Yazin Çocuklarda kirik travmalari artiyor

[eg24]

Deniz, kum, günes zamani geldi. Okullarin da tatil olmasini firsat bilen çocuklar solugu deniz, havuz, park ve bahçelerde aldi. Yaz aylarinda hareketin de artmasiyla birlikte düsmeler ve buna bagli olarak kirik ve çikik sayisi da artiyor. Çocuk kemiklerinin elastik oldugunu, bu yüzden de düsme, çarpma gibi olasi bir travmada olusabilecek kirigin hemen fark edilmedigini söyleyen Liv Hospital Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü El ve El Bilegi Cerrahi Uzmani Doç. Dr. Ayhan Kiliç “Bazi kiriklar hafif sislik, üzerine basmakla gelisen hassasiyet ve agri disinda bulgu vermez. Yasanan travma sonrasinda el ve ayak hareket ettirebilse de bu kirik olmadigi anlamina gelmez. Düsme sonrasinda topallama ve agri varsa, bunu kirik olarak kabul edip atele alarak birkaç gün sonra tekrar muayene edilmesi ve röntgenin tekrarlanmasi gerekebilir” diyor.

Çocuk Kemikleri Elastiktir

Çocuklarin kemik ve eklem yapilari eriskinlerden oldukça farklidir. Dogal olarak yaralanmalari ve bunlara karsi gelisen reaksiyonlari da… Bedensel denge gelisiminin devam ediyor olmasi, oyuncu ve arastirmaci dogalari onlari yaralanmalara karsi daha da savunmasiz kilar. Bu bakimdan kemiksel bütünlügün bozulmasi maalesef sikça görülür.

Özellikle kirilan kemigin büyümeye devam etmesi ve hatta kirigi izleyen aylarda büyümenin daha da hizlanmasi nedeniyle çocuk kiriklari eriskinden oldukça farklidir. Çocuk kemikleri daha elastiktir bu nedenle akordeon gibi kendi içine katlanabilir. Torus tipi olarak adlandirilan bu kiriklar genellikle hafif bir sislik, üzerine basmakla gelisen hassasiyet ve agri disinda bulgu vermez. Eller ve ayaklar gibi vücudun uç organlari kullanilabilir, hareket ettirilebilir. Yine kemigi saran zarimsi örtünün daha kalin olmasi nedeniyle gelisen yesil agaç tipi kiriklarsa eriskinlerinkine göre daha az ayrisirken, torus kiriklarina göre daha belirgin sislik ve agri olusur. Ancak yine de uç organlar hareket ettirilebilir.

Ihmal Edilirse Kisalik Olusabilir

Kemigi saran kalin örtünün hücreden zengin yapisi ayni zamanda kaynamanin da kisa sürede olmasini saglar. Örnegin, yetiskin birinde 3-4 aydan önce kaynamayan uyluk kemigi kirigi yeni dogan bebekte 2-3 haftada kaynayabilir. Bu nedenle çocuk kiriklari siklikla cerrahi disi (alçi, atel, splint, bandaj vs.) yöntemlerle tedavi edilirler. Öte yandan ihmal edilen ve büyüme kikirdaginin etkilendigi kiriklarda sekilsel bozukluklar, dönüklük (rotasyon) ve kisalik olusabilir. Yanlis veya kötü kaynama olarak adlandirilan durumlar eriskinlerden daha iyi tolere edilse de çogu zaman cerrahi ikincil girisimler müdahaleler kaçinilmaz olur.

Agrisi Varsa Kirik Gibi Düsünülmelidir

Travma geçirmis çocugun degerlendirilmesi güçtür. Yaralanma birden fazla yerde olabilir. Çocukla iletisim kurmanin zorlugu sebebiyle bazi kiriklar gözden kaçabilir. Çocuk kiriklari bazen çekilen radyografilerde bile görülemeyebilir. Özellikle yüksekten düsme sonrasi ayak ya da ayak bilegindeki ayrilmamis kiriklar çekilen grafilerde tam olarak izlenmeyebilir. Unutulmamalidir ki, eger bir çocuk düsme sonrasinda topalliyorsa ve agrisi oldugunu belirtiyorsa bunun kirik olarak kabul edilerek atele alinip birkaç gün sonra tekrar muayene edilmesi ve filmin tekrarlanmasi gerekebilir. Geç çekilen grafilerde kirik hatti belirgin hale gelir ve tani konmasi kolaylasabilir.

Tedavi Sonrasinda Takip Gerekir

Bununla beraber çocukluk dönemi kiriklari tedavi sonrasinda da dikkatle takip edilmelidir. Bazi kiriklar ise daha en basindan cerrahi düzeltme ve tespit gerektirir. Açik(kanli) veya kapali(kansiz) ameliyat gerektiren bu kiriklardan bazilari söyledir; ayrismis humerus kondil (makara) kiriklari, suprakondiler humerus (dirsek üstü) kiriklari, radius alt uç veya bas-boyun kirigi, kirikli çikiklar, bazi uyluk ve kaval kemik kiriklari, eklemleri ve epifizi(büyüme tabakasi) ilgilendiren kiriklar.