65 yas üzeri her 100 kisiden biri Parkinson hastasi!

[eg24]

Parkinson hastaligi yas ilerledikçe görülme sikligini arttirir. 65 yas üzeri her 100 kisiden 1 - 2 sinde bu hastalik tanisi vardir. Erkeklerde daha siktir ve ailede Parkinson hastasi olmasi hastaligin ortaya çikma riskini arttirir. KadiköySifa Atasehir Hastanesi Parkinson ve Hareket Hastaliklari Klinigi doktorlarindan Nöroloji Uzmani Prof. Dr. Dilek Ince Günal, Parkinson hastaligini anlatiyor!

Hastaligin bulgulari, yayilim hizi kisiden kisiye farklilik gösterir. Yine ayni sekilde kullanilan ilaçlar ve ilaçlardan alinan fayda da her bireyde farklidir. Bu nedenle hastanin genel saglik durumu, kullandigi diger ilaçlar, sosyal durumu ve yasam tarzina göre hastalik tedavisi planlanir ve hasta 3 - 5 ay aralarla takip edilir.

Parkinson'da ilk belirti titremedir!

Hastalarin ilk yakindigi bulgular titreme ve hareketlerde yavaslamadir. Tek tarafli baslayan bu bulgular zaman içinde koldan bacaga veya karsi vücut yarisina ilerler. Ilerleme hizi her hastada farklidir. Erken dönemdeki yakinmalar tek kolun yürürken az sallanmasi, omuz agrisi, bir bacagin yürüyüste geri kalmasi ve yere sürülmesi olabilir. Hastalarin yüz ifadeleri donuklasir ve seslerinde siddette ve tonasyonda farkliliklar olur. On hastanin yedisinde ise ilk bulgu titremedir. Tek elde istirahat sirasinda olan titreme harekete baslayinca kaybolur. Ayakta dururken kolu asagi sarkitinca bir süre sonra baslar.

Hastalikla geçirilen süre arttikça kisi hastaligi tanir. Tedavide basariyi saglayan özelliklerden birisi hasta ve yakininin hastaligi kabullenerek ilaçlari düzenli kullanmasidir. Ilaçlarin amaci temel olarak hastalik nedeniyle kisinin yasam kalitesinin bozulmasina engel olmaktir. Bir grup ajan hastaligin ilerleme hizini yavaslatir. Erken baslanan Parkinson tedavisinin beyinde dopaminerjik mekanizmalari düzenleyerek hastalik için olumlu etkisi oldugu bilinmektedir.

Ilerleyen evrelerde sinirlilik ve tahammülsüzlük görülür!

Parkinson hastaligi ilerledikçe hareketlerde yavaslama ve denge problemleri belirginlesir. Tabloya eklenen sinirlilik, tahammülsüzlük, unutkanlik ve takintilar hasta ve yakinlarini zor durumda birakir. Davranis kontrolünde zorlanan hastalarin nöroloji doktoru tarafindan aldigi ilaçlar gözden geçirilerek tedavileri yeniden düzenlenir. Bu dönemde ortaya çikan davranissal sorunlar temel olarak dopamin içeren ilaçlardan kaynaklanmaktadir. Yeni ilaç düzenlenmesi ve ek tedavi ile kontrol edilebilir. Ancak erken dönemde sikintilarin hastayi izleyen nöroloji uzmani ile paylasilmasi gerekir.

Parkinson ilerlediginde hangi belirtiler eklenir?

• TEK TARAFLI BASLAMA ---- BALAYI DÖNEMI
• 10 YILDAN SONRA ILACA BAGLI YAN ETKILER PROBLEM OLMAYA BASLAR.
• 10-15 YIL ARASINDA ILAÇ YAN ETKILERI – HAFIZA VE DIKKATTE YAVASLAMALAR – DAVRANIS PROBLEMLERI OLABILIR.
• HER HASTANIN KLINIK SEYRI FARKLIDIR.
• KENDINIZI BASKA HASTALARLA KARSILASTIRMAYIN.
• HASTALIKTA ILK 5 YIL:
• HASTALIGI KABULLENMEK ZORDUR. Farkli doktorlara fikir sorulur.
• HASTALIK KABUL EDILIR AMA BIR SUÇLU ARANIR.
• HASTALIGIN BULGULARI ORTAYA ÇIKTIGINDA BEYINDE DOPAMIN ÜRETEN HÜCRELERIN %75’ i HASARLANMISTIR.
• ILAÇ UYUMU ETKINLIKTE ÇOK ÖNEMLIDIR.
• ILK YILLARDA HASTA ILAÇ SAATLERINI ATLASA DA BELIRGIN FARK HISSETMEZ.
• ILACINI IÇMESE BILE 1-2 GÜN SÜREN IYILIK HALLERI YASAR.
• ANCAK DÜZENSIZ ILAÇ KULLANANLARIN HASTALIKLARI DAHA HIZLI ILERLER.
• HASTALIKTA 5-10 YIL:
• KULLANILAN ILAÇ SAYISI VE SIKLIGI ARTMISTIR.
• ILACIN ETKISINI VE ETKISININ AZALDIGINI HISSEDER.
• DOZ ATLAYAMAZ.
• %40- 50 HASTADA ILAÇ SONRASI YERINDE DURAMAMA VE ISTEMSIZ HAREKET OLABILIR.
• DOKTORUNA 4-6 AYDA MUHAKKAK GITME GEREKSINIMI DUYAR.
• HEMEN BASLANAN ILAÇ TEDAVISI ILE BEYINDE BOZULAN KIMYASAL DENGENIN TEKRAR SAGLANMASI GEREKIR.
• HASTALIKTA 10 YILDAN SONRA:
• GÜN IÇINDE SIKAYETLERINDE DALGALANMALAR HISSEDER
• ILAÇ SAYISI VE SIKLIGI ARTMISTIR.
• ILAÇLARDAN ESKI VERIMI ALAMAZ.
• DOKTORUNU 3 AYDA BIR ZIYARET EDER.
• BAZI HUYSUZLUKLAR, SINIRLILIK, ALINGANLIKLAR OLABILIR.
• ÇABUK YORULUR.
• DENGE PROBLEMLERI RAHATSIZ EDER.

Parkinson ilaç tedavisinin yetersiz kaldigi veya yan etkiler nedeniyle kullanilamadigi hastalar için üç farkli tedavi seçenegi vardir:

1. Cilt alti kateter kullanarak dopaminerjik ajanin sürekli hastaya verilmesi (Apo-morfin tedavisi)
2. Endoskopik girisimle açilan yolla jel formundaki dopanin bagirsaktan pompa ile sürekli verilmesi (Duo-dopa tedavisi)
3. Beyin pili ameliyatlari (Derin beyin stimülasyonu tedavisi)

Bu dönemde hastanin hastalik yili, yasi ve diger hastaliklarin durumuna göre, aile ve nöroloji uzmani “ileri evre tedaviler” den birine karar verirler.