Endometriozis - Çikolata Kisti Nedir?

[eg24]

Endometriozis Nedir?

Rahmin iç katmanını oluşturan ve adet kanamasının gerçekleşmesini sağlayan endometrium, adet sonrası dönemde 3–5 mm kalınlığa sahiptir. Endometrium mensturasyon periyodu (adet döngüsü) sürecinde, salgılanan hormonlar vasıtasıyla kalınlaşır ve adet dönemi öncesi 9–15 mm kalınlığa sahip olur. Yumurtalıktan salınan yumurta sperm tarafından aşılanırsa 5–6 günlük süre zarfında embriyo rahme ulaşır ve büyüyüp gelişmesi için hazırlanmış olan rahme tutunarak gelişimine devam eder.

Yumurtanın sperm tarafından aşılanması gerçekleşmemiş ise kalınlaşmış olan rahim içi katman bir miktar kanla birlikte vajinadan vücudu terk eder.

Sebebi tam olarak bilinmemekle beraber endometrium hücrelerinin rahim dışında herhangi bir bölgeye yerleşebilmesi (karın iç zarı üzerinde, rahim üzerinde, yumurtalıklar üzerinde) mümkün olmaktadır. Endometrium hücreleri rahim içinde gösterdikleri davranışı yerleştikleri bu bölgelerde de her ay tekrar ederler. Yani rahmin içinde yaptıkları gibi her ay kalınlaşır ve kanama ile dökülürler. Bu döküntüler bulundukları bölgenin etrafındaki dokuların arasında adezyonlara (yapışıklık) neden olurlar ki buna da endometriozis (çikolata kisti) adı verilir.





Endometriozis Neye Benzer?
Endometrium hücrelerinin overe (yumurtalık) yerleşmesi ve oluşan kanamaların yumurtalıkta birikerek oluşturdukları kistlere çikolata kisti (endometriozis) adı verilir. Kistin içinde biriken sıvının renginin genellikle koyu kahverengi olması ve görüntüsünün de çikolataya benzetilmesi nedeniyle bu ismi almıştır.

Çoğunlukla sol veya sağ yumurtalığın birinde, nadiren her ikisinde birden görülen bu kistler, yapıları itibariyle habis ya da kansere sebep olabilen kistler değildir. Sıklıkla 4–5 cm boyutunda görülen bu kistler, 10-15 cm’ye kadar ulaşabilmektedirler.
Aşağıdaki resimde endometriozis örneği görülmektedir.

Endometriozis Belirtiler Nedir?
Endometriozis (çikolata kisti) ya da endometrioma hastaları, şiddetli ağrı ile seyreden adet kanamalarından, cinsel münasebet sonrasında ağrıdan ve kronik pelvik ya da bel ağrılarından şikayet ederler. Endometriozise sebep olan mekanizma hakkında kesin bir bilgi bulunmadığından nedeninin kesin olarak ne olduğu da söylenememektedir. Bu açıdan “teoriler hastalığı” olarak değerlendirilen endometriomaların oluşumu hakkında en çok kabul gören teori, adet kanaması sırasında bir miktar kanın geriye doğru akması ve bu sırada adet kanının içinde bulunan endometrium hücrelerinin yumurtalığa tutunması sonucunda oluştuğudur.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Nasıl Oluşur?

Endometriozis (çikolata kisti) hastalığının oluşumuna neden olarak genetik faktörlerin üzerinde daha fazla durulmaktadır. Çikolata kisti, üreme çağındaki kadınlarda görülen bir hastalıktır ve üreme çağındaki kadınlar arasındaki görülme sıklığı % 10’dur. Gebe kalamama sorunu yaşayan her 10 kadından 2-4’ünde (% 20-40) kısırlık sebebi endometriozis yani çikolata kistidir.

Şiddetli ağrı ile seyreden adet kanamaları, cinsel münasebet sonrasında ağrı ve kronik pelvik ya da bel ağrılarının ile belirti verdiği gibi hiçbir belirti göstermeden tesadüf eseri de saptanabilmektedir.

Kan testleri ve ultrasonografik değerlendirme ile saptanabilen endometriomanın tanısı kesin olarak, operasyonla çıkarılan kitlenin patalojik incelemesi sonucunda konulabilir. Özellikle jinekolojik (vajinal ultrason ya da transvajinal ultrason) ultrasondaki tipik görüntüsü ile kolayca tanınabilen endometriozis kistlerine konulan tanıların başarı oranı % 90’ın üzerindedir.