. Tahir Ögüt “Özellikle halk arasinda basparmak kemik çikintisi olarak da bilinen Halluks Valgus, düztabanlik, eski kiriklar ve bazi romatizmal hastaliklara bagli nedenlere ortaya çikabilen ayak sekil bozukluklari ile yasamak kader degil. Ayak deformitesi uzmanlar tarafindan yapilan dogru cerrahi müdahale ile rahatlikla düzeltilebiliyor. Hastalar operasyon sonrasi günlük hayata kolaylikla geri dönebiliyor. Prof. Dr. Tahir Ögüt siklikla en sik görülen ayak deformiteleri hakkinda bilgilendiriyor…

HALLUKS VALGUS

Halk arasinda basparmak kemik çikintisi olarak da bilinir. Kadinlarda çok sik rastlanan bir durumdur. Ayakkabi seçimi önemli rol oynar. Genç kiz ve yetiskin kadinlarin güzel görünme ugruna giydikleri, hatta ayaklarini zorla içine soktuklari, kule topuklu sivri burunlu ayakkabilar Halluks Valgus’a yatkinligi olan kadinlarda durumu hizlandirir. Ayakkabi giymeyen toplumlarda bu deformiteye çok daha az rastlanir. Ucu sivri, yüksek topuklu ayakkabilar, kovboy çizmeleri baslica sorumlu tutulanlardir. Kadinlarda daha sik görülmesi, topuklu ayakkabilari siklikla tercih etmelerine baglandigi gibi, baglarindaki yapisal gevseklik d neden olarak gösterilir. Ayrica, birçok hastalikta oldugu gibi, bunda da genetik yatkinlik söz konusudur. Ailesinde Halluks Valgus olanlarda bu durumun görülme olasiligi, olmayanlara göre çok daha yüksektir. Özellikle anneden geçise sik rastlanir.

Deformite Ameliyatla Düzelir

Halluks Valgus, zamaninda önlem alinmaz veya tedavi edilmezse basparmak ikinci parmagin altina kayabilir ve basparmagin üzerine çikan ikinci parmagin sirtinda sürekli ayakkabi basisina bagli ciddi nasirlar olusabilir. Biyomekanigi tamamen degisen ayak tabaninda da nasirlar görülebilir. Ikinci parmakta görülen deformite ve agrinin en sik nedeni de aslinda birinci parmakta meydana gelen bu degisikliktir. Dolayisiyla ikinci parmak deformitesini düzeltmek için mutlaka birinci parmagi da düzeltmek gerekir. Halluks Valgus baslangiç döneminde uygulanan ayakkabi modifikasyonu en etkin koruma yöntemidir. Genis tarakli, yumusak derili, 3-4 santimi asmayan topuklu rahat ayakkabilarla deformitenin ilerlemesi çok büyük ölçüde engellenebilir. Gece atelleri, tabanliklar, parmak arasi makaralari gibi ortezler deformiteyi asla düzeltemezler. Deformitenin düzeltimi sadece ameliyatla mümkündür. Ortopedist, ayak muayenesini takiben hastanin ayakta basarken çekilen radyografisini inceleyip gerekli ölçümleri grafi üzerinde yaptiktan sonra ameliyata karar verir. Deformitenin tekrarlamamasi için bu prensiplere dikkat etmek gerekir.

DÜZTABANLIK

Çocukluktan itibaren var olan düztabanlik ile “eriskin tip” denilen 30’lu yaslardan itibaren gelisen düztabanligi iki grupta degerlendirmek gerekir. Her ikisinde de ayak zaman içerisinde deforme olur. Bu ilerleyici bir durumdur ve ilerleme hizi kisiden kisiye, kullanim ve genetik yapisina bagli olarak degisir. Ilerlemis deformitelerde kisi o ayagi üzerinde tek ayak parmak ucuna kalkamaz veya kalkmakta zorlanir. Agri ilk baslarda ayagin orta-iç tarafinda iken ilerleyen dönemlerde ayagin dis tarafinda agri olur.

Tedavi Düztabanligin Derecesine Göre Yapilir

Tedavi düztabanligin derecesine göre yapilir. Baslangiç evresinde tabanliklar kullanilabilir. Bu evre geçip ayakta deformite olusmaya basladiktan sonra ise tabanligin pek faydasi olmaz. Agrisi olan ve baslangiç evresini geçmis düz tabanliklar ameliyatla düzeltilmelidir. Ameliyat eger zamaninda yapilirsa eklemleri sabitlemeden düztabanligi düzeltmek mümkündür, fakat gecikilen durumlarda tek çare eklemleri sabitleyerek (dondurarak) düzeltme yapmaktir. Düztabanlik ameliyati hastalara daha kaliteli bir hayat saglar.

Eriskinlerde Düztabanliga Yol Açan Nedenler

1-Asiri kilo
2-Geçirilmis ve iyi tedavi edilmemis eski ayak ve topuk kiriklari
3-Kötü kullanim: Uygun olmayan ayakkabi, asiri zorlamalar, travmalar
4- Romatolojik hastaliklar
5-Diyabet

CMT

CMT ayakta kas dengesizligine yol açan nörolojik (sinir dokusu kaynakli) ve genetik bir hastaliktir. Çocukluk yaslarda sekil bozuklugu yavas yavas gelismeye baslar. Çocuk yürürken sik düsebilir. Yas ilerledikçe deformite de ilerler ve daha kati bir hal alir. Düz tabanligin aksine ayak iç kavsi derinlesmistir ve topuk içe dogru kaymistir. Ileri olgularda parmaklarda da deformasyon vardir. Erken yasta tani konulup ameliyat edilebilirse basari orani çok yüksektir. Ilerlemis olgularda da bugün artik basarili ameliyatlar yapilabilmektedir.

ROMATOID ARTRIT

Romatoid Artrit hastaliginda ayak tutulumu ve buna bagli ayak sekil bozukluklari çok sik görülür. Deformasyonlar kemik ameliyatlari ile basarili bir sekilde düzeltilebilmekte, hatta ayak bilegi problemlerinde uygun olgularda günümüzde ayak bilegi protezi dahi uygulanabilmektedir. Ameliyatlar deformasyon ve hastalik çok ilerlemeden yapilirsa daha iyi sonuç verirler. Ayak ve/veya ayak bileginin tutulan kisimlarina göre cerrahi müdahale yapilir. En sik parmaklar ve ayak bilegi eklemi tutulur.

ESKI KIRIKLARA BAGLI DEFORMASYONLAR

En sik karsilastigimiz eski topuk kiriklaridir. Genellikle ameliyat edilmesi gereken kiriklarin ameliyat edilmemesi veya yanlis ameliyat edilmeleri sonucunda karsimiza çikarlar. Genellikle ameliyatla agrisiz, düz basabilen bir ayak elde etmek mümkündür. Ayrica uygun tedavi edilmemis ayak ortasi kiriklarindan sonra da ayak deformasyonlari zaman içerisinde olusabilir. Bunlar da ameliyatla düzeltilebilirler. Yine uygun tedavi edilmemis ayak bilegi yaralanmalari da zaman içerisinde ayak bilegi deformasyonlarina yol açabilirler.