Uyku apnesi’nin tetikledigi 7 hastalik

[eg24]

Kalp krizinden cinsel isteksizlige…

Çok siddetli horluyorsaniz, geceleri nefesiniz zaman zaman kesiliyorsa, sabahlari yorgun uyaniyor ve gündüzleri uyuyorsaniz, dikkatli olun, sizde ‘Uyku Apnesi Sendromu’ olabilir. Her 100 kisiden 5’inde görülen bu sendrom tedavi edilmezse yasam kalitesini düsürmesinin yani sira kalp krizinden inmeye, diyabetten obeziteye kadar pek çok hastaligi tetikleyebiliyor!

Uyku Apne Sendromu; geceleri uyku sirasinda üst hava yollarinin daralmasi ya da tam tikanmasi nedeniyle, nefes alip vermenin bozulmasi sonucunda akcigerlere yeterince hava girememesine bagli olarak dokulara yeterli oksijen iletilememesiyle karakterize bir hastalik. Uyku sirasinda apne denilen nefes durmalari kanda oksijen miktarini düsürüyor, hem sistemik, hem de pulmoner hipertansiyona neden olacak sempatik desarja neden oluyor. Ayrica oksidatif stres denilen, vücuttaki tüm damarlarda damar sertligi yapacak bir dizi olayin baslamasina neden oluyor. Her 100 kisiden 5’inde ortaya çikan Uyku Apne Sendromu gündüz ve gece asiri uyku egilimi yaparak kisinin direksiyon basinda veya isyerinde uyuklamasina ve dikkat daginikligina yol açarak sik trafik ile is kazalari olmasina neden oluyor. Acibadem Ankara Hastanesi Gögüs Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Sadik Ardiç, Uyku Apne Sendromu’nun tedavi edilmediginde yasami tehdit eden pek çok hastaligi da tetikledigine dikkat çekerek, “Bu sendrom kalp krizinden inmeye, diyabetten obeziteye kadar birçok hastaliga davetiye çikarabiliyor. Bu nedenle hastaligin tedavi edilmesi yasamsal öneme sahip.” diyor.

Üç temel belirtisi var: Siddetli horlama, nefes durmasi, gündüz asiri uyku hali…

Gögüs Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Sadik Ardiç, Uyku Apne Sendromu’nun en temel belirtisinin siddetli horlama olduguna dikkat çekiyor. Horlama daralmis hava yollarinda vücudun asiri çaba harcayarak nefes almaya çalismasindan kaynaklaniyor. Uykudan bogularak uyanma ve uykuda nefesin zaman zaman kesilmesi de diger önemli belirtilerinden. Apneler gece boyunca onlarca kez tekrarlayabiliyor. Bu sekilde her gece birçok kez uyanan hastalar sik uyku bölünmeleri nedeniyle dinlendirici derin uyku evrelerine geçemiyor. Bunun sonucunda gündüz uyuklama hali ve çok çabuk uykuya dalma sorunundan da sikayet ediyor. Bunlarin yani sira sabahlari gergin uyanma ve bas agrilari, çabuk sinirlenme, unutkanlik, anksiyete, konsantrasyon bozuklugu ve cinsel yasama karsi isteksiz görülebiliyor. Belirtilerden özellikle nefesin durmasi, horlama ve gündüz asiri uyku hali varsa, bu durum hastada yüzde 90 olasilikla Uyku Apnesi Sendromu olduguna isaret ediyor. Kesin tani ‘polisomnografi’ adi verilen uyku testi ile konuyor.

Uyku Apnesi’nin tetikledigi 7 hastalik

Gögüs Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Sadik Ardiç, Uyku Apne Sendromu’nun tedavi edilmediginde uzun dönemde hangi hastaliklara yol açabilecegini söyle siraliyor:

1. Inme: Oksidatif stres vücuttaki tüm damarlarda sertligin gelismesine neden oluyor. Bunun sonucunda da beyinde yasami tehdit eden dolasim bozukluklari gelisiyor. Kisi ya yasamini yitiriyor ya da hayatina felçli olarak devam ediyor.

