Astim ataklarindan korunmanin 6 yolu!

[eg24]

Ülkemizde 3.5 milyon kisinin sorunu olan astim, tedavi edilmezse yasam kalitesini düsürüyor, hatta hastanin hayatini bile tehdit edebiliyor. Aslinda astim basit önlemlerle kontrol altina alinabiliyor!

Astim havayollarinin duyarliliginin artmasi ve daralmasi ile karakterize, ataklar halinde seyreden kronik bir hastalik. Dünyada yaklasik 300 milyon, ülkemizde de yaklasik 3.5 milyon astim hastasi yasiyor. Son yillarda astim görülme sikliginda belirgin artis mevcut. Öyle ki Bati Avrupa’da son 10 yilda 2 katina çikarken, bu oran Amerika birlesik devletlerinde yüzde 60’larda seyrediyor. Astimin görülme sikligindaki artisin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte; sanayilesme ve egzoz gibi nedenlerle dis ortam hava kirliliginin artmasi, hamilelikte sigara içilmesi, ev içi alerjen yogunlugunun artmasi, obezite, anne sütü verilmemesi, katki maddeleri, boyali ve hazir gida tüketimindeki artis gibi faktörlerin etkili oldugu düsünülüyor. Tedavi edilmediginde kisinin yasam kalitesini düsüren, hatta hayatini bile tehdit edebilen astim aslinda basit önlemlerle kontrol altina alinabiliyor. Acibadem Kozyatagi Hastanesi Gögüs Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Ceyda Kirisoglu, astim ataklarini kontrol altina almanin yollarini anlatti.

Astimin olusum nedenleri neler?

Astimli kisi hastaligi tetikleyen alerjenler, soguk veya kirli hava, stres veya enfeksiyon gibi etkenlerle temasa geçtiginde hava yollari daraliyor. Bu darlik sonucu da çesitli yakinmalar ortaya çikiyor. Bazi hastalarda astimin belirtilerinden hepsi ortaya çikabilecegi gibi, bazilarinda ise sadece birkaçi, hatta sadece biri görülebiliyor.

Kimler risk altinda? Astimda en önemli risk faktörü nedir?

•Astimda en önemli risk faktörü genetik yapi. Ebeveynlerden birinde astim olmasi durumunda çocukta gelisme riski yüzde 20- 30 iken, bu risk her iki ebeveynde olmasi durumunda yüzde 60- 70’lere yükseliyor.

•Genetik olarak alerjik yapisi olanlarda, yani atopik bireylerde astim riski 10-20 kat daha fazla oluyor. Alerjik nezlesi olanlarda da astim gelisme riski 9- 14 kat artiyor.

•Son yillarda obezite astim gelisimi için risk faktörleri arasinda sayiliyor.

•Bir diger risk faktörü ise cinsiyet. Astim çocukluk çaginda erkeklerde, eriskinlerde ise kadinlarda daha sik görülüyor.

•Izosiyanatlar gibi 300’ den fazla madde mesleksel astima neden oluyor.

•Hamilelikte sigara içen annelerin bebeklerinde, sigara içmeyen annelere göre daha sik görülüyor.

•Evde, hatta balkonda sigara içilen evlerde büyüyen bebeklerde astim gelisme riski hiç sigara içilmeyen evlere göre 3 kat artiyor.

Hangi belirtiler ile ortaya çikiyor?

Gögüs hastaliklari uzmani Doç. Dr. Ceyda Kirisoglu, astim belirtilerini söyle siraliyor:

•Nöbetler halinde gelen öksürük, nefes darligi, hisiltili solunum ve gögüste baski veya tikanma hissi astimin tipik belirtilerini olusturuyor.

•Sabaha karsi semptomlarin artis gösterip uykuyu bölmesi astimi destekliyor.

•Siklikla eforla, özellikle merdiven çikarken veya yokus yukari yürürken nefes darliginda artis görülüyor.

•Astimda genellikle kuru özellikli öksürük görülüyor. Bazen öksürük astimin tek belirtisi olabiliyor. Bu tablo ‘öksürükle seyreden astim’ olarak degerlendiriliyor. Astimli hastalarda brons hassasiyetine bagli olarak üst solunum yolu enfeksiyonlari sonrasi uzun süren öksürük görülebiliyor. Bu durum astim tedavisinin yetersiz kaldigini veya yapilmadigini gösteriyor. Dolayisiyla enfeksiyon sonrasi uzayan öksürüklerde mutlaka hekime danismak gerekiyor.

•Siklikla kuru öksürük görülmekle birlikte arada balgam tikaçlari da çikarilabiliyor. Bu tikaçlar çiktiktan sonra belirgin rahatlama saglaniyor

Astim nasil tedavi ediliyor?

Astimda hedef hastaligin kontrol altinda olmasi. Yani gün içinde nefes darligi, hisiltili solunum, öksürük gibi semptomlar yasamamak, gece nefes darligi ile uyanmamak ve kurtarici nefes açici ilaç kullanma gereksiniminin olmamasi amaçlaniyor. Astim kontrol altinda oldugu sürece kisinin hayatini etkilemiyor. Astim hastasi olimpiyat sampiyonu yüzücüler ve profesyonel futbolcular bunun en iyi örnegini olusturuyor. Semptomlar ve solunum fonksiyon testi degerlerine göre hastaligin siddeti belirlendikten sonra tedavi planlaniyor. Ilaçlar kontrol ediciler ve semptom gidericiler olarak iki grupta toplanir. Günümüzde en etkin olan astim ilaçlari nefes yoluyla alinan kortizonlu ilaçlar. Çok düsük dozlarda uygulanan bu ilaçlar standart tedaviler sirasinda kana geçmiyor, kilo alimina neden olmuyor. Yine hastaya göre alerjiye yönelik farkli ek tedaviler de kullaniliyor. Astim kontrol altindaysa ilaç dozlari azaltilabiliyor, kontrolsüz oldugunda ise ilaç çesidinde veya dozunda artis yapiliyor.

Ataklari kontrol altina almanin 6 yolu

Gögüs hastaliklari uzmani Dr. Ceyda Kirisoglu, astim ataklarini kontrol altina almanin yollarini söyle siraliyor:

1.Nefes yoluyla aldiginiz ilaçlarinizi erken kesmeyin. Ilaçlariniz mutlaka hekiminizin gözetiminde ve önerileri dogrultusunda kullanin.

2.Ilaç tedavisine yaniti ve hastaligin kontrol altina alinmasini güçlestirdigi için sigara dumanina maruz kalmaktan kaçinin.

3.Alerjenlere maruz kalmamak için gerekli önlemleri alin. Ev içindeki nem oranini yüzde 50’nin altinda tutmak, mümkün oldugunca az hali kullanmak, esyalari kapali dolaplarin içine yerlestirmek, agir kadife perde ve yatak örtüsü kullanimindan kaçinmak, polen mevsiminde evi sabah erken saatlerde havalandirmak alabileceginiz basit önlemlerden bazilarini olusturuyor.

4.Obezite astimi tetikleyen bir faktör olup, hastaligin kontrol altina alinmasini güçlestiriyor. Bunda leptin hormonunun rol oynadigi biliniyor. Astim kontrolünü kolaylastirdigi için fazla kilolarinizdan kurtulun.

5.Enfeksiyonlar en sik tetikleyen faktörlerden biri oldugu için korunma amaçli olarak grip ve pnömokok asilari yaptirabilirsiniz.

6.Beslenmede mümkün oldugunca dogal olanlari tercih edin. Hazir gidalar, boyali maddeler, katki maddeleri, MSG gibi maddelerden sakinin.