Çocuk beslenmesinin ince ayrintilari

[eg24]

Günümüzde okul öncesi ve adolesan dönemdeki çocuklarda çok sik görmeye basladigimiz saglik problemlerinin basinda maalesef obezite gelmektedir.Çocuklarda görülen obezite sebeplerini, çocuklarin saglikli beslenmesini, yeterli ve dengeli beslenme düzeninin nasil olmasi gerektigini, ailelerin yaptigi hatalari Avusturya Sen Jorj Hastanesi Diyetisyen Sema Mamak anlatiyor.

Insan bedeninin en hizli büyüdügü, yasami boyunca enerjiye en çok ihtiyaci oldugu dönemde çocuklarimiz nasil oluyor da kilo aliyor, hatta obeziteyle karsilasiyor?

Öncelikle obezite nedir? Kabaca bir tanim yapmak gerekirse; obezite, tüketilen enerjinin, kullanilan enerjiden daha fazla olmasi halinde, yag dokusu hücrelerinin kitlesel olarak büyümesi, hacmen genislemesi ve yetiskinlik dönemine girmemis kisilerde sayica artmasi demektir.

Çocuklarimizda obezitenin olusturdugu en büyük risk yag dokusu hücrelerinin sayica artmasina bagli olarak yetiskinlik dönemlerinde kiloyla ve hatta obeziteyle yasamalaridir. Dolayisiyla kilolu bir çocugun yetiskinlik dönemine girmeden yasitlarina uygun olan kiloya saglikli bir sekilde ulastirilmalari gerekir.

Obezitenin çocuklarda olusmasina sebep olan baslica faktörlere gelirsek;

GENETIK ÖZELLIKLER

Bunlarin basinda “Genetik Özellikler” gelir. Ailede anne-baba ve kardeslerde hatta 2. Derece akrabalarda kilo veya obezite problemi varsa, çocukta da benzer problemlerle karsilasilmasi olasidir. Burada aileye düsen rol, bu riski göz önünde bulundurarak çocugun beslenme sekline dikkat etmektir.

HORMON DENGESIZLIKLERI

Genetik özellikler kadar hormon dengesizlikleri çocuklarin kilo almasindaki temel faktörlerden birisidir. Eger çocukta kilo alma egilimi varsa, yasitlarina göre belirgin sekilde fiziksel yönden daha öndeyse, istahi ile ilgili artis egilimi varsa ailelerin mutlaka bir doktora giderek hormon degerlerini kontrol ettirmesi ve çikan sonuçlara göre tedbir almasi gerekmektedir.

FIZIKSEL AKTIVITE YETERSIZLIGI

Yukarida bahsettigimiz bu iki sebep kilo probleminin daha çok tibbi boyutlariyla ilgilidir. Bu iki sebepten sonra gelen en önemli sebep “fiziksel aktivite yetersizligi”dir. Maalesef günümüzde teknolojinin gelismesiyle birlikte artik her evde bilgisayar çagi basladi, ve artik saatlerce bilgisayar karsisinda oturarak vakit geçiren, belki televizyon izleyen, hatta sofraya oturmadan ekran karsisinda karnini doyuran,sokaga çikmayan , hareket etmesini saglayacak oyunlar oynamayan , sosyal yönden iletisimi zayif çocuklarimiz var. Bu durumda aldiklari enerji ne kadar dengeli olursa olsun, beslenme kalitesi ne kadar iyi olursa olsun fiziksel aktivite olmayinca çocuklarin kilo almasi kaçinilmaz oluyor.

SOSYAL ÇEVRENIN ETKISI

Günümüzde fast-food tarzi beslenme sadece yetiskinler için degil çocuklar için de çok popüler hale geldi. Çocuklar arkadas grubuyla yemek yemeye karar verse solugu fast-food satan yerlerde aliyor. Saglikli beslenme bilinci olmadigi için belki de bu yemek tarzi çocuklarin birlikte yaptigi en büyük eglenceleri haline gelebiliyor.

ÇOCUKLARIN SAGLIKLI BESLENMESI IÇIN NASIL BIR YOL IZLENMELI?

Öncelikle anne babaya düsen en büyük görev, çocuk büyüme ve gelismesini buna paralel olarak istah durumunu, aileyle sosyal iletisimini mutlaka gözlemlemektir. Bu basamaklardan herhangi birinde olumsuz bir gidisat varsa eger, saglikli bir tedbir almaya yönelmelidir. Beslenme açisindan yapilmasi gerekenler ise;

- Kahvalti ettirmeden çocuk okula gönderilmemeli: Çocugun günlük ihtiyacina cevap verecek sekilde sucuk, salam, sosis gibi sarküteri ürünleri olmadan, süt, yumurta, peynir, esmer ekmek, çok az bal, tereyagdan olusan kahvalti baslangiç için harika olur,

- Beslenme çantasini saglikla doldurun! Annelerin yaptigi, sikça gördügümüz hatalardan biri beslenme çantasinin, kek, pogaça, hazir meyve suyuyla kolayca hazirlanmasidir. Bunlarin yerine, taze meyve, badem, ceviz findik gibi faydali yag içeren kuru yemisler, güzel tercih olabilir.

- Su içme aliskanligi kazandirin! Unutulan seylerin basinda maalesef su gelmekte. Genelde çocuga yük olur diye çantaya su koymuyoruz ve çocuktan verdigimiz harçlikla okuldan almasini bekliyoruz. Bu da yanlis! Saglikli bir siseye su koymak, yaninda tasimasini saglamak ve tüketip tüketmedigini takip etmek gerekir. Içmedigi fark ediliyorsa eger tatli bir dille suyun faydalari anlatilmali ve içmesine tesvik edilmelidir.

- Saglikli hafta sonlari geçirin! Ne demek istiyorum? Hepimizin yaptigi sey ilk bos kaldigimiz anda, yüzlerce insanin gittigi alisveris merkezlerine gitmek; belki sinemaya girmek ve sonrasinda çoluk-çocuk kendimizi bir fast-food restoraninin önüne atmak. Içinde ne oldugunu tartmadan, çocuguma uygun mu demeden, kalorisine bakmadan güzelce yemegimizi tüketmek. Yanlis! Ne yapilmali? Hafta sonunu çocugumuzla planladigimiz bir doga yürüyüsü, belki çocugumuzun sevdigi bir spor dalini yapip, fiziksel aktiviteden zengin geçirebiliriz. Sonrasinda evde yapilan güzel yemekler dogru tercih olacaktir.

- Bilgisayarda ve televizyon karsisinda geçirdigi vakti azaltmaya çalisin: Bu durum özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda fazlasiyla sorun haline geldi. Baski kurarak, bilgisayari elinden alarak çözüme ulasilmadigini birçok danisanimda gördüm. Burada çocukla iletisimin saglikli olmasi, ailenin çocukla nasil vakit geçirdigi çok çok önemli. Onu ikna ederken birlikte geçireceginiz vakit çocugun ilgisini çeksin.

- Evde pisen yemekler dengeli olsun! Bazi aileler biliyorum sofrasi sadece et agirlikli, yada hamur isi, karbonhidrat. Dolayisiyla çocugun kazandigi beslenme aliskanligi da tek tip olabiliyor. Evde yemek pisirirken sebzeyi, baligi, kuru baklagilleri, unutabiliyoruz. Bu besin gruplarini da belirli araliklarla pisirip, ev ahalisi tüketirse emin olun çocugunuzun beslenme aliskanligi da saglikla sekillenecektir.