2. Kalp krizi: Yapilan arastirmalar kalp krizi geçiren hastalarin yüzde 35-65’inde Uyku Apne Sendromu oldugunu tespit etti. Özellikle genç yasta hayatini kaybeden ve ‘hiçbir yasta hastaligi yoktu’ denilen hastalarin çogunun ölüm nedeni aslinda Uyku Apne Sendromu oluyor.

3. Yüksek tansiyon: Yapilan çalismalar Uyku Apne Sendromu olan hastalarin yarisindan çogunda hipertansiyon oldugunu ortaya koydu. Hastalarin kan basinci uykuda apnelere bagli gelisen sempatik aktivitenin artisina, kan oksijen degerinin düsmesine baglaniyor. Bu hastalarin gece ve gün boyu tansiyonlari yüksek olabiliyor. Bazi hastalar ise düzenli ilaç tedavisi almalarina ragmen yüksek tansiyonlarinin kontrol altina alinamadigindan sikayet ediyor. Bu hastalarin kontrolünün Uyku Apne Sendromu tedavisinden sonra kolaylastigi biliniyor.

4. Pulmoner Hipertansiyon: Akciger damarlarinda sempatik aktivite artisi ve oksidatif stres nedeniyle damar cidarinda yapi bozuklugu olusup, tansiyonunun yükselmesi durumudur. Uyku Apne Sendromu tedavisi ile düzeliyor. Ancak tedavi olmayan hastalarda, tedavisi çok zor olan nefes darligiyla kendisini gösteriyor.

5. Diyabet: Apne sonrasi gelisen uyku parçalanmalari ve oksidatif stres bir süre sonra insulin direnci gelismesine neden olarak diyabet gelisimini kolaylastiriyor. Bu durum tedavi edilmezse glikoz kontrolü ve insülin direncini kötü etkiliyor ve kan sekeri düzensizliginin daha da artarak hastaligin agirlasmasina neden oluyor.

6. Obezite: Istahi ve doyma istegini düzenleyen hormonlarin mekanizmasinin bozulmasina yol açarak obeziteye neden oluyor. Bu hormonlarin oranlari degistiginde kiside önlenemez bir istah artisi ortaya çikiyor. Ayrica gece uyku bölünmesi de kilo artisini kolaylastiran bir baska önemli faktörü olusturuyor.

7. Erkeklerde empotans, kadinlarda cinsel isteksizlik: Libido kaybina neden olarak ayni zamanda cinsel yasami da olumsuz etkiliyor. Örnegin erkeklerde empotansa (iktidarsizlik) neden olurken, kadinlarda ise cinsel isteksizlik ve orgazm güçlügüne yol açabiliyor. Uyku apnesinin cinsel iliskide sorun yaratmasinin diger bir önemli nedeni, hastalarin uykuya egilimleri nedeniyle cinsel iliskiyi sürdürememeleri.

Basinçli hava üfleyen maske en etkili çözüm

Gögüs Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Sadik Ardiç, Uyku Apnesi Sendromu’nda hangi tedavi yönteminin uygulanacagina hastaliga yol açan nedenler ve sorunun siddeti göz önüne alinarak karar verildigini söylüyor. Doç. Dr. Sadik Ardiç, Uyku Apnesi Sendromu için günümüzde birçok tedavi seçenegi oldugunu belirterek su bilgileri veriyor: “Tedavi, tikanikliga yol açan nedenin ortadan kaldirilmasiyla saglaniyor. Örnegin hasta eger kiloluysa uzman esliginde diyet yaparak ideal kiloya ulasmasi isteniyor. Ameliyat disi yöntemler arasinda en etkili tedavi ise burundan basinçla hava üfleyen ve hastanin yatarken yüzüne taktigi maske araciligiyla etkili olan CPAP-BiPAP (devamli pozitif basinçli hava) cihazidir. CPAP daralan hava yollarinda basinçli hava girmesini saglayarak, kullanildigi süre boyunca uyku Apne Sendromu’nu tedavi edebiliyor. Üst solunum yollarinda tikanikliga neden olan daralmalar varsa, bunlar da operasyonla düzeltilebiliyor. Örnegin ileri derecede burun tikanikligi yapan burun etleri, radyofrekans yöntemiyle küçültülerek burundaki tikaniklik ortadan kaldirilabiliyor. Sorun ortadan kalktigi için hastalarin Uyku Apne Sendromu’da tedavi edilmis oluyor.