Besin piramidinden sonra simdi iÇecekler sÜrahisi gÜndemde…

[eg24]

Hepimiz bütün gün bir seyler yemenin yani sira, bir seyler içiyoruz. Genelde neler içtigimizi unutuyor, içtiklerimize özen göstermiyor ve içtiklerimizden ne kadar kalori aldigimizi göz ardi ediyoruz. Bütün gün kupalarla, bardaklarla oradan oraya kosturuyor, aksam kadeh tokusturuyoruz. Ne içiyoruz, içtiklerimiz sagligimiza ne katiyor, bizden ne götürüyor ve hangi içecegi ne kadar tüketmeliyiz bilmiyoruz. Tüm bu sorularin yanitlarini Diyetisyen ve Yasam Koçu Gizem Seber yanitliyor…

Yurtdisinda yapilan bazi arastirma verileri toplanarak ve beslenme piramidinden esinlenerek hazirlanan içecekler sürahisi; içecekler ile ilgili tüm soru isaretlerini aydinlatiyor.

Uzun yillardan beri günlük tüketilen içeceklerin, kilo alimi ile ilgili oldugu düsünülüyordu. Amerika’da yayinlanan bir çalisma bu düsünceyi dogruladi. Günlük aldigimiz kalorinin ortalama %23’ü içeceklerden geliyor ve bu oldukça yüksek bir oran. Kisacasi, yedigimiz kadar içtigimiz de tartida bizi mutlu veya mutsuz ediyor. Ayrica içecekleri bilinçli tercih etmemiz gerekiyor. Çünkü yetersiz veya yanlis sivi tüketimi; dikkatimizin ve konsantrasyonumuzun kolay bozulmasinin ve fiziksel performansimizi düsürmenin yani sira uzun dönemde; mesane, kolon ve meme kanseri gibi kanser türlerine yakalanma riskimizi arttiriyor.

Iste en sik tükettigimiz sivilar ve vücudumuza etkileri:

Su: Yararlari saymakla bitmeyecek olan suyun tirnagimizdan, saçimiza, böbregimizden barsagimiza kadar önemi var. Yetersiz su tüketiminin vücudu dehidratasyon adi verilen susuzluk durumuna sokacagi biliniyor. Suyu yetersiz tüketip tüketmedigimizi anlamanin en kolay yolu ise idrar rengimizi kontrol etmek. Eger açik sari veya seffafa yakin renkte ise sorun yok. Idrar renginiz koyulastikça vücudunuzu daha fazla susuzluga mahkum ediyorsunuz demek oluyor.

Çay: Siyah, yesil, beyaz, oolong çayi olarak çesitleri var. Hangisi daha yararli tartismalari sürse de; dogru miktarda ve sekilde tüketilen çayin sagligimiza yararli oldugu bilinen bir gerçek. Içerisinde bulunan florid ile dis sagligimiza da yararli oldugu düsünülüyor. Içerdigi katesinlerle kalp sagligini korumakta destek oldugu ve bagisiklik sistemini destekledigi düsünülüyor. Yesil çayin, diger çay türlerine göre daha fazla antioksidan içerdigi ve düzenli tüketildiginde metabolizmayi hizlandirmaya yardimci oldugu biliniyor.

Kahve: Kahve yillarca kalp sagliginiz bozmakla ve selülit yapmakla suçlanmis olsa da, aslinda sanildigi kadar suçlu degil. Düzenli kahve tüketiminin seker hastaligina karsi riski az da olsa azalttigi bilimsel çalismalar ile ortaya çikmistir. Ayrica hafif antidepresan etkisi oldugu düsünülmektedir. Amerika’da yapilan bir çalismada orta düzeyde tüketilen kahvenin intihar riskini azalttigi ortaya çikmis, Finlandiya’da yapilan baska bir arastirmada günde sekiz kupadan fazla kahve tüketiminin tam ters etkiye sebep olabilecegi vurgulanmistir. Kahveyi tartisma konusu haline getiren kafein konusudur. Yetiskinlerde günlük 400 mg kafein alimi sagligi olumsuz etkilememektedir, bu da ortalama 4 kupa kahveye esit gelir. Gebelerde ise günlük önerilen doz 300 mg olsa da, kafein kasilmalari arttirdigindan ötürü dikkatli tüketilmelidir. Kahveyi tartisma konusu haline getiren ikinci nokta ise krema kullanimi. Büyük boy kremali bir kahve 400-600 kalorilere ulasabiliyor. Bu durum da kilo alma konusunda risk yaratiyor.

