Dengeli beslenme ileri yaslarda sagliginizi korur!

[eg24]

Geriatrik dönemde yeterli ve dengeli beslenme; hastaliklardan korunma, sagligin iyilestirilmesi ve gelistirilmesi, yasam kalitesinin yükseltilmesi ve devamliliginin saglanmasi için önem tasir. KadiköySifa Kadiköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmani Rabia Yurdagül ileri yaslarda sagliginizi korumak için nasil beslenmeniz gerektigi konusunda bilgi veriyor!

Yaslanmaya bagli olarak gelisen yasam biçimi degisiklikleri (yalniz yasama, esini kaybetme, aileden ya da arkadaslardan ayrilma, isten ya da evden ayrilma, fiziksel engel veya hareket güçlügünün olmasi, yardimci kisi ve kurumlarin olmamasi, gelir yetersizligi, bagimlilik, sosyal izolasyon, ruhsal problemler-depresyon ve bunama gibi, ilaç kullanimi), fiziksel degisiklikler (vücut agirliginin azalmaya baslamasi, yagsiz doku miktarinin azalip yag dokusunun artmasi, kemiklerden kalsiyum kaybi ve buna bagli gelisen düsme ve kirik riskinin artmasi, eklem esnekligi ve hareketlerindeki kisitlilik nedeniyle hareketsizligin artmasi, vücut su yüzdesinin azalmasi) ve organ fonksiyonlarindaki degisiklikler (tat ve koku duygusunun, tükürük salgisinin azalmasi, agiz ve dis problemleri, yutmanin güçlesmesi, mide, karaciger, safra, barsak fonksiyonlarinda azalma, bagisiklik sistemi ve sinir sistemi fonksiyonlarinda azalma, bazal metabolizma hizinda yavaslama) bireylerin besin tüketimini olumsuz etkiler.

Enerji gereksinimi karbonhidrat agirlikli karsilanmali!

Bu dönemde besin ögesi yetersizliklerine daha sik rastlanir. Yasli bireylerin enerji, protein, folat, B12 vitamini, kalsiyum, D vitamini, demir, çinko ve riboflavin gibi bazi besin ögesi tüketimine özellikle dikkat edilmelidir. Bazal metabolik hiz ve fiziksel aktivitedeki azalma nedeniyle bu dönemde enerji gereksinimi azalir. Enerji gereksinmesinin çogunlugu karbonhidratlardan saglanmalidir. Karbonhidrat türü olarak basit sekerler yerine, vücut çalismasi için gerekli olan protein, vitamin, mineraller ve posa içeren kompleks karbonhidratlar (tahillar, baklagiller, sebzeler) seçilmelidir. Özellikle posanin yaslilarda koruyucu ve tedavi edici etkileri vardir. Geriatrik dönemde büyüme durmus olmasina karsin vücut fonksiyonlarinin gerçeklestirilmesi, kas kütlesi ve dokularin korunmasi, immün sistem ve bilissel fonksiyonlar için gerekli olan besin ögesi protein gereksinimi stres, yaralanma, enfeksiyon, ameliyat ve kirik durumlarinda artarken, böbrek ve karaciger yetersizlikleri durumunda azalir.

Hayvansal protein ve bitkisel protein iyi dengelenmeli!

Biyoyararliligi yüksek olmasina karsin yüksek yag ve kolesterol içermesi nedeniyle hayvansal kaynakli protein (et ve süt grubu besinler) alimi ile bitkisel protein (kurubaklagiller, tahillar, bazi sebze ve meyveler, yagli tohumlar) alimi arasindaki denge saglanmalidir. Yüksek doymus ve trans yag, yüksek kolesterol içeren beslenme tarzi kalp damar hastaliklari için risk faktörüdür. Diyetle alinan doymamis yag asitleri (özellikle balik ve deniz ürünlerinde, yesil yaprakli sebzelerde, yagli tohumlarda bulunan Omega-3 yag asitleri) kan yaglarinin ve damarlarda plak birikiminin azalmasina yardimcidir, kanin pihtilasmasini ve eklemlerdeki iltihaplanmalari engeller, bagisiklik sistemini güçlendirir, yasa bagli bilissel fonksiyonun azalmasina karsi koruyucudur.

Düsük yagli süt ve süt ürünleri tercih edilmeli!

Yaslilarda ayrica beslenmede düsük yagli süt ve ürünlerini, yagsiz et ve ürünlerini sebze ve meyveler ile birlikte tüketmek diger bir risk faktörü olan kan homosistein düzeyini azaltarak kalp hastaligi riskini önlemeye yardimcidir. Sebze ve meyveler lif kaynagi olmalarinin yani sira pek çok vitamin ve mineral içeren besinlerdir.

Vitamin, mineral eksikligi akut ve kronik hastaliklari tetikler!

Yaslilik döneminde enerji gereksinmesinin azalmasi, vücut direncinin azalmasi, hareket kisitliligi, kronik hastaliklarin görülme sikliginin artmasi gibi nedenlerle vitamin ve minerallere olan gereksinim artar. Vitamin ve mineral yetersizligi akut ve kronik hastaliklarin seyrini etkiler, agirlastirarak ölümlere neden olabilir. Bu nedenle kemik ve sagliginin korunmasi ve devamliligi için süt ve ürünlerinde bol miktarda bulunan kalsiyumun günes isinlari araciligi ile derimizde sentezlenen D vitamini ile birlikte alinmasi, demir eksikligi olusmamasi için yeterli miktarda hayvansal ve bitkisel demir kaynaklarinin tüketilmesi, bu dönemde zayiflamis bagisiklik sistemine karsi yeterli çinkonun alinmasi, yine hem bagisiklikta ama özellikle bilissel fonksiyonlarda önemli olan B12, B6 ve folatin yeterli miktarda alinmasi, D vitamini sentezi için yeterince güneslenilmesi, antioksidan özellikleri olan C vitamini, E vitamini ve A vitaminin besinlerle gereksinmeler kadar karsilanabilir olmasi gerekir.

Yeteri kadar su tüketimi çok önemlidir!

Ayrica yasam için elzem öge olan suyun yeterli miktarda tüketilmesi, sicak havalarda, fazla fiziksel aktivite yapildiginda, fazla proteinli ve tuzlu besinler tüketildiginde, atesli hastaliklarda, ishalde vücuttan kaybedilen sivinin mutlaka yerine konulmasi gerekir. Besin gruplari günlük olarak dengeli bir sekilde beslenme düzeninde yer almali ve ögünler az ve sik olacak sekilde atlanmadan tüketilmelidir. Bireylerin ihtiyaçlarina, mevcut saglik durumlarina göre özellestirilmis yeterli ve dengeli bir beslenme programi geriatrik dönemde daha kaliteli bir yasam için elzemdir.