Diyabetik nÖropati

[eg24]

Diyabet hastalarinin önemli bir kisminin hastaliktan dolayi Beyin ve Sinir Uçlari etkilenebilir. Sinir uçlarinin etkilendigi bu duruma Diyabetik Nöropati denir.

Seker Hastaliginda periferik sinirlerin tutulma orani %20-%25 arasinda degismektedir. Her hastada tutulum sekli, siddeti ve zamani farklidir. Bu durumda hastaya Diyabetik Nöropati denmesi için diger nöropatik nedenlerin olmadiginin kanitlanmasi gerekiyor.

Gelismis Ülkelerde Seker hastaliginin en sik görülen komplikasyonu hastalarin %40 civarinda Diyabet periferik sinir sistemi tutulumu olmasidir.(Diyabetik Nöropati)

Nöroloji poliklinigine hastalar degisik sikayetlerle basvurmaktadir.

Ayak tabanlarinda - Yanma
- Karincalanma
- Uyusma
- Agri gibi pek çok belirtiler olabilmektedir.

Yukarida saydigimiz belirtilerle basvuran hastalar, Distal Simetrik Nöropati grubunu olusturmaktadir. Bu hastalar sinir tutulumu olan seker hastalarinin en sik görülen seklidir. Bu gruptaki hastalarin bazi özelikleri vardir. Artan diyabet süresiyle iliskilidir. Güç kaybina ender rastlanir. Hastalarin en erken döneminde Vibrasyon (titresim), agri ve isi duyusu kaybolur.

Bu dönemde hastalarin büyük kismi hastaligin sinir sistemine yayildiginin farkinda degildir. Zaman geçtikçe hastalar “pamuk/yün üzerinde yürüme hissi” gibi bulgular ifade ederler. Ve bu sikayetler eklem duyusunun kaybedilmesi ile birlikte karanlikta yürüme zorluguna kadar ilerler.

Hastalar her iki tarafi esit tutulum gösterme egilimindedir ve tutulmanin her zaman vücudun alt tarafindan baslayarak yukariya dogru yayilim gösterdigini ifade ederler.

Tutulma yukarilara ulastiginda sanki ellerde “eldiven varmis” tarzinda his kaybinin oldugu tarif edilir. Tüm bu bulgular duyusal sinirlerin tutulumunu isaret eder-Motor sinirler etkilenmeye basladiginda “Düsük ayak” veya “Pençelesmis parmaklar” gibi daha agir ve ciddi güçsüzlüklere ilerleyebilir.

Daha önce de belirttigimiz gibi duyusal liflerin tutulumu su belirtilere neden olur;
 Agri,
 Elektrik soku hissi,
 Yakici his ve
 Atesli silahla yaralanma hissi.

Bazi hastalarda “Allodinia” dedigimiz basit bir dokunmayi bile siddetli bir agri olarak hissetme durumu yasanabilir. Örnegin bu kisilerde etkilenen bölge ayak bölgesi ise yatak örtüsünü bile agirlik yaptigi gerekçesiyle üzerinden kaldirdigi görülebilir.

Diyabet hastalarinin bir kisminda agri süreci Insulin tedavisi ile baslamakla birlikte Insulin nöropatisi yapabilir. Bu agri da zamanla kendiliginden iyilesir.

Nöroloji kliniginde Seker hastaligi zaman zaman Tek sinir tutulumu da gösterebilir. Bu duruma MONONÖROPATI denir.

Bunlara örnek olarak;
-Kafa sinirlerinin tutulumu
-Ani gelisen Göz kapagi düsmesi (Ptozis)
-Bir sinir tutulumu
-Sinir sikismasi
-Diyabetik Amyotrofi (etkilenen kasta küçülme)
-Kalça sinirinin felci verilebilir.

Bazi Diyabet hastalari ise Otonomik tutulum göstermektedir. Bu grup hastalarda klinikte tani koymak daha zordur çünkü sinir tutulumu gösterecek tetkikler ancak deneysel amaçla özel arastirma laboratuvarlarinda kullanilan cihazlarla anlasilabilir.