Süt ve süt ürünleri: Süt ürünleri tüketiminin her geçen gün azaldigi ve ne yazik ki sütün yerine asitli ve sekerli içecekler tüketildigi bilinen bir gerçek. Oysa süt, sagligimiz açisindan oldukça yararli bir besin ve içecek kaynagi. Kimi dönemlerde kahve gibi “seytan” olarak suçlanmis olsa da; tüm dünyanin önde gelen saglik otoriteleri sütün günlük düzenli tüketilmesi gereken bir içecek oldugunu savunuyor. Sütün içerdigi kalsiyum sadece kemiklerimize iyi gelmiyor, düzenli kalsiyum aliminin kilo alma riskiniz de azalttigi artik kanitlanmis bir gerçek. Ayrica yagi azaltilmis süt ürünlerini öneren bilim otoritelerinin de sayisi gün geçtikçe artiyor.

Meyve Sulari: Kalori ve seker içerikleri yüksek olabileceginden ötürü dikkatli tüketimi önerilen bir grup. Her gün tüketilecekse bile sinirsiz tüketim önerilmiyor.

Sebze Sulari: Meyve sularina göre daha az kalori ve seker içeriyorlar. Bazilarinin sodyum miktari yüksek olabileceginden ötürü, yüksek tansiyon hastalari besin etiketlerini kontrol etmeli. Seker ilavesiz olanlar meyve suyu yerine de rahatlikla tercih edilebilir.

Alkollü içecekler: Sinirli miktarda tüketilen alkolün saglik üzerine yararli etkileri olabilecegi savunulsa da, içki tüketmeyen birine alkollü içecek önerilemez. Ancak normalde alkollü içecek tercih eden biri için en saglikli kabul edilebilecek alkollü içecegin sarap oldugu söylenebilir. Günlük önerilen maksimum limitler kadinlar için bir, erkekler için iki birimdir. Bir birim alkol yaklasik 1 kadeh sarap veya 1 bardak biraya esit gelmektedir. Asiri tüketiminde; kilo almanin yani sira vücutta vitamin ve mineral yetersizlikleri olusturur, sindirim sistemi ve kalp sagligi olumsuz etkilenir. Böbrek ve karacigerlerin fonksiyonlari bozulur.

Sekerli içecekler: Amerika’da yapilan Saglikli Içecek Paneli’nde “Kalori içerigi yüksek, besin ögesi, vitamin ve minerallerden fakir olarak tanimlanmistir. Sekerli içeceklerin tüketimi minimalde tutulmalidir.

Günde almaniz gereken toplam enerjinin %10-15’i kadari içecekler ile saglanmalidir. Örnegin 2000 kalori almaniz gerekiyor ise içeceklerden alacaginiz günlük enerji 200-300 kaloriyi asmamalidir. Içceklerin kafein miktarlarini da göz ardi etmeyin.

Amerika’da yapilan Içecek Paneli’nde yayinlanan Saglikli Içecek Sürahisi’nde tanimlanan ölçüler söyledir:

Içecek Çesidi Önerilen tüketim miktari (KADIN) Önerilen tüketim miktari
(ERKEK)

Su 9 bardak 13 bardak

Sekersiz çay ve kahve 4 kupaya kadar kahve

8 kupaya kadar çay 4 kupaya kadar kahve

8 kupaya kadar çay

Süt 2 bardak 2 bardak

Diyet içecekler 4 kupaya kadar 4 kupaya kadar

%100 meyve sulari, sporcu içecekleri 1 bardak 1 bardak

Sekerli ve asitli içecekler, sekerli meyve sulari 1 bardak 1 bardak