Sizin basagriniz hangisi?

[eg24]

Herkes hayatinda bir kez de olsa bas agrisi sorunuyla karsilasmistir. Çogu zaman ciddiye alinmayip hemen agri kesici kullanilmasina neden olan bas agrilari aslinda sanildigi kadar basit olmayabiliyor.

Acibadem Kocaeli Hastanesi Nöroloji Uzmani Dr. Hakan Silek bas agrisi tipleri, belirtileri ve tedavileri hakkinda bilgi veriyor.

Basiniz sürekli agriyor ve artik bu agrilarla bas etmekte zorlaniyor musunuz? Agri kesici en yakin dostunuz olduysa sikayetiniz basit bir agridan çok daha fazlasi olabilir. Çünkü basitmis gibi görünen bas agrilari çogu zaman ciddi hastaliklarin habercisi olabiliyor.

1-GERILIM TIPI BAS AGRISI

BELIRTILER: Primer bas agrisi grubuna giren gerilim tipi bas agrisi ayni zamanda en yaygin olarak görülen bas agrisi tipi .Bu agri grubunda beyinde herhangi bir hasar bulunmuyor bas agrisi baska bir nedene bagli olmuyor ve nörolojik muayenede veriler tamamen normal görünüyor.Gerilim tipi bas agrisi çeken hastalarin birçogu bu tip bas agrisinda doktora basvurmak yerine kendi kendilerine kullandiklari ilaçlarla agrilarini geçiriyor.Bu agri, beyin hücrelerinin yani nöronlarin arasindaki iletisim bozuklugundan kaynaklaniyor.Bu iletisim bozuklugundan dolayi boyun ve kafa üzerindeki bütün kaslar kasiliyor.Hafif ve orta siddetli seyreden gerilim tipi bas agrisi basta agirlik ve sikma olarak kendini gösteriyor.Agriyi tetikleyen nedenler arasinda stres uykusuzluk ve çalisma ortami yer aliyor.

TEDAVI: Gerilim tipi bas agrilarinin tedavisinde bazi hastalarda basit agri kesiciler kas gevseticiler yada rahatlatici endise giderici antidepresanlar kullanilabiliyor.Tedavi bazilarinda iki hafta bazilarinda ise 1 yil sürebiliyor.Bu hastaligin tedavisinde psikolojik terapiler ve gevseme teknikleri de kullaniliyor.Gevseme teknikleri özellikle ilaç kullanmayan hastalarda olumlu sonuçlar sagliyor.

2-MIGREN TIPI BAS AGRISI

BELIRTILER:Migren tipi bas agrilari degisken özellikler gösterse de kriterleri çok net oluyor. Bu hastalarda nörolojik muayene ve beyin görüntüleme normal görünüyor. Migren tipi bas agrisinda taniyi koymak için hastadan alinan bilgi önem tasiyor. Hastalar çogunlukla yarim tek tarafli bas agrisindan sikayet ediyorlar. Agrinin yeri degisiyor, orta ve çok siddetli zonklamali agri olabiliyor. Beraberinde bulanti görme bozuklugu, puslu görüntü ya da siyah noktalar gibi aura denilen belirtiler de görülebiliyor. Koku, ses isiga hassasiyet gibi rahatsizliklarla çok siddetli bas dönmeleri yasanabiliyor. Teshis için bu belirtilerden ikisinin olmasi ve agrinin en az 2 saat sürmesi yeterli oluyor.

TEDAVI: Migrenin iki tedavi seçenegi bulunuyor.Birincisi atak tedavisi. Atak tedavisinde çesitli ilaçlar kullaniliyor. Bazi hastalarda siddetli migren atagi iki defa ya da üç günde bir olabiliyor. Hasta agriyi uzun süreli yasiyorsa ikinci yani koruyucu tedavi uygulaniyor. Depresyon ve sara ilaçlariyla çok sik gelen migren ataklari kontrol altina alinabiliyor. Migren tamamen ortadan kalkmiyor fakat tedavide agrilarin siddetinin azaltilmasi ve ayda bire indirilmesi amaçlaniyor.

