Kanserin izin süren ajanlar: Tümör Belirteçleri

[eg24]

Meme, prostat, kalin bagirsak ve karaciger kanserlerinden, pankreas, yumurtalik, mesane ve böbrek kanserine kadar pek çok kanseri zahmetsiz bir yöntem olan kan tahliliyle isaret eden gizli ajanlar, “tümör belirteçleri” kanserin takibinde önemli bir rol üstleniyor.

Neolife Tip Merkezi’nden Medikal Onkolog Doç. Dr. Duygu Derin, tümör belirteçleri arasinda içlerinde en sik adini duydugumuz PSA’nin yani sira AFP, CEA, CA 199, CA 125 ve CA 153’ü siraliyor. Birçogumuzun adini ilk defa duydugu bu testler daha çok kanserin takibinde karsimiza çikiyor.

Serum, idrar, meme basi akintisi veya bazi kanserli hastalarin dokularinda saptanabilen bu tümör belirteçleri kanser hücrelerinden üretilebildigi gibi kansere bir yanit olarak vücut tarafindan da üretilebiliyor. Bazi tümör belirteçleri bir tip kansere özgü olabildigi gibi bazilari birkaç kanser tipinde de ortaya çikabiliyor ve bazen de kanserden farkli durumlarda kanda saptanabiliyorlar. Tümör belirteçleri tarama, taniya yardimci olma, evreleme, hastalik gidisatini öngörme, tedavi planlama, tedaviyi izleme ve nüksleri saptama amaciyla kullaniliyor.

Iste kanser takibinde izi sürülen testler ve dikkate alinmasi gerekenler:

PSA: Prostatta üretilen bir tümör belirtecidir. Daha çok prostat kanserinin tarama ve takibinde kullanilir. Ancak prostat kanserinde her zaman yükselmeyecegi de bilinmelidir.

CEA: En sik kolorektal kanseri belirteci olarak dikkate alinmakla beraber meme, akciger, tiroid, pankreas, mesane, yumurtalik, prostat, karaciger ve pankreas kanserlerinde de yükselebilir. CEA, teshis adimi olmaktan çok tedavi takibinde kullanilir.

AFP: Primer karaciger kanseri, yumurtalik veya testisin üreme hücreli tümörlerinde yüksek bulunabilir. Siroz ve kronik aktif hepatit gibi kanser disi olgularda da yükselebilir. Ancak unutulmamalidir ki, karaciger kanseri tanisi konmus hastalarin büyük çogunlugunda AFP normal sinirlarda bulunabilir.

CA153: Meme kanserinde, bazen de rahim kanserlerinde yükselebilir. Tani ve tarama testi olarak kullanilmasi önerilmez. Kronik hepatit,verem, gebelikte degeri yüksek çikabildigi gibi akciger,yumurtalik,sindirim sistemi kanserlerinde de yükselebilir. Ileri evre meme kanserinde nükslerin takibinde kullanilir.

CA125: Yumurtalik kanserinin takibinde degerlidir. CA 125 düzeyleri siklikla tarama testi olarak kullanilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta yumurtalik kanseri olmayan kadinda da yüksek çikabilmesidir. CA 125 çikolata kistlerinde, akciger kanserinde, geçmisinde kanser hikayesi bulunan hastalarda ve akcigerinde sivi birikmesi olan kisilerde de yükselebilir.

CA199: Kolorektal kanser ve pankreas kanseri takibinde kullanilir. Bazi safra yolu tümörlerinde de düzeyi yükselebilir. Tani amaçli degil, takip amaçli kullanilir