Seker hastaligi özelikle Omurilik içinde bulunan sepatik ve parasempatik sistemimizi etkiledigi zaman çok daha karmasik durumlara yol açacak. Bu bulgulari anlamamiz için ilk önce bu sistemin ne ise yaradigini bilmemiz gerekiyor. Bu sistem beynin ve omurilik sistemin bir parçasidir- iç organlarimizin çalismasi barsak, kalp, damarlarinin kasilmasi veya gevsemesi, idrar yollarinin ve mesanenin, mide ve pek çok organin çalismasini kontrol eden dengeleyici iki sistem. Örnegin araba kullanirken gaz ve fren sistemi gibi çalisan sistemler. Yani hizlandigimiz zaman yavaslamak için fren sisteminin devreye girmesi gibi.

Bu iki sistem otomatik olarak çalisir ve çok hassastir. Seker hastaligi bu karmasik sistemi etkiledigi zaman hastada beklendigi gibi Tansiyon problemleri, idrar ve mesane problemleri, Mide ile hazimsizlik problemleri, Cinsel organ disfonksiyonu (erkeklerde sertlesme problemi), denge problemi gibi çok sayida hastaliklara neden olacaktir.

Bu sistemler Seker hastaligina bagli etkilendigi zaman Cerrahi tedavileri yoktur, hayat kalitesini önemli ölçüde bozar.

Seker hastaliginin sinir sistemini etkiledigini göstermek amaciyla muayeneden sonra tani amaci ile EMG ölçümü yapilir. EMG elektronik bir cihazdir ve bu cihazla ellere ve bacaklara elektronik ölçümler yapip sinir hasarinin boyutunu ve hangi sinirin etkilendigini görmekteyiz. EMG tetkiki ile sinir hasarinin olup olmadigi belirlenir fakat EMG sinir hasarinin hangi hastaliktan kaynaklandigini göstermez. Hatta bazi durumlarda EMG sinir hasari oldugu halde normal sonuçlar bile verebilir. Özellikle hastaliklar ince-myelinsiz dedigimiz lifleri tutarsa bu durumda EMG incelemesi normal çikacaktir. Bu bazen hastada ve hekimde tani koymakta karisik olan durumu daha da karisik hale getirecektir. Bu pratikte sik rastladigimiz bir durum degildir.

Bazi durumlarda nöropati Seker hastaligi gelismeden önce ortaya çikar. Bu nedenle hastalarda Diyabet hastasi oldugunu bilmeyen ve rutin kan seker kontrollerinde degerleri normal sinirlarda saptanan hastalara OGTT dedigimiz seker yükleme testi önerilir.

Otonomik tutulumu olan yani Ani tansiyon degisikligi, terleme bozuklugu, idrar ve mesane sorunu, cinsel organ sertlesme problemi, sessiz kalp krizi olan kisilerde de Diyabet Nöropatiden süphelenilmelidir.

Tedavi

Diyabetik Nöropati esas tedavisi Diyabetin kontrol altina alinmasi. Yani iyi bir seker düzenlenmesi ve diyabet egitiminin verilmesi.

Agrinin Kontrol altina alinmasinda-Trisiklik antidepresanlar, Elektrik çarpmasi hissi yasayan hastalarda Antikonvulzan, Agrili Kramplarda kinin sulfat gibi ilaçlar kullanilabilir.

Son zamanlarda Alfa lipolik asit, yüz güldürücü sonuçlar vermekte. Bu tedaviler genelde uzun süreli tedavilerdir. Unutulmamalidir ki egzersiz de çok önemli bir koruma yöntemidir. Ilaç tedavisini kolaylastirici etkisinden ve glisemi kontrolünü kolaylastirdigindan Otonomik nöropati ise en zor tedavi edilen Diyabetik Nöropati seklidir.

Bu hastalarda tedavi seçenekleri sinirlidir. Özelikle ortostatik hipotansiyonu olan (ani tansiyon düsmeleri) hastalarda Varis çoraplari ise yarayabilir. Otonomik nöropati olan hastalarda genel anestezi almak önemli riskler tasiyabilmektedir.