Limonata ve greyfurt tastan korur
 

Son yillarda giderek artan ve çogu zaman dogum sancisiyla kiyaslanacak kadar siddetli agriyla kendini gösteren böbrek taslarinin nedenleri arasinda ilk sirada yanlis beslenme geliyor. Tas hastaliginin su tüketiminin az, protein ve tuz tüketiminin fazla oldugu toplumlarda daha sik görüldügünü söyleyen Medical Park Bahçelievler Hastanesi Üroloji Uzmani Doç. Dr. Fatih Kurtulus, kakao ve pancarin tas hastaliklarina neden olabilecegini limonata ve greyfurtun ise böbrek tasindan korudugunu söyledi. Doç. Dr. Fatih Kurtulus, tas hastaligi ile ilgili su bilgileri verdi:

Idrar yollari tas hastaligi, olusumunda pek çok faktörün rol oynadigi önemli bir saglik sorunudur. Bilinen en eski idrar yolu tasi Misirli mumyalarda bulunmustur ve 6 bin yillik oldugu tahmin edilmektedir. Antik çagdan beri varligi bilinen bu hastaligin toplumda görülme sikiligi yüzde 10-15’tir. Tas hastaligi daha çok sicak iklimlerde görülmekte, su tüketiminin az, protein ve tuz tüketiminin fazla oldugu toplumlarda sikligi artmaktadir. Ülkemiz tas hastaliginin sik rastlanildigi cografyalardan biridir. Özellikle kuru ve sicak havanin hakim oldugu güney bölgelerimizde siklikla görülmektedir.

ÇOCUKTA DA GÖRÜLÜR

Idrar yolu taslari her yasta görülmekle birlikte daha çok 25-40 yaslari hastaligidir. Erkeklerde kadinlara oranla 3-4 kat daha sik gözlenmektedir. Enfeksiyon taslari ise kadinlarda daha sik görülmektedir. Çocuklarda tas hastaligi, tüm tas hastalarinin yüzde 2-3 kadarini olusturmaktadir.

TEKRARLAYAN IDRAR YOLU ENFEKSIYONLARINA DIKKAT

Taslar, hiç belirti vermeyebilecegi gibi çok kivrandirici agrilara da sebep olabilir. Klinik belirtiler daha çok yasa bagli olma egilimindedir. Yetiskinlerde bögür agrisi ve idrarda kanama görülürken, küçük çocuklarda kusma ve huzursuzluk ile karsimiza çikabilirler. Agri, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlari ve idrarda kanama sikayetleri hastalari hekime getiren unsurlardir. Bu yakinmalar ile basvuran hastalara direkt üriner sistem grafisi, ultrasonografi, IVP ve üriner sistem tomografisi incelemelerinden biri ya da birkaçi yapilarak teshis konulabilmektedir. Böbrek pelvisindeki taslar mutlaka tedavi edilmelidir. Aksi takdirde böbrekte fonksiyon kaybina ve enfeksiyona sebep olabilirler.

TASTAN KORUNMAK IÇIN YÜRÜYÜS YAPIN

Modern tibbin primer amacinin hastaliklardan korumak oldugunu düsünürsek; tas hastaligi için önlenebilir risk faktörleri olan beslenme aliskanligi, yasam tarzi ve sivi aliminin düzenlenmesi bir saglik politikasi olmalidir. Diyet, üriner sistem tas hastalarinin çogunda önemli bir rol oynar. Enfeksiyon tasi olan hastalar hariç, tüm tas hastalari ayrintili diyet anemnezi, metabolik degerlendirme ve sonrasinda yapilan diyet önerilerinden büyük fayda görür. Diyet degisiklikleri tas rekürrenslerini azaltir ve farmakolojik tedavi uygulanacak hastalarda ek fayda saglar. Aktivite, tas olusum riskini azaltir. Günlük egzersiz ve yürümeyi ihmal etmemek gereklidir.

