Yasak olmayan Beyaz Türk Mucizesi

[eg24]

Türk mutfak kültürünün Dünya mutfagina armagani sofralarin yasak olmayan hatta sart kostugumuz beyaz mucizesi yogurttan bahsetmek istiyorum. Tabi ki yogurt denilince ayrandan bahsetmeden de olmaz . Türk kültürünün ürünü yogurt ve ayran kelime olarak da Türkçenin Dünyaya bir armaganidir. Sofralarin bas taci yogurt ve ayran günün her saati, her ögünde tüketilebilir. Ana ögünlerin yani sira ara ögünler içinde çok ideal bir alternatiftir.

Yogurt bir de ev yapimi olursa tadina doyum olmaz. Büyüklerimizin bize ögrettigi sekilde sütü iyice kaynatip, tasmasin diye kepçe ile karistirip, kepçe ile alip alip bir karis üsten çesmeden akarcasina dökerek tasmasini önledikten sonra sogumaya birakiriz. Bir müddet sonra parmakla isi kontrolü yaparak mayalanmaya hazir olup olmadigini bakariz. Daha titiz olanlar kepçeden bilegine veya elinin üstüne damlatarak isi kontrolünü yaparlar. Isi testinden geçip mayalanma kivami olan ilik hale geldikten sonra bir önceki yogurdumuzdan özel olarak ayirdigimiz birkaç kasik veya bir küçük çay bardagi dolusu yogurdumuzu bir tasa veya bir kaseye koyarak hafif su ekleyerek iyice karistirip koyu bir ayran kivamina getiririz. Mayamiz hazirdir. Sütü karistirmaya baslariz. Karistirma islemi devam ederken hazirladigimiz mayayi sütün içine yavasça ince bir oluktan akan bir su gibi yavas yavas dökeriz. Daha sonra damizlik kabimizi bir iki kasik süt ile çalkalayip sütün içine döker ve iyice karismasi için sütü bir de ters yönde karistiririz. Daha sonra mutfagimizin ne soguk ne de çok sicak olan bir kösesinde bir bezle ( bu bez genellikle dokuma bir sofra bezi, petemal vb olur.) iyice bir bebek gibi sarar mayalanmaya birakiriz.

Yogurt genellikle aksamlari yapilir. Sabaha kadar mutfaklardaki o özel yerinde özel bezinin içinde sarip beklettikten sonra sabah üstü açilir yogurdun tutup tutmadigi kontrol edilir ve buzdolabina alinir.

Mayalanmis yogurdun üstünden ilk kez almak da çok özeldir. Anadolu’da bozmak kelimesi kullanilir. Yogurdu açtin mi? Veya bozdun mu? diye sorulur. Ilk kasikla bir kösesinden iki üç santim derinliginde alinir. Ikinci ve sonraki kasiklar ilk aldigimiz kaymak kisman altindaki sulu kisimdan alinir. Üstteki kaymakli kisimla alttaki sulu kisim esit bir sekilde pay edilmeye çalisilir. Iste Türk mucizesi hazirdir.

Yogurt rengi, görünümü, o hafif insani hiçbir zaman (açken, tokken, hastayken vb.) rahatsiz etmeyen kokusu, agzin içinde dagilisi ve tarifsiz tadiyla büyüleyicidir. Sindirim son derece kolay hatta sindirim sisteminin saglikli çalismasi için bir sifa kaynagidir. Soframizin vazgeçilmezi her ögünün daimi üyesidir. Hazirlanmasi kolay, servisi kolay, sindirimi kolaydir. Içerigi su ve süt vücudumuzun en önemli ihtiyaçlarindandir. Kalsiyum yönünden son derece zengindir. Kemiklerin gelisimi açisindan çok önemli olan kalsiyum yalnizca çocukluk ve gelisme çaginda degil her yasta ve özellikle yaslilik yillarinda düzenli alinmasi gereken bir mineraldir. Mutfagimizda düzenli tüketilen yogurt ve ayran kemik erimesinin çok görüldügü ülkemizde koruyucu bir kalkan gibidir.

Böylesine özel bir yiyecegimizin farkinda miyiz? Tam olarak farkinda olmasak da bir aliskanlik olarak sofralarimizda yer almaya devam etmektedir. Milli bir degerimiz olan yogur ve ayran daha çok önem verilmeyi hak etmektedir.

Yogurdumuzu sadece yogurt olarak mi tüketmekteyiz? Tabi ki hayir yogurttan çorba yapan bir mutfak kültürüne sahibiz. Ünlü yayla çorbamiz yogurtan yapilmaktadir. Çocuklarim yayla çorbasinin adini beyaz çorba koydular. Bizim evde meshur bir çorba var adi da beyaz çorba. Eger beyaz çorba varsa sofraya gönüllü gelinir. Okuldan geldiklerinde annem bugün beyaz çorba yazmadi mi diye sorarlar. Her gün evimde yapilacak yemekleri yazarim. Kizlarim bu listeyi kontrol edip, gizlice çorba kismina beyaz çorba yazmaktalar. Çocuklarin da yeme sorunu yasayan anneler yemeklerin adini, servis seklini, içerigini çocuklara yönelik renklendirebilirler. Bu renklendirmeyi çocuklari isin içine katarak yaparlarsa daha basarili olurlar.

Mezelerimizde ayri bir yeri vardir yogurdun. Yine bize özgü mantinin saglam bir parçasidir yogurt. Cacik yogurttan yapilan son derece saglikli ve lezzetli bir yiyecegimizdir. Pismis dövme bugdayla karistirilarak bazi bölgelerimizde adi soguk çorba, bazi bölgelerimizde ayranli dövme pilavi diye anilan tadina doyulmaz serin çorbamizda da yogurt bas roldedir.

