Kolon kanserine kolonoskopi ile erken teshis
 

“Kolon kanseri en sik rastlanilan 3. kanserdir ve bu kanserden korunmak mümkündür”

40 yasindan sonra yilda bir kez diskida gizli kan testi ve riskli bireylere kolonoskopik inceleme yapilarak kolon kanserine yakalanma ihtimali en aza indirilebilir.

Acibadem Kocaeli Hastanesi Genel Cerrahi Uzmani Prof. Dr. Ahmet Alponat, kolon kanserlerinin çok büyük kisminin barsak ve rektum’ un (kalin barsagin son kismi) iç yüzeyini döseyen dokuda gelisen polip adi verilen olusumlardan kaynaklandigini belirtti. Prof. Dr. Alponat; “Polipler uzun yillar boyunca kanserlesmeden sessiz kalabilirler. Iste bu dönemde, henüz kanserlesmeden teshis edildiklerinde çikarilirlarsa risk daha basindan ortadan kaldirilmis olur. Polipler diskiyla birlikte kanama sikayetine de yol açabilirler. Kanama çok az miktarda ise diskiya karisik olacagindan gözle fark edilemeyebilir. Bu tür kanamalari diskida gizli kan testi ortaya çikarabilir. Eger kanama gözle görünecek kadar fazla ise gizli kan testleri gereksizdir. Vakit geçirmeden doktora basvurmak gerekir” dedi.

Diskida gizli kan testi: Adindan da anlasilacagi üzere kanama miktarinin diskida bariz bir sekilde fark edilemeyecek derecede olan az miktardaki kanamalari tespit etmeyi amaçlar. Son derece basit bir uygulama olup az miktarda diskinin test çubuguna sürülmesinden ibarettir. Test pozitif çikarsa kolonoskopi ile kalin barsagin gözlenmesi gerekir. Yaniltici bir sekilde pozitif olmasi ya da tam tersi barsak sisteminde bir problem olmasina ragmen normal gibi sonuçlar vermesi de söz konusu olabilir. Bu nedenle kolonoskopi gibi güvenilir degildir. Ancak tüm toplumu kolonoskopi ile taramak pratikte mümkün olmadigindan genel toplum taramalarinda halen en sik basvurulan yöntemdir.

Kolonoskopi: Kolon ve rektum kanserlerinin öncü bulgusu olan polipleri tespit edip çikarma, dolayisiyla kanser gelismesini önlemede en etkili tani ve tedavi metodudur. Islem kolonoskop denilen ucunda isigi ve kamerasi olan yaklasik 1 cm çapinda kivrilabilecek derecede yumusak bir cihazdir. Bu cihazla anüsten (makat) girilerek kalin bagirsagin tamami ve ince bagirsagin son kismi incelenebilir. Inceleme sirasinda gerekirse olagan disi görünen yerlerde patolojik tetkik için örnek (biyopsi) alinabilir, kanser gelismesine zemin teskil edebilen polipler çikarilabilir. Zaten esas hedef de budur. Yani hali hazirda gelismis olan kanseri teshis etmekten ziyade kansere dönüsebilen polipleri ortadan kaldirmaktir.

Halk arasinda anlatilan kulaktan kulaga yanlis aktarilan “çok agrili, barsak delinmesine yol açiyor gibi” korku senaryolarina itibar edilmemelidir. Zira islem esnasinda hem sakinlestirici hem de agri kesiciler, gerektiginde de daha kuvvetli anestezik ilaçlar verilerek uygulama agrisiz olarak tamamlanmaktadir.

Kolonoskopi islemi öncesi 1 gece önceden barsak temizligi (müshil kullanarak) yapilmasi yeterlidir. Günlerce aç kalmaya gerek yoktur.

Kolonoskopi islemi sadece tanisal amaçli yapildiginda 10 dakika gibi kisa bir sürede tamamlanabilmektedir. Polip çikarilmasi söz konusu olursa poliplerin sayisi ve büyüklügüne göre bu süre uzayabilir. Islem tamamlandiktan sonra uygulanan sakinlestirici ilaçlarin etkilerinin geçmesi için yaklasik 1 saat kadar daha hastanede kalmak gerekebilir. Bundan sonra kisi normal yasamina geri dönebilir. Yani islem hastanede kalmayi gerektiren bir uygulama degildir.

Kolonoskopi isleminin tecrübeli ellerde yapildiginda barsak delinmesi, kanama gibi riskleri yok denecek kadar azdir.

Ideal olanin, hastalik belirtileri yokken tetkik yaptirmak oldugu unutulmamalidir. Böylece hastalik olusmadan veya olusmussa erken evrede tani konulmasi ve tedavi edilmesi mümkün olabilir.

Ne Zaman Kolonoskopi Kesinlikle Yapilmalidir ?

 Diskilama düzeni bozulanlar (bir ishal, bir kabizlik sikayeti olanlar)
 Diski kalinliginin azalmasi (kalem gibi incelmesi)
 1.derece akrabalarinda kalin bagirsak kanseri olan kisiler
 Makattan kanamasi olan veya diskisinda gizli kan(laboratuvar tetkikinde) saptananlar
 Bagirsak kanseri veya polip öyküsü olanlar
 Nedeni açiklanamayan kilo kayiplarinda
 Tedavi ile geçmeyen ve nedeni bulunamayan karin agrisi olanlar
 Inflamatuar barsak hastaligi (ülseratif kolit, Crohn hastaligi) olanlar
 Yaygin kanseri olanlarda ana odagin bulunmasinda,
 Barsak filmlerinde süpheli görünüm mevcut olanlar.

Kolonoskopi Nasil Yapilir?

Kolonoskopi genelde hastaneye yatirilmadan yapilir. Acil durumlar disinda hastalar bagirsak temizligi yapilarak isleme alinirlar. Sikayetleri, geçirdigi ameliyatlar, aspirin kullanimi,vb...gibi hasta detaylica sorgulanir. Islem ile ilgili bilgilendirilir. Hastanin tüm vital bulgularini (tansiyon,nabiz,solunum sayisi) degerlendirebilmek için hasta mönitörize edilir. Oksijen destegi saglanir. islem sirasinda sakinlestirici ve agri azaltici ilaçlar verebilmek için islem öncesi damar yolu açilir. Hasta tercihi ile islem tamamen uyutularak da yapilabilir. Islem sonrasi yaklasik 1 saat takip edildikten sonra taburcu edilirler.