“canli vericiden bÖbrek nakli, kadavradan naklin 3,5 kati”
 

Organ nakli ihtiyaci, ülkemizde önemli sorunlardan biri. Binlerce kisi, bagislanacak bir organla sagligina kavusmayi, yeni bir hayata merhaba demeyi bekliyor.

Organ bagisi konusunda umut verici gelismeler yasansa da, nakildeki bagis oranimizin yüzde 24 olduguna deginen International Hospital Organ Nakli Bölüm Baskani ve Acibadem Üniversitesi Genel Cerrahi Anabilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Alihan Gürkan, “Canli vericiden yapilan 11 bin 239 böbrek nakli vakasina karsilik, kadavradan yapilan böbrek nakli 3 bin 290’larda kalmis. Arada yaklasik 3,5 kat fark var, canlidan daha fazla böbrek nakli yapiyoruz. Oysa kadavradan nakli her zaman canli vericiden nakle tercih ediyoruz. Bu alandaki bilincin artirilmasi için daha çok çalismamiz lazim” diyor.

Organ bagisinin artirilmasinda sadece belirli haftalarda degil yilin tamaminda bilgilendirme çalismalarinin israrla ve sabirla sürdürülmesi gerektiginin altini çizen Prof. Dr. Alihan Gürkan, organ nakli konusunda sik sorulan sorulari yanitliyor:

Organ naklinin olmazsa olmaz kosullari nelerdir?

Organ naklinin olmazsa olmazi saglikli bir organ, saglikli vericidir. Ancak organ nakli ekiplerince aksi söylenmedigi sürece herkes alici ve verici adayi olabilir. Normal sartlarda ameliyat edilebilecek her hastaya nakil yapilabilir.

Kimlere nakil yapilamaz?

HIV pozif kisilere, aktif enfeksiyonu olan hastalara nakil yapilamaz. Bunun disinda ileri dereceli psikolojik bozukluklari (psikoz, demans, vs.) olanlara, kanser tedavisi devam edenlere yapilmasi uygun degildir. Ancak unutulmamasi gereken en önemli nokta her organi bekleyen uygun bir alici vardir.

Ülkemizde organ nakli yapilabilen toplam kaç merkez var? Organ nakliyle ugrasan cerrah sayisi ne kadar?

Ülkemizde; 62 Böbrek Nakli Merkezi, 40 Karaciger Nakli Merkezi, 13 Kalp Nakli Merkezi, 3 Akciger Nakli Merkezi, 5 Pankreas Nakli Merkezi, 4 Ince Barsak Nakli Merkezi, 5 Kompozit Doku Nakli Merkezi, 21 Kornea Nakli Merkezi bulunuyor.

Cerrah sayisini tahmin etmek ise zor. Çünkü dogrudan ve dolayli ugrasanlar ayri ayri oldugundan saglikli bir sayi vermek mümkün olmayabilir.

Günümüz kosullarinda en çok hangi organlarin nakli yapiliyor?

Ülkemizde yapilan organ nakillerindeki sayilari 2011 yili sonuna itibariyle verebiliriz. Tüm nakillerin içinde 14 bin 559 ile böbrek nakli basi çekiyor. Ancak böbrek naklinde canli vericili nakiller çogunlukta. Canlidan nakil sayisi 11 bin 239 iken kadavradan nakil sayisi yalnizca 3 bin 290. Yaklasik her dört böbrek naklinden birinin canli vericiden oldugunun altini çizmek istiyorum.

Karaciger nakillerinde yine 2011 sonu itibariyle toplam 4 bin 489 nakil yapilmis. Bu toplam sonuç içinde canlidan nakil sayisi 2 bin 831, kadavradan olani ise bin 658.

Diger nakillere gelirsek; kalp 502, pankreas 158, Akciger 19, Kalp ve Akciger 4, ince barsak ise 14.

Uygun böbrek mi bulmak daha zor karaciger mi?

Her ikisi de zor. Çünkü ülkemizde canli veya beyin ölümü olmus yakinlarinin organlarini bagislayanlarin sayisi az.

Canlidan nakilde alicidan böbregi çikarmak ve vericiye takmak ne kadar sürüyor?

Verici operasyonu yaklasik 2 saat, alici operasyonu yaklasik 2,5 saat sürüyor.

Cerrahi teknik anlaminda böbrek takmak mi daha zor karaciger nakletmek mi?

Karaciger nakli teknik olarak daha zor bir operasyondur.

Organ bagisi sayisinin yeterli olmadigi yillardir biliniyor. Bu sayinin artmasi için neler yapilabilir?

- Ülkemizde son yillarda beyin ölümü tespit sayilari artmis ve 2011 sonu itibari ile bin 300 civarinda beyin ölümü tespit edilmistir. Bu gelisme olumlu olsa da yeterli beyin ölümü tespiti yapamadigimizi söyleyebiliriz.
- Ayrica halkin organ nakli konusunda bilgilendirilmesi ve günümüzde yüzde 24 olan organ bagis oraninin artirilmasina çalisilmalidir.
- Yazili ve görsel basinda konunun sicak tutulmasina yönelik çalismalar yapilmasi çok önemlidir.
- Bu egitim okulda baslamali, hayatin her safhasinda devam ettirilmelidir.

Anne ve babalarindan böbrek, karaciger nakli yapilan çocuklar hep merak ediliyor. Minicik bedenlerinde kocaman organlari tasimak zorunda kaliyorlar. Bu çocuklarin büyüme ve gelismelerinde sorunlar yasaniyor mu? Takilan böbrek hep büyük mü kaliyor, boyutu degisiyor mu?

Aksine organ nakli olmayan çocuklarda büyüme ve gelisme geriligi daha fazla yasaniyor. Takilan böbrek zaten eriskinden alindigindan daha fazla büyümüyor, ama çocuklar büyüdügünden bu organlarin varligi çocugun sagligi açisindan sorun yaratmiyor. Biz hastalarimizin diyalize girmeden nakil olabilme sansina kavusabilmesini istiyoruz. Ancak bu her zaman mümkün olamiyor. Bize göre böbrek nakli, böbrek yetmezliginin tedavisindeki en kaliteli çözümdür.