Bel fitigi artik lokal anestezi ile ameliyat edilebiliyor!

[eg24]

Pek çok kiside görülen bel fitigi tedavisi bugüne kadar farkli yöntemlerle gerçeklestiriliyordu. Günümüzün gelisen teknolojisi sayesinde bel fitigi artik kisa sürede, minimum girisimlerle tedavi edilebiliyor. KadiköySifa Atasehir Hastanesi Omurga Merkezi'nde sunulan lokal anestezi ile bel fitigi ameliyatlari sayesinde hastalar minimum girisimlerle, hizla eski sagliklarina kavusabiliyor. KadiköySifa Atasehir Hastanesi Omurga Merkezi Direktörü Op. Dr. Hikmet Ulug, bel fitigi ve yeni ameliyat sekilleri hakkinda en önemli sorulari yanitladi!

• Omurga hastaliklarinin görülme orani nedir? Hangi yas, cinsiyet, meslek gruplarinda daha çok görülür?

Bel agrilari tüm toplumlarin en büyük sorunlarindan bir tanesidir. Tüm insanlarin %90’i, hayatinin bir döneminde kendisini kisa süreli de olsa çalisma yasamindan alikoyacak bir bel agrisiyla mutlaka karsilasir. Tüm bel agrili hastalarin %3 - 4’ünde girisim gerektiren bel fitigi görülür.

Düzenli egzersiz yapmayanlar, asiri kilolu olanlar, çalisma yasamlarinda agir fizik yük altinda çalisanlar, ailevi yatkinligi olanlar ana risk gruplarini olusturmaktadir.

En sik görülme yaslari 40 - 60 yaslar arasidir. 60 yas sonrasinda daha çok dejeneratif degisiklikler görülmekle birlikte, ileri yaslarda uzak fitiklasma (ekstraforaminal herniasyon) denen, kanal disi fitiklasmalar daha siktir. Kanal disina gelisen bu fitiklasmalar genellikle bir üst mesafenini sinirini etkileyerek hastalarda dayanilmaz ve geceleri uyutmayan, istirahate cevap vermeyen bacak agrilarina neden olabilir.

• Omurga hastaliklarinin en önemli nedenleri nelerdir? Genetik midir?

Omurga hastaliklari tanim olarak genis bir yelpazeyi kapsar. Omurgada en sik görülen hastaliklardan birisi bel fitigidir. Bel fitiginin ana nedenleri yukarida siralanmistir. Bel fitigi disinda omurga hastaliklari, dogustan hastaliklar (skolyoz, kanal kapanma bozukluklari, omur kaymalari), tümörler ve enfeksiyonlar gibi ana gruplara ayrilabilir. Genetik geçisli bazi omurga hastaliklari da sözkonusudur (kanal kapanma bozukluklari gibi).

• Hastalik (Bel fitigi) hangi belirtilerle ortaya çikar? Ne zaman bir uzmana basvurmali?

Bel fitiklarinin büyük bölümü dejeneratif degisikliklere bagli olarak ortaya çikar. Dejeneratif degisiklikler sonuçta fitiklasmaya gitmekle birlikte belirtiler yavas yavas artarak ortaya çikar. Baslangiçta yakinmalar gelip geçici künt bel agrisi ataklari biçimindedir. 1 - 2 günle 1 - 2 hafta süreli bu agri ataklari araliklarla birkaç yil devam eder. Fitiklasma eger halkalari tümüyle yirtar ve çekirdek disari çikarsa aniden kalçada baslayan ve bacaga yayilan keskin agri biçiminde bulgular ortaya çikar. Bu durumda hastalar bel agrisindan çok keskin bacak agrisi hissederler. Bu durum muhtemelen halka bölümünün yirtilip basinç etkisinden kurtulmasi ve basincin sadece sinire yönelmesiyle ortaya çikar. Agri fitiklasma tarafindaki kalçada, baldirda ve hatta ayak ve parmaklarda hissedilebilir.

