Bir hapsirik sizi zatÜrre edebilir

[eg24]

Halk arasinda “zatürre” olarak bilinen pnömoni, çesitli mikroplar veya kimyasallar nedeniyle akcigerlerin iltihaplanmasi anlamina gelmektedir. Vücut direnci yüksek olan, saglikli ve genç bireylerde çok daha kolay tedavi edilebilmesine ragmen, zatürre özellikle ileri yaslarda ciddi sonuçlar dogurabilir. Memorial Atasehir Hastanesi Gögüs Hastaliklari Bölümü’nden Uz. Dr. Ilkay Keskinel, zatürre ve tedavisi hakkinda bilgi verdi.

Zayif bir aninizda yakalayabilir

Zatürre, genellikle, mikrop içeren damlaciklarin hasta kisinin öksürmesi veya hapsirmasiyla havaya karismasi ve kisinin bunu solumasi ile bulasir. Ayrica, kisinin agiz, burun ya da bogazinda hastalik yapmadan bulunabilen bazi mikroplar, vücut direncinin düsmesiyle hastalik yapar hale gelebilir.

Gripten sonra da gelisebilir

Yaslilar, altta yatan kalp veya solunum yolu hastaligi olanlar (Kronik bronsit, kalp yetmezligi gibi), diyabetliler, böbrek yetmezligi olanlar, bagisiklik yetmezligi bulunanlar (AIDS hastalari, dogumsal bagisiklik bozuklugu olanlar gibi), sigara içenler ve alkolikler özellikle risk altindadir. Bunun yani sira zatürre, gripten sonra da gelisebilmektedir. Klima sistemleri, su kaynaklari ya da birikintileri de zatürreye yol açan “lagionella” adli bakteriyi barindirabilirler. Bu bakteri ilk kez 1976’da Philadelphia’da bir otelde düzenlenen lejyoner kongresi sirasinda tanimlanmistir ve neden oldugu hastaliga “Lejyoner hastaligi” adi verilmistir.

Belirtiler degisken olabilir

Zatürrenin belirtileri arasinda öksürük, balgam (genellikle koyu renkli) ates, gögüs agrisi, nefes darligi ve kimi zaman kan tükürme bulunur. Bazen “tipik olmayan zatürre” söz konusu olabilir. Bu durumda ates fazla ön planda degildir. Bas, vücut ve eklem agrilari hatta karin agrisi olabilir. Öksürük ya kurudur ya da az miktarda balgam görülebilir.

Ileri yasta sigara içme öyküsü olanlar dikkat!

Zatürre tanisinda akciger filmi, kan tahlili ve balgam incelemelerinden yararlanilir. Tümöral durumlar da bazen bronslari tikayarak zatürreye zemin hazirlayabilir. Bu nedenle, özellikle ileri yasta, sigara içme öyküsü olan hastalarin mutlaka bu yönden de arastirilmalari gerekmektedir.

Kisinin durumuna göre ayakta ya da yatarak tedavi seçenegi uygulanir

Antibiyotiklerin kesfinden önce son derece öldürücü olan zatürre, günümüzde basariyla tedavi edilebilmektedir. Baska bir hastaligi bulunmayan, genç ve genel durumu iyi olan hastalarda zatürre ayaktan tedavi edilebilmektedir. Ancak 65 yasin üzerindekilerin, altta yatan baska hastaligi olanlarin, solunum yetmezligi bulunanlarin ya da agir zatürresi olanlarin hastanede yatirilarak tedavi edilmeleri uygun olur. Tedaviye baslandiktan sonra genellikle birkaç gün içinde ates düser ve kisi kendini daha iyi hissetmeye baslar. Muayene bulgularinin ve akciger filminin düzelmesi daha uzun zaman alir.

Zatürreden korunmak için…

Zatürreden korunmada genel saglik tedbirlerine uyulmasinin yarari olacaktir. Iyi beslenmek ve sigaradan uzak durmak önemlidir. Özellikle soguk havalarda, kapali ve kalabalik ortamlarda enfeksiyonlarin yayilmasi kolaylasir. Zatürreye neden olan mikroplar hava yoluyla yayilabileceginden bu tür yerlerde mümkün oldugunca bulunulmamasi ve kapali ortamlarin sik sik havalandirilmasi önerilir.

Genellikle tek doz asi yeterlidir

Her zatürre ayni mikrobik etkenlerle ortaya çikmaz. Zatürrenin sik rastlanan sebeplerinden biri olan “Pnömokok” isimli mikroplara karsi asi da, risk grubundaki kisilere uygulanabilir. Pnömokok asisi, bu mikrobun çesitli tiplerini içerir. Bagisiklik yetmezligi olanlar, altta yatan kronik bir hastaligi bulunanlar (Akciger, kalp, böbrek, bazi kan hastaliklari ve diyabet) 65 yasin üzerindekiler ve dalagi alinmis olanlar zatürre gelisimi açisindan daha büyük risk tasidiklarindan ve bu kisilerde zatürre daha agir seyirli olabileceginden asi önerilmektedir.

Asinin yan etkileri genellikle hafiftir. Asi yapilan yerde küçük bir kizariklik, sislik ve agri görülebilir. Asi sonrasi ilk bir gün içinde hafif bir ates olabilir. Nadiren de olsa alerjik reaksiyon gelisebilir. Asi, atesli hastaliklar, enfeksiyonlar gibi aktif baska bir hastalik sirasinda uygulanmamalidir. Yilin herhangi bir zamaninda yapilabilen bu asi, ölü bir asidir ve asiya bagli zatürre hastaligi geçirilmez. Pnömokok asisinin grip asisi gibi sürekli uygulanmasi gerekli degildir. Genellikle tek doz asi yeterlidir; ancak özellikle 65 yas üzerindekilerde ve bagisiklik yetmezligi olanlarda ilkinden 5 yil sonra ikinci bir asi gerekebilir.