Diyabetliyseniz yolculukta ilaÇlariniz valizde degil yaninizda olsun

[eg24]

Yaz geldi çatti, sicaklar kavurmaya basladi. Simdi deniz, kum ve günes üçlüsüne teslim olma zamani! Özellikle diyabet (seker) gibi kronik hastaligi olanlarin daha dikkatli olmasi gerektigini söyleyen Liv Hospital Endokrinoloji ve Metabolizma Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Serpil Salman tatilcileri uyariyor: “Bir diyabet hastasi çantasinda hipoglisemi riskine karsi seker ya da meyve suyu, ara ögün, kan sekeri ölçüm cihazi, eger kullaniyorsa hap, insülin ve insülin igne uçlarini bulundurmali. Ama seyahatte bunlari bagaja vermemeli, yaninda tasimali. Bu basit ama etkili bir püf noktasi ve hayati önem tasiyor.”

Pankreasin ürettigi insülinin yetersizligi veya dokularda etkisizliginden kaynaklanan seker hastaliginin tipik belirtileri çok su içmek, çok acikmak, sik idrara çikmaktir. Ayrica istahsizlik, halsizlik, çabuk yorulma, bulanik görme, açiklanamayan kilo kaybi, kasinti, inatçi enfeksiyonlar (örnegin dis eti iltihaplari, kadinlarda tekrarlayan vajinal mantar enfeksiyonlari), ayaklarda geceleri artan yanma, agri, his kaybi ve baska birçok bulgu seker hastaliginin belirtisi olabilir.

Kimler seker hastaligi riski altinda?

Sisman veya kilo fazlaligi olan, bel çevresi kalin kisilerde 40 yasindan sonra daha belirgin olmak üzere diyabet riski artar. Asagidakilerden bir veya daha fazlasi eslik ediyorsa bu risk artisi daha da fazladir; Birinci derece yakin akrabasinda (anne, baba, kardes) diyabet bulunanlar, iri bebek doguran veya daha önce gebelik sekeri tanisi almis kadinlar, yüksek tansiyonu olan kisiler, kan yaglari yüksek olan kisiler, daha önce açlik sekeri sinirda yüksek (100-125 mg/dl) bulunanlar, gizli seker tespit edilenler, polikistik over sendromu (PKOS) olan kadinlar, atar damar hastaligi bulunanlar, düsük dogum tartili dogan kisiler, fizik aktivitesi düsük olan kisiler, doymus yaglardan zengin ve posa miktari düsük beslenme aliskanligi olanlar, sizofreni hastalari ve atipik antipsikotik ilaç kullanan kisiler, organ (özellikle böbrek) nakli yapilmis hastalar diyabet için risklidir.

Diyabetli Kisi Tedavide Sorumluluk Almali

Diyabetli hastanin günlük hayatta yapmasi gerekenler saglikli yasamak isteyen herhangi bir kisiden çok farkli degildir. Diyabetli kisi saglikli beslenmeli, sigara içmemeli, alkol tüketimi kisitli olmali, düzenli egzersiz yapmali, ilaçlarini düzenli kullanmali, saglik kontrollerini aksatmamalidir. Diyabetlinin hastaligini ve kullanmakta oldugu ilaçlari iyi taniyip gerektiginde acil çözümler üretebilmesi, hastaligin yönetiminde sorumluluk almasi gerekir. Bunun için de hastaligi ile ilgili yeterli egitime ve saglik profesyonelleri ile siki iletisime ihtiyaci vardir.

Diyabetli Hastalara Yaz Önerileri

• Bol bol su için: Yeterli sivi alamamak kan sekerinin yükselmesine, böbrek sorunlarina yol açabilir. Yaz aylarinda su tüketimini artirmak, diyabetliler için çok önemlidir.

• Egzersiz yapin: Yaz aylari açik mekanlarda yapilan egzersiz için iyi bir firsattir. Sabah veya aksam, asiri sicak olmayan saatlerde, yemekten bir saat sonra yürüyüs, yüzme gibi egzersizlerin yapilmasi bir yandan iyi vakit geçirmenizi saglar, öte yandan kan sekeri kontrolü, kilo verme, kalp damar hastaliklarindan korunma gibi faydalar getirir.

• Güneslenin ama asiriya kaçmayin: Birçok diyabet hastasinda hastaliga eslik eden tansiyon yüksekligi de vardir. Asiri sicakta ve güneste uzun süre kalmak tansiyon yükselmesi, kalp krizi, beyin kanamasi gibi riskleri artirir. Bununla birlikte günes iyi bir D vitamini kaynagidir. Diyabetlilerin asiri sicak olmayan saatlerde günde 15 dakika civarinda güneslenmeleri çok faydalidir. Ancak cilt kanseri riski tasiyan kisilerin önce doktorlarina danismalari gereklidir.

• Ayaklariniza iyi bakin: Yazin terlik, açik ayakkabi kullanimi artar. Parmak arasi terlikler diyabetlilerde ayak yaralarina neden olabilir. Ayaklarinda duyu kaybi gelismis olan diyabetlilerin ayakkabi seçimine dikkat etmeleri, çiplak ayakla dolasmamalari gerekir.

• Cildinizi nemlendirin: Yazin cilt kurumaya meyillidir. Nemlendirici kullanilarak cildinizin kurumasini önleyin.

• Ilaçlarinizi sicaktan koruyun: Haplar, insülinler, kan sekeri ölçüm cihazlari ve çubuklari asiri sicaktan korunmalidir, çünkü bozulurlar. Unutmayin ! Insülin bozuldugu halde normal görünebilir.

• Hipoglisemiden korunun: Egzersiz siklik ve miktarinin artisi, insülinin sicak havada ciltten daha hizli emilmesi gibi nedenlerle yazin hipoglisemi (kan sekerinin asiri düsmesi) riski fazladir. Hipoglisemi belirtilerine karsi uyanik olun.

• Tatile çikarken çanta hazirlayin: Seyahate giderken diyabet çantasi hazirlanmali, bu çanta bagaja vermemelidir. Çünkü yolculuk esnasinda acil ihtiyaç olabilir, valiz kaybolabilir ve hepsinden önemlisi valizin asiri sicak veya soguk ortamda kalmasindan ötürü ilaçlar bozulabilir. Çantanizda sunlar bulunmalidir; kan sekeri ölçüm cihazi, ara ögün, hipoglisemi riskine karsi seker ya da meyve suyu, eger kullaniyorsaniz hap, insülin ve insülin igne uçlari.