Bosanmis anne babanin çocugu olmak

[eg24]

Anne ve baba bosandiginda çocuk bununla nasil basa çikar? Çocuga yaklasim nasil olmalidir? KadiköySifa Saglik Grubu'ndan Uzman Psikolojik Danisman ve Psikolog Yaprak Veziroglu, bosanmis çiftlerin en çok merak ettigi konulari derledi.

Bosanma öncesi

Çatismalarda...

Çocuklarin kavgalarda ebeveynlerden birinin tarafini tutmasi tesvik edilmemelidir. Eger çocugun taraf tutmasi istenirse, çocuk ile diger ebeveyn arasinda yasanacak sogukluk çocugun suçluluk duymasina yol açarak onu olumsuz etkiler.

Çocugun bosanma nedenini anlayabilmesi için...

Bosanma öncesinde anne ve baba arasinda çocuklar tarafindan gözlemlenen “çatisma” yasanmis ya da yasanmamis olabilir. Bazi ebeveynler hiç kavga etmediklerini, bu sekilde çocuklarini koruduklarini düsünürler. Oysa çocuklar mutlaka neden-sonuç iliskisini kurarlar. Eger bosanma öncesinde hiçbir çatismaya sahit olmadilarsa, anne ve babasinin neden ayrildigini anlayamazlar. Hatta okul öncesi yastakiler gözle görülür bir problem yoksa sorunu kendilerinin yarattigini sanabilirler. Bunun tam aksi olan anne ve baba arasinda tehdit, dayak, küfür, vb. içeren büyük kavgalar da çocuklar için sahit olunmamasi gereken durumlardir. Çünkü çocugun en güvende hissettigi yuvasi çatirdamaktadir ve bu durum çocugu korkutur. Basina neler gelecegini bilememek çocugun huzurunu tamamen kaçirir. Dolayisiyla ne çok çatismali, ne de süt liman görünen evlilikler bosanmayla sonuçlandiginda çocuklar için sonuç olumlu olur. Çocuklar anne ve baba arasinda bir sorun oldugunu bildikleri zaman, ayrilma haberini daha anlayisla karsilayabilirler.

Bosanma haberi çocuga ne zaman verilmelidir?

Anne ve baba, bosanmaya kesinlikle karar vermeden çocukla bu konuyu konusmamalidir.

Bosanma haberi çocuga nasil verilmelidir?

Anne ve babalari en çok zorlayan bu kötü haberin çocuga verilme anidir. Birlikte mi, yoksa anne ya da baba tek basina mi bunu çocuga söylemelidir? Kötü haberin iyi bir söylenme sekli maalesef yoktur. Bu nedenle çocugu üzmeden bunu söylemenin bir formülünü aramak faydasizdir. Yapmaniz gereken sey suçun kendinde olmadigini anlamasini saglamak, bundan sonra neler olacagini anlatarak onu hazirlamaktir. Anne ve baba birlikte, detaya girmeden bosanmanin nedeni (cinsellikle ilgili bilgilerden, birini kötüleyen sözlerden kaçinarak), bundan sonra kimin nerede yasayacagi, ne siklikla görüsülecegi anlatilmalidir. Çocugun soru sormasina izin vermeli, sorular onun anlayacagi sekilde cevaplanmalidir. Çocugun kaldiramayacagi seyleri o gün ve o an söylemek gereksizdir. Üzerinde durulmasi gereken en önemli sey, anne ve baba bosansa bile, hala onun annesi ve babasi olmaya devam ettiklerini, ayri evlerde de yasasalar bunun hiç degismeyecegini söylemektir.

Çocuk ne yasar...

Anne ve babasi bosanan çocugun yasayacagi en büyük ruhsal sorun, terk edilme korkusudur. Evden giden ebeveynin onu unutacagini, artik sevmeyecegini sanir. Bu da kendine güvenini zedeler. Kimisi anne ve babasini bu isi basaramamis olmakla suçlar, onlari bir araya tekrar nasil getirebilecegini düsünüp durur. Kötü bir olayi kabullenememe, “yas” sürecinin en dogal parçasidir. Bir suçlu ararlar. Çogunlukla evden gideni suçlarlar; ya da kavgalarda kim daha agresif idiyse onu. Özellikle okul öncesi yastakiler suçluluk, 6-8 yastakiler üzüntü, 8-9 yasin üzerindekiler kizginlik duyarlar. Yetiskinlige yaklasmis çocuklarin bosanmayi kabullenmesi çok daha kolay olur, çünkü neyin neden oldugunu daha iyi bilirler.

