Okul Çaginda yapilan fiziksel aktivitelere dikkat!
 

Okul çaginda yapilan fiziksel aktivite ve sporlar, çocuklarda bedensel ve ruhsal gelisimin yani sira beyin fonksiyonlarinin gelisimine de katki sagliyor. Ancak bilinçli yapilmayan aktivite ve sporlar sonucu olusan kas-iskelet, eklem yaralanmalari; dogru tedavi ve ilkyardim teknikleri uygulanmadiginda kalici hasarlara neden oluyor. Central Hospital’dan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmani Prof. Dr. Özcan Pehlivan, okul çaginda yapilan fiziksel aktivite ve spor yaralanmalari sonucu olusan rahatsizliklari ve alinmasi gereken önlemleri anlatiyor.

Çocukluk çaginda düzenli yapilan fiziksel aktiviteler, bedensel bozukluklari önler

Vücudun enerji sarfiyati ile sonuçlanan her türlü hareket, günlük yasam içinde gereklilik sonucu yapilan yürüme, kosma, atlama gibi faaliyetler olabilecegi gibi, belli amaçlarla yapilan sportif faaliyet, dans, oyun gibi aktiviteler de olabilmektedir. Belli amaca yönelik yapilan düzenli aktiviteler genel olarak egzersiz olarak adlandirilir. Okullarda uygulanan egzersiz temelli fiziksel aktiviteler ve oyunlar; çocuklarda fiziksel gelisim, beceri gelisimi, özgüven, disiplinli yasama, muhakeme yeteneginin gelisimi ve ruhsal gelisim gibi yararlar saglamaktadir.

Çocukluk çaginda düzenli fiziksel aktivite ve spor yapma aliskanliginin kazanilmasi, daha ileri yaslarda olusabilecek bedensel bozukluklari önlemek, saglikli ve zinde kalmak bakimindan çok etkili olmaktadir. Erken çocukluk döneminde var olan hareketliligin, okul çaginda yapilan spor ve düzenli egzersizler sekline dönüstürülebilmesi, eriskin dönemde fiziksel aktivite aliskanliginin yerlesmesine katkida bulunmaktadir. Düzenli sportif aktiviteler, sadece egzersiz ve genel saglik durumunun düzeltilmesi için degil, ayni zamanda çocuklarin eglenerek hos vakit geçirmelerini ve kendilerini iyi hissetmelerini de saglamaktadir.

Kas-iskelet ve eklem yaralanmalari, dogru tedavi uygulanmazsa kalici hasara yol açiyor

Okulda yapilan fiziksel aktiviteler sirasinda meydana gelen kas-iskelet ve eklem yaralanmalari, dogru tedavi ve ilkyardim teknikleri uygulanmadiginda kalici hasarlara neden olabilmektedir. Fiziksel aktiviteler sirasinda ortaya çikan bu yaralanmalar, alinacak önlemler ile minimuma indirilebilir. Alinan önlemlere ragmen olusan yaralanmalar, genellikle travmalara bagli olusmaktadir. Bunlar yumusak doku yaralanmasi, eklemlerde burkulma veya kirik-çikik ile sonuçlanabilen travmalardir. Spor yaparken meydana gelen çarpisma, takilma ve kayma gibi kazalar; eklemlerin bükülmesi ve dönmesi, özellikle basketbol ve futbol müsabakalarinda siklikla yasanmaktadir. Sakatlanmalar daha çok el, ayak bilegi, parmaklar ve bas bölgelerinde görülmektedir.

Okul bahçesinde beton veya asfalt zeminde sportif faaliyet veya fiziksel aktivite içinde olan çocuklarda sert zeminden dolayi burkulma, kirik-çikik yaralanmalari daha sik görülmektedir. Burkulma yasanan bölgeye yeterli süre ve siklikla, buz ile soguk kompres uygulanmalidir . Burkulan tarafta bacak yüksekte tutulmali, yer çekimi etkisinden yararlanilarak sisme engellenmeye çalisilmalidir. Kirik-çikiklar, ehil ellerde ve hastanelerde tedavi edilmesi gereken, önemli yaralanmalardir. Bu yaralanmalarin önüne geçebilmenin en uygun yolu ise, çocuklarin okuldaki oyun alanlarinin kauçuk cinsi yaralanma siddetini azaltacak taban malzemeleri ile kaplanmasidir.

Daha ciddi sonuçlar doguran yaralanmalar ise, siklikla merdivenden düsme veya merdiven bosluguna düsme seklinde görülür. Bu durumlarda hayati tehlike olusturabilecek kafa ve omurilik yaralanmalari olusabilmektedir. Çocuklarin baslarina aldiklari darbelerin tümü esit oranda önemlidir. Önden alinan darbe basin arka kismini, arkadan alinan darbe basin ön kismini etkileyebilir. Eger darbe sonucu olusan açik bir yara gözlemleniyorsa, steril bir bezle kanayan yaranin üstüne bastirilabilir.

Ilk yardim konusunda pratik uygulamalar çocuklara ögretilmeli

Bu gibi yaralanmalar ile karsilasan çocuk ve arkadaslarina profesyonel yardim alinincaya kadar yapilabilecekleri ögretilmelidir. Burkulmalarda soguk kompres ve bandaj uygulamasi, kirik-çikik süphesi oldugunda pozisyonun degistirilmeden atelleme yapilmasi gibi pratik konular hakkinda çocuklar mutlaka bilinçlendirilmelidir. Ayrica beden egitimi ögretmeninin de spor aktivitelerinde çocuklari dikkatli bir sekilde gözlemlemesi ve takibi, yaralanmalara ilk müdahalede oldukça önemlidir. Ilk müdahalenin bir saglik kurulusunda yapilmasi gerektigi durumlarda, çocuk acilen hastaneye götürülmeli ve mutlaka uzman bir hekime basvurulmalidir. Bunlarin disinda eklem burkulmasi ve kas zorlanmalarinda, yaralanan bölgenin istirahat ettirilmesi, yüksege kaldirilmasi, soguk uygulamasi yapilmasi önerilir.

Çocugun yasina ve fiziksel özelliklerine uygun aktivite planlamak önemli

Okulda gerçeklestirilen sportif faaliyet veya fiziksel aktiviteler sirasinda yapilacak bazi yöntemler, yaralanmalari engellemede büyük ölçüde fayda saglayacaktir. Öncelikle dikkat edilmesi gereken konu, çocugun yasina ve fiziksel özelliklerine uygun olarak aktivitenin planlanmasidir. Çocugun bilinen bir saglik sorunu olup olmadiginin bilinebilmesi için de saglik kontrolünden geçirilmesi gerekmektedir. Faaliyet öncesi her çocugun isinma-gevseme egzersizleri yapmasi ve sakatlanmalari önlemek için spor kurallarina uymasi oldukça önemlidir. Bunlarin yani sira çocugun yeterli su veya sivi aliminin kontrolü yapilarak; yorgunluk, agri ve sakatlanma durumlari var ise spor ve fiziksel aktivitelerin yaptirilmamasi gerekmektedir.

Aileler ve ögretmenler; spor ve fiziksel aktivite seçimlerinde, motivasyon, spora uyum ve olusabilecek yaralanmalardan korunma konulari hakkinda çocuklarin bilgilendirmesinde çok önemli rol oynamaktadir.