LIMONATA VE GREYFURT TASTAN KORUR KAKAO VE PANCAR TASA NEDEN OLUR

Bugünkü bilgiler isiginda üriner sistem tas hastaligi için öneriler su sekilde siralanabilir: Hastalar, ideal kilolarina ulasmak için düsük kalorili diyetlerle kilo verme konusunda cesaretlendirilmelidir.

Hastalara, günlük idrar miktari 2 litre olacak sekilde su içme konusunda israr edilmelidir. Yatmadan önce 500 ml su içilmesi önerilmelidir. Sivi alimi 24 saat içerisinde dengeli dagitilmali, terleme nedeniyle ekstra bir sivi kaybi varsa miktar arttirilmalidir.

VITAMIN D TAKVIYESI YAPIN

*Suyun yerini almamak kaydiyla diger sivilar tüketilebilir. Limonata ve greyfurt suyunun sitrat miktarini arttirarak koruyucu bir rol oynadigi gösterilmistir. Kola ve gazli içeceklerin tüketimi sinirlandirilmalidir

*Hayvansal protein alimi sinirlandirilmalidir. Et, balik, tavuk, yumurta, süt ve süt ürünlerinden alinan protein 50-60mg/gün'ü asmamalidir.

*Asiri miktarda karbonhidrat tüketiminden kaçinmak gerekir.

*Asiri miktarda doymus yaglardan tüketilmemeli ve kalori ihtiyaci omega 3 yag asitleri içeren yiyeceklerden saglanmalidir.

*Tuz tüketimi azaltilmalidir.

*Süt, yogurt ve peynir asiri olmamak kaydiyla düzenli olarak tüketilmelidir. Asiri tuzlu peynirlerden uzak durulmalidir.

*Hastalar meyve ve sebze tüketimi konusunda yönlendirilirken, asiri oksalat içeren ispanak, kakao, pancar gibi yiyeceklerden ise uzak durulmalidir.

*Hastalara Vitamin D takviyesi yapilmamali, vitamin C alimi ise günlük 1500-2000mg ile sinirlandirilmalidir. Vitamin B6 eksikligine ise dikkat edilmelidir.

BOYUTUNA VE YERINE GÖRE TEDAVI

Taslarin tedavisi boyutuna ve bulunduklari yere göre degismektedir. 5 milimetreye kadar olan taslar, medikal tedavi ve bol sivi alimi ile kendiliginden düsebilmektedir. Tasin boyutu büyüdükçe müdahalesiz düsürme olasiligi azalir. Taslara yönelik tedavi yöntemlerini söyle siralayabiliriz:

ESWL (Vücut Disindan Sok Dalgalari ile Tas Kirma): Böbrek taslarinin tedavisinde sikça kullanilan bir yöntemdir. Sok dalgalari ile tas kirilarak, tas parçalarinin idrar yoluyla atilmasi beklenir. Bu süreç haftalarca sürebilir ve agrili olabilir. Bazi durumlarda kirilan taslar tikanikliga sebep olabilir. Ek tedavi gereksinimi olabilir.

PCNL ( Perkütan Nefrolitotripsi ): Böbrek taslari büyük oldugunda veya ESWL ile kirilamadiginda uygulanan bir yöntemdir. Bel bölgesinden 1santimlik bir insizyon ile böbrege endoskopik yoldan girilerek, tas bir bütün halinde ya da çesitli enerji kaynaklariyla kirilarak ayni yoldan disari alinir.

URS (Üreteroskopi): Üreter kanali içerisindeki taslar düsmezse ya da kirilamazsa, idrar yolundan üreteroskop ile girilerek holmium lazer ya da baska enerji kaynaklariyla kirilabilirler. Fleksible (kivrilabilen) üreteroskoplar ile böbrek içindeki taslar bile endoskopik olarak tedavi edilebilmektedir (R.I.R.S)