Anadolu’da ayran ikrami özeldir. Bir selam, bir dostluk mesaji olarak kabul edilen ayran sicak havalarda su kaybi ve tansiyon düsmesi durumunda ilaç vazifesi görmektedir. Hala da bu özelligini korudugu yerler vardir. Bir susuzluk gidericidir. Bir yorgunluk alicisidir. Bir açlik bastiricisidir. Ikramlarimizda en önemli içeceklerimiz arasindaki yerini korumaya devam etmektedir. Hafif içimi ve hazirlanmasi kolay çok saglikli bir içecektir.

Mutfagimizda sihirli degnek gibi kullandigimiz yogurdun ve ayranin ayrica güzelliginizi gelistirmede ve saglikli kilonuzu korumada büyük destegi vardir.

Yogurt ve ayran içerdigi; kalsiyum, fosfor, nedeniyle cildimizi beslemekte. Cilde saglikli ve pürüzsüz bir görünüm, parlaklik ve güzellik kazandirmaktadir. Sürekli tüketmek cildin saglikli olmasina, kalmasina büyük destek saglamaktadir. Ciltteki yaslanmayi geciktirmektedir. Cildin yaslanmaya karsi verdigi mücadelede ve kendini korumaya yönelik çabasina destek olmaktadir.

Yogurt sadece tüketerek degil, distan birçok yolla cilt bakiminda da kullanilmaktadir. Cilt maskelerinde veya birçok güzellik bakim ürünlerinde yogurttan yararlanilmaktadir. Gençlik iksiri gibidir.

Sindirim sistemini rahatlatmak ve saglikli çalismasi için düzenli yogurt tüketilmesi sik sik tavsiye etmekteyiz. Günümüzde probiyotik yogurtlar bu konuda revastadir.

Anti oksidan özelligiyle; günümüzde maruz kaldigimiz yogun oksitlerin vücuttan atilmasinda bir silahsör gibidir. Kimyasal ortamda çalisanlarin her ögünde düzenli yogurt veya ayran tüketmeleri gereklidir. Yine ayni sekilde zirai ilaçlama yapan kisilerin, zehirli gazlara maruz kalarak çalisanlarin, petrol aritma sirketlerinde çalisanlarin, büyük sehirlerde yasayanlarin düzenli yogurt veya ayran veya yapiminda yogurt/ayran kullanilmis yiyeceklerden tüketmesi maruz kaldigi oksitlerle vücudun verdigi savasa katki saglayacaktir.

Yogurdun sari suyu B grubu vitaminlerinden olan folik asit ve riboflovin ( B2 vitamini) içermektedir. Riboflovin gözün ve derinin sagligi için çok önemlidir. Ayrica riboflovin vücut da oksidasyon tepkimelerinde görevlidir. Bu da antikanserojen özelligi beraberinde getirir. . Folik asit hücre sendezinde önemli bir göreve sahiptir. Bu durumda cildimizin yenilenmesinde önemli ölçüde görev alir. Dolayisi ile yogurt sari suyu ile birlikte tüketilmelidir. Sari suyu dökülmemelidir.

Emzirme döneminde annelerin sütünün miktarini ve kalitesini artirmak için düzenli ve yeterli miktarda süt-yogurt-ayran tüketmelerini mutlaka gereklidir.

Süt yogurt ve ayranin bir birinin alternatifi olmalari da çok büyük bir kolaylik saglamaktadir. Birçok kisi sütü içmekte zorluk çekmekte iste o noktada yogurt veya ayran imdada yetismektedir. Bebekler alti aylik oldugunda kati beslenmeye baslamak çok hassas ve özen isteyen ve birçok annenin de çok zorlandigi bir dönemdir. Bu dönemde yogurt yapisi, sindirim kolayligi, bir çok yiyecekle karistirilma imkani nedeniyle çok uygun bir besindir. Istahsiz kisilerde, hastalik dönemlerinde tüketime çok uygun bir alternatiftir.

Günümüzde en can alici popileritesini kilo vermedeki destegi ile kazanmaktadir. Süt grubunda en çok önerdigimiz ve en çok kilo vermek isteyenlerinde tercihi de yogurt veya ayran olmaktadir. Hafifligi, sindirim kolayligi, su içeriginin yüksek olmasi, tokluk hissi vermesi, kilo aldirmamasi, ödem atmasini kolaylastirmasi nedenleriyle diyette çok yer almakata çokta basarili olmaktadir. Ana ögünlerin ötesinde ara ögünlerde özellikle ayran çok güzel bir alternatif olarak yer almakta.

Türk incisi beyaz mucizenin mutfaktaki kullanimini daha da gelistirerek dünya mutfagindaki yerini biraz daha güçlendirebiliriz. Çocuklarimiza gençlerimize ayranin lezzet ve saglik olarak farkina varmasini saglayarak içecek olarak tercihlerini ayrana yönelmelerini saglayabiliriz.

Ben hiçbir yiyecege mucize kelimesini kullanmayan bir diyetisyen olarak mucize kelimesini ilk defa yogurt için kullaniyorum. Umarim atalarimizin bize armagani olan yogurt sofralarimizdaki yerini gelistirir ve dünya mutfagindaki yerini alir. Umarim büyüklerimizin yogurt yapma ritüeli bizim ve bizden sonraki nesillerinde ritüeli olur. Bu ritüel hak ettigi yeri bulur