JÖle migreni tetikliyor

[eg24]

Tekrarlayici bas agrisi ataklarindan olusan bir nörolojik hastalik olan migren tipi bas agrilarinda genler hazirlayici rol oynuyor. Ancak anne-babasinda migren olan birinde mutlaka bu hastalik ortaya çikacak diye bir kural yok. Ailede birilerinin migrenli olmasi, riski 1.5-2 kat artiriyor. Liv HOSPITAL Nöroloji Uzmani Prof. Dr. Mustafa Ertas anlatti.

Migren nasil bir hastalik?

Migren genetik bir hastalik. Migren atagi sirasinda da beyin zarinda ve beyin zari damarlarinda bir tür iltihaplanma oluyor, bu da agri duyulmasina neden oluyor. Beyinde asiri bir duyarlilik hali gelisiyor. Hastanin agrisi basin sag ya da sol tarafinda olmak üzere tek bir taraftaysa, agrilari siddetli oluyorsa, zonklayici tipte bir agriysa, agri sirasinda bulanti, isiktan rahatsiz olma gibi özellikler varsa ve basini hareket ettirdiginde agri artiyorsa; büyük olasilikla migrenden söz etmek gerekiyor. Belirtilerin birkaçinin dahi olmasi migren tanisini güçlendiriyor. Ayrica çok iyi koku alma ve agir kokularin rahatsiz etmesi de migren için ayirici bir özelliktir. Ataklar 4-72 saat sürebiliyor ve aniden ortaya çikiyor.

Neden kadinlarda daha sik görülüyor?

Bu, kadinlarin hormonal düzeniyle ilgili bir durum. Menopozda seyreklesir. Hamilelikte migren krizleri azalir. Migren hastaligi bulunan kadinlarin yüzde 60’inda bas agrisi ataklari adet dönemlerinde siklasiyor. Sadece adet dönemlerinde görülen bir migren türü bile bulunuyor. Kadinlarin yaridan çogunda hamilelik sirasinda, özellikle de ikinci ve üçüncü üç aylik dönemlerde migren açisindan bir iyilesme görülebiliyor. Yüzde 15 oraninda ise migren bulgulari hamilelik döneminde kötülesebiliyor. Hastanin migren agrilari, hamilelik bittiginde ve tekrar adet görmeye basladiginda geriye dönüyor. Genler de migrende hazirlayici rol oynuyor. Ancak anne-babasinda migren olan birinde mutlaka bu hastalik ortaya çikacak diye bir kural yok. Ailede birilerinin migrenli olmasi, riski 1.5-2 kat artiriyor. Nörolojik belirtiler gösteren aurali migrende genetik etkiler çok daha etkili; riski yaklasik dört kat daha fazla yükseltiyor.

Gençlerde ne kadar yaygin? Hangi yaslarda görülüyor? Genç kizlarda mi, erkeklerde mi daha sik görülüyor? Rakam verebilir miyiz?

Çogunlukla 20-30'lu yaslarda baslar. Migrenin 50 yasindan sonra baslamasi nadir. Ergenlik dönemindeki genç kadinlarda migren görülme sikligi ise her geçen gün daha da artiyor. Tüm migrenlilerin yüzde 10-15 kadarinda hastalik, çocukluk çaginda baslar. Migrenin çocukluk çaginda görülme orani ise yüzde 3 -5 kadardir. Bu rakam ergenlikten sonra yüzde 10’larin üstüne çikar. Uyku düzensizligi, uyuma güçlügü, nedensiz kusmalari, alerjisi, keskin bir koku alma duyusu, araba tutmasi olan çocuklarda ileride migren gelisme olasiligi daha fazladir.

Gençler ne zaman migrenden süphelenip doktora basvurmali?

Bas agrisi ya da migren için degil her gün, ayda 10 gün bile agri kesici almak, agriyi kroniklestirir, yani her gün ya da gün asiri gelir hale getirir. Bir migren hastasina teshis koydugumuzda, 80 yasinda bile olsaniz ‘Asla her gün agri kesici kullanmayin’ diyoruz. Çünkü 50 yil önceki migren, 50 yil sonra canlanabilir. Bir migren hastasi ayin 10 günü agri kesici kullanirsa, her gün ya da gün asiri bas agrisi çekiyor. Her gün çektikleri bas agrisini asiri aldiklari ilaçlara borçlular aslinda. Onlari almadiklarinda günlük agrilari kayboluyor, ayda bire iniyor ya da daha seyreklesiyor. Ama bunu saglamak için iki ay süreyle agri kesiciden uzak kalmalari gerekiyor. Migreni olan gençlere jöle sürmelerini önermiyorum. Çünkü jöle, esintinin daha fazla hissedilmesine neden oluyor. Aslinda anneler çocuklara kizmakta çok hakli. Genç migrenli hastalarla büyük bir sikintimiz bu.

3 soruda migren testi

Eger son 3 ay içinde iki veya daha fazla bas agrisi yasadiysaniz ve bu agrilar engelleyici veya bir doktora danisma ihtiyaci duyuracak siddette olduysa:

1-Agri sirasinda hiç isiktan rahatsiz oldunuz mu?

2-Agri sirasinda hiç mideniz bulandi mi?

3-Agriniz nedeniyle en az bir gün ise ya da okula gidemediginiz oldu mu?

Degerlendirme

Eger bu üç sorunun ikisine bile “Evet” diyorsaniz agrinizin migren olma ihtimali yüzde 90’in üzerinde. Mutlaka bir nörologa basvurmaniz gerekir.

Migreni tetikleyen faktörler

- Kadinlarda adet (Adetten 2-3 gün öncesinden adet bitimine dek)

- Rüzgar, lodos, hava degisikligi

- Parlak isik, günes

- Ögün atlamak

- Uykusuzluk

- Fazla uyku

- Yorulmak (Örnegin kardiyo egzersizleri)

- Stres veya her tür ani duygu degisimi

- Sigara dumani, keskin kokular

- Dogum kontrol haplari

- Sarap (özellikle kirmizi), bira gibi mayali içkiler

- Bazi hastalarda (Hastadan hastaya degisiklik gösterebilen) gidalar