Sinir basisi ayni zamanda bacakta sinirin yayilim alaninda ignelenme, karincalanma ve uyusmalara neden olabilir. Duyu bozukluklarinin ortaya çiktigi hastalarda reflekslerde de yavaslama görülür. Sinir basisinin sonucu olarak sinirin idare ettigi kaslarda güçsüzlük ve duyusunu sagladigi alanlarda duyu bozukluklari ortaya çikar.

Ender olarak da ortaya idrar ve gayta bozukluklari çikar. Ileri derecede büyük fitiklar spinal kanal içini doldurarak mesane ve bagirsaklari idare eden sinirlere basi yapabilirler. Bu basi nedeniyle belde baslayan agri her iki bacaga yayilir ve apis arasinda hissizlik ya da karincalanma gelisir. Basi nedeniyle idrar ve diskilama kontrolü bozulur. Böylesi bir bozukluk acil bir duruma isaret eder.

• Omurga hastaliklarinin teshisi için hangi uzmana basvurmali?

Bel agrisi ile tibbin birçok dali yakindan ilgilenme ve degisik uygulamalar yapmaktadir. Bu dallarin baslicalari nörosirürji, nöroloji, fizik tedavi ve rehabilitasyon, ortopedi ve algoloji (agri tedavisi) dallaridir. Bunun disinda hekim denetiminde ya da hekimler tarafindan uygulanan manuel terapiyi sayabiliriz. Bu kadar çok tip dalinin ilgilenmesi hastalar açisindan yararli olmakla birlikte ayni zamanda hastalarda büyük bir kafa karisikligi da yaratmaktadir. Farkli uzmanlardan degisik öneriler alan hastalar ne yapacagini bilemez duruma düsmektedir. Bu nedenle hastalarin gerek tani gerekse tedavi açisindan degisik uzmanlari dolasip alinan bilgileri sentezlemeye çalismak yerine, ilgili tüm dallarin birarada isbirligi içinde hizmet verdigi, hastanin ortaklasa degerlendirilip yapilacak uygulamalara ilgili tüm dallarin katilimiyla karar verildigi omurga merkezlerine (spine center) basvurmasi en uygun yoldur.

• Teshis için hangi tetkikler uygulanir?

Tani süreci yakinmalarinizin ayrintili bir öyküsünün alinmasi ve fizik muayene ile baslar. Hekiminiz size yakinmalarinizla ilgili sorular soracak ve sorununuzun günlük yasaminizi nasil etkiledigini ögrenmek isteyecektir.

Hekiminiz daha sonra sizi muayene ederek bel hareketlerinizin agrili olup olmadigini, bacaklarinizdaki duyu seviyesini, kas gücünüzü ve reflekslerinizi degerlendirecektir. Direkt röntgen filmlerinin disk fitiklasmalarinin tanisinda çok yarari yoktur. Direkt filmlerde disk dokusu dogrudan görülmez. Ancak omurlar arasi mesafenin azaldigi gözlenebilir. Bu durum bir ya da daha çok diskte asinma ve harabiyetin varligi anlamina gelebilirse de bir çok insanda da herhangibir disk problemi olmaksizin direkt filmlerde omurlar arasi mesafenin azaldigi gözlenebilir. Bunun nedeni yasla birlikte tipki cildin burusmasi gibi disklerin de büzüsmesidir.

Direkt grafiler disinda belinizin bilgisayarli tomografi (BT) incelemesi istenebilir. Bazen BT, “myelografi” adi verilen bir inceleme ile birlestirilebilir. Bu amaçla spinal kanal içine özel bir boya verilerek BT çekilir. Bu yöntemle omurilik, sinirler ve disk basisi olup olmadigi daha net görüntülenebilir.

Daha fazla bilgi gerekli oldugunda Magnetik Rezonans Görüntüleme (MRG) incelemesi yararli olacaktir. MRG incelemesinde, X isinlari yerine radyo dalgalari kullanilarak vücudumuzun kesitler halinde görüntüleri elde edilir.