Bosanma sonrasi

 Her yastaki çocuklar bir süre bebeksi davranislar gösterebilirler, öfkeli olabilirler, ya da hastaymis gibi davranabilirler. Böyle zamanlarda cezaya degil fazladan destege ihtiyaç duyarlar.

 Hayatinizda birçok sey degisecektir (daha az para, daha az ilgi, daha fazla sorumluluk, yeni okul, yeni ev, yeni arkadaslar, vb.). Bunlari anlayabilmeleri ve kabul etmeleri için onlara sefkatle ama kararli bir sekilde yaklasmalisiniz.

 Ayrildiginiz esinizden öç almak için çocugunuzu görmeyi ya da ona destek vermeyi reddetmeyin.

 Esinize ne kadar kizgin olursaniz olun, onu çocugunuza kötülememeye çalisin. Dünyanin en kötü annesi/babasi da olsa, onun sahip oldugu tek anne/babadir. Bu da onu sevmesi için yeterlidir. Onu elestirdiginizde çocugunuz sevdigi birini sevmemek zorunda kalacak, bu da onu çeliskiye sokup, suçluluk hissetmesine neden olacaktir.

 Düzenli bir ziyaret programinin hazirlanmasi çok önemlidir. Çocugun kendini terk edilmis, sevilmeye layik olmayan biri gibi hissetmemesi için ayri yasadigi ebeveyninin onu ne zamanlar görecegini bilmesi gerekir. Ancak o zaman kendini degerli hisseder.

 Ayri yasayan ebeveyn, görüsme zamanlarinda çocuguyla birlikte zaman geçirmelidir. Bu vaktin sikligindan çok kalitesi önemlidir. Nadiren bile görüsülse, çocuk “ben annem/babam için çok degerliyim” duygusunu yasiyorsa problem yoktur. Ancak çocugunu aldiginda onu bir yük gibi görüp, babaanne/anneanneye birakip, kendi hayatini yasayan bir ebeveyn çocuga bu duyguyu veremez.

 Onunla her görüstügünüzde özel seyler yapmaya gerek yoktur. Siradan vakit de geçirseniz, önemli olan birlikte olmaktir. Sürekli hediyeler alarak kendinizi affettirmeye çalismayin. Bu sekilde onu sadece doyumsuz yaparsiniz. Çocuk her iki evde de normal, kuralli bir hayat yasamalidir.

 Kendinizi kötü hissediyorsaniz, çocukla duygunuzu paylasin. Ama bunu yaparken dozajini iyi ayarlamalisiniz. “Çok kötüyüm, mahvoldum” gibi olumsuz seyler yerine “bu günlerde kendimi kötü hissediyorum, ama üstesinden gelecegim” gibi gelecege yönelik umutlu sözler kullanin.

 Kardeslerin birbirinden ayrilmasi çocuklar için ikinci bir yikimdir. Zaten aile parçalanmisken, bir de kardesinden ayrilmak çocuk için zordur. Bu nedenle kardeslerin ayrilmamasi önerilir.

Bosanma sonrasi çocuklarda görülebilecek psikolojik problemler

Çocuklar bazen içinde bulunduklari duruma içe kapanma ya da öfke ile karsilik verir. Utandigi için arkadaslariyla görüsmeyen, evden çikmayan çocugunuz için mutlaka yardim alin. Bazen de duygularini kontrol edemeyen çocuk basit seylere sinirlenir, vurur, kirar, kendine veya etrafina zarar verir. Böyle zamanlarda öfkeye öfkeyle karsilik verilirse öfke kiskirtilir, kizginlik anneye/babaya yönelir. Oysa çocugun öfkesini bosaltmasi beklenir, ondan sonra konusulursa, sakin bir ortamda sorunlar daha rahat çözülür. Çocugu susturmak için verilecek ceza ise onu daha fazla içine kapatacaktir. Sonunda öfke kendine döner ve “ben kötü biriyim” duygusu gelisir.

Çocugun duruma tepkisi normal sinirlari asarsa depresyon, kaygi bozukluklari, uyku sorunlari, okul sorunlari, davranis sorunlari gibi ruhsal sikintilar ortaya çikar. Bu durumda mutlaka bir çocuk ruh sagligi uzmanindan yardim almak gerekir.