eg24

Neden? Çünkü komşu ülkeler Bolivya ve Kolombiya’da olduğu gibi, büyüyen ekonomi zenginler ve yoksullar arasında derin bir uçurum yaratıyor.

Peru hızla büyüyor. Küresel finans krizinden büyük ölçüde uzak kalan ülke 2008’de yüzde 9.8, geçen yıl ise yüzde 6.3 büyüdü. Peru gıpta edilen bir altın, gümüş, bakır, balık ve tarım ürünü üreticisi. Lima’ya gidince mağazaları, restoranları, yeni ve güçlü orta sınıfıyla canlı bir şehir görüyorsunuz. Ama dikkatli bakınca iki Peru görülüyor: 9.5 milyonluk nüfusuyla dinamik Lima ve diğer yerlerde yaşayan 20 milyonluk kitle. Lima’da 2004’te yüzde 44.8 olan yoksulluk oranı 2011’de yüzde 15.7’ye düşse de, And Dağları’yla Amazon’daki kırsal bölgeler adeta feodal koşullarda sürünüyor.

Dünya Bankası’na göre Lima’da yaşayan bir kişi, kırsal yoksulluk oranının yüzde 54 olduğu kırsaldaki bir kişiden 21 kat çok kazanıyor. Üstelik bu tümüyle ırksal bir sorun: Koyu tenli yerliler yoksul, zenginlerin çoğu ise beyaz. Bu iki farklı ulusun hikâyesi, Henrry’nin yaşıtları için daha da üzücü: Peru’daki yerli çocukların yüzde 78’i yoksul. Taşradaki çocukların üçte biri kronik yetersiz beslenmeden mustarip. Puno bölgesinde 3 yaşından küçük çocukların yüzde 70’ten çoğunda kansızlık var. 2012’deki bir çalışmada, Madre de Dios bölgesinde cıva zehirlenmesi testi yapılan yetişkinlerin yüzde 75’ten fazlasında, tehlikeli sınırın üç katı cıva bulundu. Muhtemelen bunların çocukları da aynı tehlikeye maruz kalmıştı.

Asıl ironi, yoksul bölgelerin sakinlerinin tam da Peru’daki refahı doğuran yerlerde yaşaması. Ülkenin en kazançlı sektörü madencilik. Kanada, Avustralya ve ABD’li madencilik şirketleri, değerli metalleri çıkarmak için yarışıyor. Henrry gibi çocuklar bundan yararlanamıyor. 5 gibi erken bir yaşta çalışmaya başlayan bu çocuklar, okula gitseler bile birkaç yıl okuyor ve evde konuştukları Quechua veya Aymara dillerinde değil, İspanyolca eğitim görüyor.

Esasen coğrafi şartlar yüzünden dışlanan bu insanlar, Peru’yu altın bir sıra üzerinde oturan bir dilenciye benzeten 19’uncu yüzyıl klişesinin canlı örnekleri. Bu hem üzücü hem de tehlikeli bir hikâye. Peru’daki en şiddetli isyanların tohumları, dağlık kırsal bölgelerde atıldı. Sonradan 20 yıl süren bir sosyalist ayaklanmaya adını veren yerli lider II. Túpac Amaru 1700’lerde Cuzco yakınında, Rumi Maqui 1915’te Puno’da ve Aydınlık Yol 1980’lerin sonunda Ayacucho’da ayaklandı. Aymara halkı geçen yıl yabancı madenlerin istilasını ve Titicaca Gölü’ndeki kirliliği protesto için Puno’yu bastı. Şubat’ta maden zengini Ancash, Apurímac ve Puno vilayetlerinde 71 isyan çıktı. Yoksullar için çalışan sosyolog León Isaac Quispe, “Dikkat çekebilmenin tek yolu bu. Biz en alttakileriz. Hükümetten hiçbir destek alamıyoruz. Yolsuzluk çok yaygın. Kimse yardım etmiyor ve eğitim vermiyor, yürüyüş yapmadıkça kimse bizi dinlemiyor” diyor. Pekiy i ler ine ve neşel i iyimserliğine rağmen, Henrry için Peru’daki büyüme erişilmez bir şey.