3.PARAKSISMAL HEMIKRANIA

BELIRTILER : Migrene benzeyen vasküler tipi bas agrisi, beynin en uçtaki kilcal damarlarinin rahatsizliginda ortaya çikiyor. Migren ayda bir kere ya da 3 saatlik çok siddetli bir atak seklinde geliyor ve çogu zaman tek atakla bitiyor. Oysa paroksismal hemikrania 2 saatten daha kisa sürüyor fakat basladiginda gün içinde onlarca defa tekrar edebiliyor. Atak olarak iki hafta ya da 2 ay araliksiz sürebiliyor.

TEDAVI:Hastadan detaylar çok iyi alinmazsa migren sanilarak bu yönde tedavi uygulanabiliyor. Ancak migren tedavisi uygulandiginda sonuç alinamayabiliyor. Paroksismal hemikrania tedavisi indometazin standart baslangiç tedavisidir.

4-KÜME TIPI BAS AGRISI

BELIRTILER : Primer gruba giren bu tip bas agrilarina erkeklerde daha fazla rastlaniyor.Genellikle belli sezonlarda ortaya çikiyor ve hasta önceki yillarda ayni aylarda da bu agriyi yasamis oluyor. Çok siddetli yarim bas agrisi gözde kizariklik alinda terleme göz kapaginin düsmesi bas agrisinin oldugu tarafta burun akintisi belirtiler arasinda yer aliyor. Gün içerisinde 4-5 atak halinde geliyor ve korkunç dayanilmaz siddetli agrilar seklinde seyrediyor. Kisiden kisiye degismekle beraber en az iki hafta sürüyor. Bu süre içinde hasta agri nedeniyle yorgun düsüyor.

TEDAVI: Küme tipi bas agrisinda önleyici tedaviler uygulaniyor.Çok sik rastlanan bir bas agrisi tipi degil ama migrenle karisabiliyor ve bu durumda klasik migren tedavisinden sonuç alinamayabiliyor.

5-TRIGEMINAL NEVRALJI

BELIRTILER: Trigeminal nevralji hastanin hayatini zorlastiran bir agri tipi.Hastalarda

Simsek çakmasina benzeyen korkunç bir agri olusuyor. Batici 1-2 saniye süren bu agri vurup kaçma seklinde yasaniyor.Genelde gözün çevresinde alt dudakta üst çenede hemen dislerin üzerindeki yerlerde görülüyor.Gün içerisinde yüzlerce defa tekrar ediyor.

TEDAVI: Hastaligin tedavisi oldukça zor ve çogunlukla uzun süreli bir tedaviyi gerektiriyor. Ilaçla basari orani yüzde 60-70 oraninda oluyor. Bazi hastalarda cerrahi yöntemleri de uygulamak gerekebiliyor. Bu hastalara beyin görüntülemesi beyin MRG ve bilgisayarli tomografi incelemesi öneriliyor. Çünkü trigeminal nevralji MS hastaligi veya beyin tümörü belirtisi de olabiliyor ya da anevrizma sonucu ortaya çikabiliyor.

6-INTRAKRANYAL HIPOTANSIYON

BELIRTILER: Beyin damarlari kendiliginden bir sivi üretiyor ve beyin kafatasinda bu sivinin içinde yer aliyor Herhangi bir nedenle bu sivi azaldiginda bas agrisi ortaya çikiyor. Beyindeki sivi belden sivi alma islemi sonrasinda azalabiliyor.Boyun ya da beldeki fitigin büyük olup beyin zarini ya da omurilik zarini yirtmasi sonucunda agri görülebiliyor. Beyin omurilik sivisi diger damar bosluklarinda siziyor ve buda çok siddetli bas agrilarina neden oluyor.

