Kayak keyfiniz eziyete dönüşmesin!

[eg24]

Soğuk ayların en sevilen aktivitelerinden biri olan kayak sporu, gün geçtikçe erişkinlerde olduğu kadar gençler arasında da yaygınlaşıyor. Bununla birlikte kayak yaralanmaları nedeniyle acil servise başvuran hasta sayısı da her geçen gün artıyor.

Kayak yaparken en fazla karşılaşılan akut yaralanmaları; diz yaralanmaları, düşmeye bağlı omuz kırıkları ve çıkıkları, el bileği kırıkları, vertebra kırıkları ve eklem bağları yaralanmaları olarak sıralayan Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kıral, kayak yaralanmalarıyla ilgili dikkat edilmesi gerekenleri anlatıyor:

Diz yaralanmaları: Kayak yaralanmalarının yaklaşık yüzde 30-40’ını diz yaralanmaları oluşturuyor. Diz yaralanmalarında kayış mekanizması nedeniyle ayak ve ayak bileği kilitlenmiş pozisyonda oluyor ve kayak herhangi bir nedenle döndüğü zaman kuvvetin en çok emildiği bölge diz eklemi oluyor. Diz yaralanmaları basit bir menisküs yırtığından daha ciddi bağ yaralanmalarına kadar değişen boyutlarda olabiliyor. En önemli bağ yaralanmaları ise iç yan bağ ve ön çapraz bağ oluşturuyor.

• İç yan bağ yaralanmaları: Yaralanmaların yüzde 20-25’ini oluşturan iç yan bağ yaralanmaları daha çok kayağa yeni başlayan veya orta derecede bilenlerde görülüyor. Çünkü bu dönemlerde kullanılan kayma ve duruş tekniği ile dizin iç bölgesine daha çok yük biniyor. İç yan bağ yaralanmaları koruyucu veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilebiliyor.

• Ön çapraz bağ yaralanmaları: Daha profesyonel kayakçılarda, spesifik düşme nedeniyle görülen ön çapraz bağ kopması, yaralanmaların yaklaşık yüzde 10-15’ini oluşturuyor. Hasta genellikle yaralanma esnasında kopma sesi duyduğunu belirtiyor. Birkaç saat içinde şişme görülüyor. Ön çapraz bağ kopmaları cerrahi müdahale gerektiriyor.

• Menisküs yırtılmaları: Sabit ayak üzerinde ani yapılacak dönüşler menisküs yırtılmalarına neden olabiliyor. Ağrı ve zaman zaman olabilecek şişlikler şeklinde belirti gösteriyor. Yaralanmaların yüzde 5-10’luk kısmını oluşturuyor. Özellikle yaşlı hasta grubunda 3 aylık bir süre boyunca koruyucu tedavi denenmelidir.

Omuz çıkıkları: Omuz eklemi vücudumuzdaki en oynak eklemdir. Böylece kolumuzu çok geniş bir yelpazede hareket ettirebiliriz. Fakat bu hareketlilik, omuz ekleminin yaralanma oranını da artırır. Omuz çıkıklarının yüzde 90’ı öne doğrudur. Genellikle kaza sırasında omuzun ya da açık kolun üzerine düşme sonucunda oluşur. Omuz ekleminin bütünlüğünün bozulmasına neden olan omuz çıkıkları çok ağrılı olur. Tedavisi için öncelikle radyolojik tetkikler yapılır. Çıkan omuz genel anestezi altında yerine oturtulur.

Kırıklar: Kullanılan malzemeler bu tip yaralanmaları önlemek açısından önem taşıyor. Uyluk ve kaval kemiklerinde olabilecek kırıklar daha çok sabit ayak üzerinde dönme hareketiyle meydana gelirken, omuz ve el bileği kırıkları daha çok snowboard yapanlarda öne doğru açık kol üzerine düşme ile oluşuyor. El bileği kırıklarının, kemik yoğunluğunun azalmasına bağlı olarak yaş ilerledikçe görülme riski biraz daha artıyor. El bileği kırıklarında da alçılı ya da cerrahi tedavi uygulanabiliyor.

Burkulma ve yumuşak doku zedelenmeleri: Burkulma ve yumuşak doku yaralanmalarında anında müdahale yapılmalı. İlk anda yaralanan bölge dinlendirilerek, buz uygulanmalı ve ödemi engellemek için yukarı doğru kaldırılıp bandaj yapmak gerekiyor. Bir süre sonra ağrısı geçebilir ya da geçmeyebilir ama mutlaka hekime başvurulmalı.

Diz ve diğer yaralanmaları engellemek için alınabilecek basit önlemler

• Dizlerinizi bükük pozisyonda tutmaya çalışın. Düşme esnasında dizleri açmaya çalışmayın.

• Düştükten sonra, kurtulmak için çaba göstermeyin; durana kadar yerde kalın.

• Kaya ve tümseklere dikkat edin! Nereye düşeceğinizi bilmeden atlama yapmayın. Atlama sonrası yere değerken her iki kayağın da aynı anda basmasına dikkat edin ve dizlerinizi bükülü tutun.

• Kayak için dizayn edilmiş malzemeleri kullanın. Kayakların ayağınıza iyi bağlı olup olmadığını kontrol edin.

• Yorulduğunuz zaman mutlaka dinlenin veya o gün için kaymayı bırakın. Düşmeler genellikle yorulunca meydana gelir.

• Alkol veya ilaç aldıysanız kayak yapmayın. Çünkü refleksleriniz zayıflayacaktır ve kaslarınız daha çabuk yorulacaktır.