Hekiminizin kullanabilecegi bir diger test “diskografi” incelemesidir. Bu testte bir igneyle diskin içine girilerek direkt filmlerde görülebilen bir boya verilir.

Hekiminiz gerek duydugu takdirde sizden sinirlerinizin fonksiyonlari hakkinda bilgi veren “elektrofizyolojik” incelemeler de isteyebilir. Bu incelemelerden en yaygin kullanilani “elektromiyografi” “EMG” incelemesidir. Bu incelemede kaslariniza hareket etme komutu veren sinirlerdeki elektrik iletim hizi ölçülür ve disk fitiklasmasinin sinirde olusturdugu harabiyetin derecesi belirlenir. Diger bir test “uyarilmis duyusal potansiyeller” “SEP” testidir. Bu testte ise vücuda verilen bir duyusal uyaranin beyinde algilanma hizi ve uyaranin beyine gidene dek katettigi yollardaki bozukluklar ortaya konur.

• Ameliyat gerektiren durumlarda hangi seçenekler vardir? Hangi ameliyat teknikleri uygulanabilir?

Ameliyat gerektiren durumlarda, hastada sadece bel fitigi varsa iki ana ameliyat tekniginden sözedilebilir.

1. Ilk ameliyat teknigi mikrodiskektomi ameliyatidir. Mikrodiskektomi bir Türk hekimi tarafindan (Prof.Dr. Gazi Yasargil) dünyada ilk kez tanimlandiktan sonra yaklasik 40 yildir tüm beyin cerrahlari tarafindan güvenle uygulanmaktadir.

Disk fitiklasmasinin sinire basi yaparak olusturdugu agri, uyusukluk ve güç kaybi gibi belirtiler geçmediginde uygulanir. Bu yöntemde cerrah ameliyat mikroskobu kullanarak dokulari daha büyük ve aydinlatilmis olarak görür. Böylece dokulara en az zarari vererek fitiklasmis diski çikartir. Ameliyat sirasinda kaslarin ayrilmasi ve küçük bir kemik bölümünün çikartilmasi gereklidir. Ancak ameliyat sirasinda mikroskop kullanilmasi hastaya en az zarari verilmesini saglar.

2. Ikinci yöntem Endoskopik bel fitigi ameliyatidir (Kapali ameliyat)

Son 10 yil içinde kullanimi artan ve son 5 yil içinde de artik mikrodiskektominin yerini alan son yöntem “tam endoskopik diskektomi”dir “. Bu yöntem diz artroskopik ameliyatina benzedigi için “artroskopik diskektomi” olarak da adlandirilmaktadir. Tam endoskopik diskektominin en büyük özelligi tümüyle kapali bir ameliyat olmasidir. Ameliyat yarim santimetrelik bir kesiden fitiklasmis disk alanina sokulan 4 milimetrelik bir endoskop içinden ekrandan görülerek gerçeklestirilir. Belin arkasindan ya da yan tarafindan endoskopun ilerletildigi iki ayri yöntem kullanilir.

Yöntemin avantajlari:

• Lokal anesteziyle uygulanabilmesi

• Hastanede yatis gerektirmemesi

• Komplikasyon oraninin düsüklügü

• Mikrocerrahi yöntemle ameliyat edilen hastalarda nüks görüldügünde uygulanabilmesi

• Lokal anestezi hangi durumlarda, nasil uygulanabilir? Eski tekniklere göre avantaji nelerdir?

Lokal anestezi endoskopik ameliyatlarin hastanin yan tarafindan uygulanan teknik olan transforaminal ameliyatlarda uygulanabilir. Tüm endoskopik bel fitigi ameliyatlarinin %70’i bu teknikle yapilmaktadir. Lokal anestezi hastayi genel anestezi risklerinden korur, ilave sistemik hastaligi olan yasli hastalarda güvenle kullanilabilir, hastanin hastanede kalma ve is yasamina dönüs süresini kisaltir.