TEDAVI: Intrakranyal hipotansiyonda hasta yattigi zaman bas agrisi azaliyor, ayaga kalktiginda belirgin hale geliyor. Uyandiginda ise korkunç bir bas agrisi basliyor.Bu hastalarda beyin MRG çogu zaman belirti vermeyebiliyor.Agrinin tedavisi için yatak istirahati ve bol sivi tüketilmesi öneriliyor. Eger bas agrisi iki haftadan fazla devam ederse sivinin sizdigi yeri bulmak gerekiyor. Bu yer bulundugunda hastanin kendi kani alinip enjekte ediliyor. Kandaki pihti oraya yapisiyor ve sizmayi durduruyor. Bu bas agrisi tipinde bazi ilaçlar da kullaniliyor.

7.YANLIS ILAÇ KULLANIMINA BAGLI BAS AGRISI

BELIRTILER: Iki aydan fazla süreyle her gün ya da gün asiri herhangi bir agri kesici alindiginda bu tip bas agrisi görülüyor. Özellikle migrenli hastalarda agri kesici kullanimi üç ay devam ederse agrilar basliyor. Hasta bu agrinin da migren bas agrisi oldugunu ve bu nedenle geçmedigini düsünüyor.


TEDAVI: Tedavi için agri kesicinin kullaniminin kesilmesi ise yariyor. Çünkü bu ayni zamanda bagimlilik anlamina da geliyor. Ilaç alimi yasaklanan hasta belli bir süre korkunç bas agrilari ile karsilasabiliyor.Fakat sabirli oldugunda birden ortadan kalkiyor. Genelde bu iki hafta süre zaman aliyor. Bu süreçte uzun uzun uyumasi ve bol sivi tüketmesi gerekiyor.

8-SINÜZIT BAS AGRISI

BELIRTILERI: Sinüzit bas agrilarinin büyük bir kismi migren ya da gerilim tipi bas agrisi oluyor. Genelde burun ve geniz akintisiyla birlikte seyrediyor. Özellikle grip döneminde bu agrilar daha sik görülüyor. Sinüzit bas agrisinin tanisinda çogu hastanin kan tahlilleri normal degerlerde olabiliyor kafa röntgeninde de belirtilere rastlanmayabiliyor. Sinüzit tanisinda en hassas tetkik tomografi sayiliyor.

TEDAVI ogru antibiyotik tedavisiyle iyilesme gerçeklesiyor.

9.TEMPORAL ARTERIT:

BELIRTILER: Sakak bölgesindeki temporal arterlerin iltihabi sonucu ortaya çikan ve daha çok yaslilarda görülen romatizmal bir agri tipi. Tanisi erken konulmadiginda körlüge neden olabiliyor. Agri tek tarafli ve sakaktan basliyorsa sakak bölgesi hassassa hastanin romatizma agrisi varsa kan tetkiklerinde sedimantasyon ve SRP degerleri de yüksekse bu tip agridan süpheleniliyor.

TEDAVI : Hastaligin tanisi için biyopsi yapiliyor ve kortizon tedavisine baslaniyor.

10-MENENJIT BAS AGRILARI:

Yakin zamanda atesli hastalik geçirmis antibiyotik tedavisinden sonuç alamamis agri kesicilere yanit vermeyen kisilerde ensede sertlik hissediliyorsa sürekli devam eden bas agrisi suur bulanikligi, bulanti uyku hali ve kusma varsa, boynu saga sola döndürmede zorlaniyorsa menenjite bagli bas agrisindan süpheleniliyor. Agir grip agir bakteriyel enfeksiyon ya da kronik tüberkülozlu hastalarda da görülebiliyor.

TEDAVI: Tanisi zor bir hastalik ve erken tani konulmadiginda ölüme dahi sebep olabiliyor.Beyin görüntüleme tomografi MR ve belden sivi örnegi alinarak tani konuluyor.Laboratuar neticesini beklemeden antibiyotik tedavisine baslaniyor.

11-MENSTRÜEL MIGREN

Bu migrenin diger migren bas agrilarindan farki yok, sadece bazi kadinlarda menstrüel yani adet döneminde görülüyor. Adet öncesinde gelen agri 4 ya da 5 gün sürebiliyor. Adet döneminde zaten gergin olundugu için bu agrilar yasami olumsuz etkiliyor. Bu agri için koruyucu tedavilerle birlikte hormon düzenleyici tedavi de uygulaniyor.