Akciger kanserinde genetik sifreler çözülüyor: Kisiye Özel Ilaç devri basliyor

[eg24]

Her yil 4 Subat günü, dünya üzerinde ölüm nedenleri arasinda ilk siralarda yer alan kanser konusundaki bilinci artirmak için Dünya Saglik Örgütü (DSÖ) tarafindan “Dünya Kanser Günü” olarak kabul ediliyor. 2008 Saglik Bakanligi verilerine göre, ülkemizde kanser yüz binde 267 oraninda görülüyor. Ülkemizde kansere bagli ölümlerde akciger kanseri ilk sirada yer aliyor. Ancak kanser hücrelerinin genetik sifresini çözmeyi hedef alan arastirmalar sayesinde artik her hastaya ayni tedavi yerine hastaliga degil, hastaya özel tedavi çagina girildi. Kanser hücresinin genetik yapisini temel alan iki yeni tedavi yöntemine yakin gelecekte yenilerinin eklenmesi ve sagkalim oranlarinda ciddi artislar bekleniyor.

Eski ve az etkili yöntemlerin, yerini çok daha etkili tedavilere biraktigini söyleyen Türk Akciger Kanseri Dernegi (TAKD) Baskani Prof. Dr. Nil Molinas Mandel, moleküler onkoloji ve genetik bilimindeki yeni gelismelerin, kanserin karmasik yapisini anlamayi sagladigini belirtiyor. Mandel, akciger kanseri hastalarinin farkli genetik özelliklere sahip oldugunu ve tedavilerin artik bu özellikleri hedef aldigini söylüyor. Üstelik hedefe yönelik bu ilaçlar etkilerini sadece hastalikli hedef hücreler üzerinde gösteriyor.

Farkli kanser türlerine göre farkli tedavi

Akciger kanserlerinin küçük hücreli ve küçük hücreli disi olmak üzere iki temel gruba ayrildigini söyleyen Amerikan Hastanesi Medikal Onkoloji Bölüm Baskani Prof. Dr. Nil Molinas Mandel, küçük hücreli disi kanserlerin yüzde 80-85 rastlanma oraniyla daha sik görülen grubu olusturdugunu söylüyor. Prof. Dr. Nil Molinas Mandel farkli kanser gruplarinin hastaligin büyüme hizi, biyolojisi ve baska organlara yayilmasi açisindan farkli bir seyir izlediginin altini çizerek, geçmisten bugüne tedavi yaklasimlarindaki gelisimi söyle ifade ediyor: “Bu kanser türlerine göre tedavi seçimi de farkli olmaktadir. Küçük hücreli disi akciger kanserlerinin de farkli alt gruplari vardir. Geçmiste uzun süre tüm hastalara ayni tedaviler uygulandi. Ancak son yillarda, tümör biyolojilerinin farkli oldugu anlasildi ve bu alt gruplara göre tedavi yaklasimlarimiz degisti. Buradan yavas yavas tedaviler kisiye özel olarak degisime ugradi”.

Akciger kanserinde genetik degisiklikler ve sigaranin etkisi

Prof. Dr. Nil Molinas Mandel, “Günümüzde artik tedaviyi kanserin genetik özellikleri yönlendirmeye basladi. Bu genetik degisiklikler ve tedaviyi belirleyecek mutasyonlarin varligini arastirmak için patologlarla birlikte çalismanin önemi artti. Eskiden tümörün küçük hücreli ya da küçük hücreli disi olarak belirlenmesi yeterli olmaktayken, artik bu gruplari da alt gruplara ayiriyor, genetik degisikliklerin incelenmesini istiyoruz. Hastalarimiza, kemoterapi yaninda farkli seçenekleri de sunmak için gerekli genetik testlerin yapilmasini önerebiliyoruz. Ancak, bu testlere göre hastalarimizin uygun bir tedaviye yönlendirilmeleri söz konusu olmaktadir” diyerek hastaligin önlenmesi için alinabilecek önlemlere dikkat çekiyor: “Bu gelismelerle eskiden ümit veremedigimiz hastalarimiza daha olumlu bir bakis açisi saglayabilir duruma geldik. Ama her seyden önce hastaligin önlenmesi ve erken teshis olanaklarinin artirilmasi gerekir. Unutulmamasi gerekir ki akciger kanserleri yüzde 85-90 oraninda sigarayla baglantilidir. Sigaraya baslamamak ve sigarayi birakmak akciger kanserini önleyebilir. Yani akciger kanseri önlenebilir bir hastaliktir.”

