Çocuklarda sismanlik bÖbrek yetmezligi nedeni

[eg24]

Gelisim çagindaki çocuklarin yeterli ve dengeli beslenmeleri zihinsel ve fiziksel gelisimleri, günlük yasantilari ve okul basarilari için çok önemlidir. Küçük yasta kilolu olan çocuklarin ilerdeki yaslarda obezite, diyabet, kalp ve böbrek hastaliklari gibi kronik rahatsizliklara yakalanma riskleri yüksektir. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bölümü’nden Uz. Dr. Serare Arbatli, çocuklarda fazla kilolarin kronik böbrek hastaligina davetiye çikarabilecegini belirterek, anne babalara önerilerde bulundu.

Çocuk hastalarin sayisi gün geçtikçe artiyor

Kronik böbrek hastaligi, dünyada oldugu gibi ülkemizde de önemli saglik sorunlardan biridir. Her yil dünyada 12 milyon kisi kronik böbrek hastaligi nedeniyle hayatini kaybetmektedir. Tüm dünyada 1,5 milyon kisi hemodiyaliz, periton diyalizi veya böbrek nakli ile hayatta kalabilmektedir. Dünyada her 10 yetiskinin birinde degisik derecelerde kronik böbrek hastaligi oldugu ve ülkemizde ise her 8-9 kisiden birinin kronik böbrek hastasi oldugu tahmin edilmektedir. Türk Nefroloji Dernegi verilerine göre; ülkemizde diyaliz uygulanan veya böbrek nakli yapilmis yaklasik 70 bin hasta bulunmaktadir. Hasta sayisinin yillik % 10 artisi ile 2015 yilinda ortalama 100 bini asacagi tahmin edilmektedir.

Çocuklarda diyabete dikkat!

Birçok ülkede ve ülkemizde kronik böbrek yetmezliginin en önemli nedeni ise kontrol altinda alinmamis seker hastaligi ve hipertansiyondur. Seker hastalarinda, kronik böbrek yetmezligi görülme orani %12’nin üzerine çikmistir ve bu sayi giderek artmaktadir. Tip-1 diyabet hastalarinda 20 yil içinde %50 oraninda, Tip-2 diyabet hastalarinda ise ortalama %15-20 oraninda böbrek hasari görülür. Tip-2 diyabet hastalarinin %85’inde ise insülin direnci mevcuttur. Sismanlik ve insülin direnci, yetersiz ve dengesiz beslenme, çevresel faktörler, fiziksel aktivitenin azalmasi nedeni ile olusmaktadir.

Çocuklarinizi rafine edilmis seker tehlikesinden koruyun

Dengesiz ve yetersiz beslenme, sismanlik ve insülin direncine neden olup, kronik böbrek yetmezligi için zemin hazirlamaktadir. Günümüzde aldigimiz kalorinin %56‘si üç kaynaktan gelmektedir: Rafine edilmis seker, un ve bitkisel yaglar. Seker biyokimyasal bir kaos yaratarak vücut agirligimizi bozar. Bu besinleri tüketmek, kan sekerinde hizli ve tehlikeli bir artisa neden olur. Vücut bu krize, pankreastan insülin salgilayarak tepki verir ve bir insülin patlamasi olur. Insülin hücrelere asiri seker alma mesajini verir, hücreler sekeri doymus yaga dönüstürürler. Asiri seker, doymus yag yemek gibidir ve bu yag vücudumuzda depolanir, böylece sismanlik ortaya çikar.

Dengesiz ve yetersiz beslenme kronik böbrek hastaligina zemin hazirlar

Dengesiz ve yetersiz beslenme hücrelerdeki yag oraninin artmasina neden olup, hücreleri insüline dirençli bir hale getirir ve seker hastaligina katkida bulunur. Hücreler dirençli hale gelince daha çok insülin gerekir. Vücut kan sekeri seviyelerini azaltmaya çabalarken daha çok insülin salgilar. Bu da yüksek kan sekerine ve yüksek insüline yol açar. Insülin böbrek hücrelerine tuz tutulmasi mesajini verir, sempatik sinir sistemini tetikler, atar damar kasilmasi ve spazma neden olur. Ayrica insülin direncinde, asiri insülin üretimi nedeni ile Mg seviyesi düser, Mg düsmesi, kan damarlarinin kasilmasina ve hipertansiyona neden olur.

Çocukluk çaginda sismanligi önleyin

Sismanlik egilimi özellikle çocuklarda ve adelösanlarda (ergenlik dönemi) alarm verici düzeydedir. Çocukluk çagi sismanliginin yillik artisi giderek yükselmektedir. Bu artis, ilerideki yaslarda kronik böbrek hastaligina zemin hazirlar ve bu da kronik böbrek hastaligin artisini neden olur. Ilerde yasanabilecek, seker hastaligi, hipertansiyon ve kronik böbrek hastaliklari önlemek için; aileler iyi egitilmeli, medya destegi ile okullarda sekerin tehlikeleri konusunda ögrenciler, ögretmenler ve veliler bilgilendirilmelidir.