Genetik testler ile uygun hastalarda dogru tedaviye cevap orani yüzde 60’a kadar çikiyor

Moleküler onkolojideki yenilikler ve gen mutasyonlarinin ortaya konmasinin bireysellestirilmis tedavilerin uygulanmasini mümkün kildigini söyleyen Prof. Dr. Nil Molinas Mandel “Böylece kemoterapiden yarar görmese de hedefli tedavilerle yasantisini sürdürebilecek alt gruplar ortaya çikti. Küçük hücreli disi akciger kanserinde bir süredir EGFR adi verilen gen mutasyonunu hedefleyen tedavilere önemli ölçüde yanitlar aliniyordu. Son yillarda yasanan bir diger önemli gelisme ALK gen mutasyonlarinin varliginin ortaya konmasi oldu. Dogru tedavi uygun hastalarda kullanildiginda cevap orani yüzde 60’lara kadar çikiyor. Bu umut verici ilaçlara her gün bir yenisi eklenmektedir. Ancak, her yeni ilacin tüm hastalara uygun olamayabilecegini de akilda tutmak sarttir. Bunun ayirimi için klinisyen, hasta ve patolog arasinda çok yakin bir isbirligi gerekmektedir. Bu bilgilerin isigi altinda, akciger kanseri hastalarinin kisiye özel yaklasimlar ve tedaviler ile daha uzun yasam sansi ve farkli tedavi seçeneklerinden faydalanabilme olanagi bulundugunu söyleyebiliriz” seklinde konusuyor.

Ileri evre kanserlerde tümörü hedef alan tedavi

Cerrahpasa Tip Fakültesi Patoloji Anabilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Büge Öz ise kanseri erken evrede yakalamanin çok önemli oldugunu vurgulamanin yani sira bugün artik ileri evrelerde bile yapilabilecek bazi seyler oldugunu, ileri evrede kanserlerde tümör vücutta yayilmis olabilecegi için cerrahinin yerine sadece tümörü olusturan istenmeyen hücreleri hedef alan bazi özel tedaviler oldugunu ifade ediyor. Prof. Dr. Büge Öz “Bu hücrelerin mutasyon dedigimiz, diger hücrelerde olmayan bazi genetik özellikler kazandigini bugün biliyoruz. Bu gen degisiklikleri hücreye kontrol disi üreme, hücrenin ölümsüzlesmesi (kendini hücre ölümünden kurtarabilmesi) ve ayrica vücutta yayilabilme gibi özellikler kazandiriyor. Artik bu genetik özelliklere yönelik tedaviler gelistirilmeye baslandi. Bunlar içerisinde bazilarinin durdurulmasi, çok özel moleküler ajanlar ile mümkün olabiliyor. Bu moleküler ajanlarin kullanilarak, tümörün, hücrenin ölümsüzlügünün, sürekli olarak çogalmasinin ve vücut içerisinde uzak yerlere gitmesinin önlenmesi hedefleniyor,” diyerek yeni nesil tedavilerin amaçlarini özetliyor.

Hasta mutlaka onkolog ve patolog ile dogrudan iletisim içinde olmali

Bu gen degisikliklerine karsi iki ilaç grubunun çok kisa sürede çok iyi sonuçlar verdigini ifade eden Prof. Dr. Büge Öz bu ilaçlarin hastalarin sag kalim olarak ifade edilen hastaliksiz yasam sürelerinde de çok ciddi faydalar saglamaya basladigina dikkat çekiyor. Ancak bu tedaviden yararlanabilmeleri için hastalarda öncelikle bu gen degisikliklerinin testlerle gösterilebilmesi gerekiyor. Bunlar tedavi kararini etkileyen önemli testler oldugundan dogru yapilip dogru yorumlanmalari gerekiyor. “Üniversite hastaneleri, bazi devlet hastaneleri ve özel laboratuarlarda bu testlerin güvenilir yapilabilmesi konusunda çok yakin gelecekte çok daha iyi bir yere gelecegiz” diyen Patalog Prof. Dr. Büge Öz bu tedavilerden yararlanabilecek hastalarin birtakim genetik testlerle belirlendigini söyleyerek, tedaviden yararlanmak isteyen hastalara sunlari tavsiye ediyor: “Küçük hücreli disi akciger kanseri tanisi almis hasta mutlaka onkologuyla iletisimde olmalidir. Bu testler için onkolog gerek görüyorsa hastasini uygun patoloji laboratuvarlarina refere edecek, hastayla ve patologla birlikte çalisarak sonuçlari yorumlayacaktir. Bu testler simdilik iki taneyle basladi ama gelecekte devaminin ve daha fazlasinin gelecegine yürekten inaniyorum. Böylece yakin gelecekte kanser ölümcül olmaktan çikabilir ve hastalarin, genetik özelliklerine göre kendilerine en uygun kisiye özel tedaviye ulasmasi sayesinde sagkalim oranlarinda ciddi artislar görülebilir.”