MeniskÜs yirtiklari sadece sporculari vurmuyor

[eg24]

Her yasta görülen ve farkli nedenlerle ortaya çikan menisküs yirtiklari agri, sislik ve takilma gibi sikayetler yapabiliyor. Teknolojik gelismelerle tamir edilmesi mümkün olan menisküs yirtiklarinin artik daha kolay tedavi edildigini söyleyen Liv Hospital Ortopedi ve Travmatoloji Uzmani Doç. Dr. Ugur Haklar “Menisküslerin yirtilmasi için kisilerin farkinda oldugu veya olmadiklari mutlaka anormal bir zorlanma olmustur. Örnegin, çocugu ile yerde oynamaya çalisan ebeveynler, nadir spor yapanlar, iri ve güçlü köpek dolastiranlar ve bahçeyle ugrasanlar menisküslerini yirtabilirler” diyor.

Menisküsler neden yirtilir?

Mutlaka anormal bir zorlanma vardir. Menisküs yirtigi olan kisilerin yarisi neden yirtildigini bilir ve hatta yirtilma sesini duyar ama diger yarisi menisküslerinin nasil yirtildigini farkina varmaz. Baglari kopuk ve dizlerinin saglamligi azalmis kisilerde menisküs yirtigi çok daha sik görülür. Menisküsler, yirtilmalari durumunda agri, sislik ve takilma yapabilirler. Semptom vermeyen menisküs yirtiklari nadir görülebilse de, yirtik menisküsler olusturacagi mekanik sorunlar nedeniyle kikirdaklarimiza zamanla zarar verirler

Hali sahalar daha fazla menisküs sorunlarina neden oluyormu?

Çim saha futbol oynamak için en saglikli ortam. Sonuçta hali saha suni çim ve diz sorunlari hali sahalarda daha fazla görülüyor. Hali sahalarda istenmeyen bir sekilde ayaklar takilabiliyor, dizler dönebiliyor, baglar kopabiliyor, menisküsler yirtilabiliyor, kikirdaklar bozulabiliyor. Sahadan daha da önemlisi insanlar vücutlarini çok iyi tanimalilar. Hazir vücutlarla spor yapmalilar. Sporda insanlar grafiklerini her zaman yavas yavas yükseltmeli. Birden bire asiri spor yapmamalilar.

Menisküs yirtiklarinda en son tedavi yöntemleri

Menisküsler conta gibi, amortisör gibi yukaridan gelen yuvarlak kemigi kucaklayan alttaki düz kemigi çukurlastiran çok önemli dokulardir. Bu dokularin da diz için önemi çok büyük. Menisküs yirtigi oldugunda uygulanan 4 tedavi yöntemi var.

Yirtik parçanin çikarilmasi: Menisküs yirtik parçasi, tamir edilemeyebilecek gibiyse menisküsün genellikle % 20-25 kadarinin çikartilmasi genellikle iyi bir çözüm oluyor ve genellikle 10 -20 yil boyunca sorun yaratmiyor. Cerrahinin basariyla yapilmasi, fazla menisküs dokusunun çikarilmamasi, eger hasta çok kilolu degilse ve kikirdaklarinda da bir hasar yoksa genellikle uzun yillar sikayeti olmuyor. Dizin içinden orijinal menisküs dokusunun çikarilmasi tabii ki iyi degil. Ama kabul edecegimiz ve edemeyecegimiz sinirlar var.

Menisküs yirtiklarinin dikilmesi: Menisküs dokusu düzgün ve uygun yirtiksa ideali menisküsü dikmektir. Diktigimiz zaman menisküsün yirtik parçasini çikarmamis ve dizde birakmis oluyoruz. Menisküsü tamir ettigimiz zaman kaynama sansi maalesef yüzde 100 degil. Menisküs yirtiklarini diktigimizde basari sansimiz yaklasik yüzde 90. Yüzde 10 ihtimalle kaynamayabiliyor ve malesef tekrar ameliyat yapilmasi gerekebiliyor.

Menisküs implantlari: Dünyada ortopedik cerrahinin yeni uygulamalarindan biri. Menisküsten yüzde 30-40’tan fazla menisküs dokusu çikarildiysa o zaman yerine poliuretandan yapilmis suni menisküs dokusu konabiliyor. Bu suni menisküs dokusu oraya kondugu zaman birçok multipatent hücreyi içine aliyor ve menisküse benzer fibroz bir doku olusturuyor. Bu materyal 5 yil süresince vücut tarafindan yavas yavas yok ediliyor. Geride kalan menisküse benzer fibroz doku menisküs görevini üstleniyor. Bu yeni materyalden yapilmis menisküs implantlari dünyada da 2010 yilindan sonra kliniklerde kullanilmaya baslandi. Bu yüzden uzun dönem sonuçlarini bilmiyoruz. Ama dünyada yaygin sekilde uygulanmaya baslandi.

Menisküs Transplantasyonlari (Nakilleri): Menisküsün yüzde 80’inden fazlasi çikarilmak zorunda kalindiysa menisküs nakli söz konusu oluyor. Menisküs nakli hastanin sag tarafiysa sag, solsa sol, iç menisküsse iç, dis menisküsse dis olacak sekilde uygun boyutlarda menisküs allegroflerinin akredite olmus Amerika’daki doku bankalarindan siparis vererek getirtiyoruz. Bu menisküsler eksi 80 derecelik soguk zincirle geliyor. Dokulari artroskopik cerrahiyle dizlerin içine yerlestiriyoruz ve menisküsleri eksilmis dizlerin menisküslere kavusmasini sagliyoruz. Bu ameliyatlara da yaklasik 2.5-3 yil önce basladik. Sonuçlar oldukça basarili. Uygun hastalarda da bu tedavileri uyguluyoruz.

Menisküs nakli için yas siniri var mi?

Menisküs nakli ve menisküs implanti yapmak için hastalarin 45-50 yasindan küçük olmasi tercih nedeni. Ileriki yaslardaki çözümlerimiz daha farkli. Ama doku bankalari menisküsleri 30 yasindan küçük kadavralardan temin ediyor.

Merdiven çikip inmek dizlere zarar veriyor mu?

Merdiven inip çikmak dizleri saglam olan ve kilolu olmayan biri için zararli degil. Ama merdiven yüksekliklerinin 16 en fazla 17 santim olmasi gerekiyor. Daha yüksek merdivenler dizlerimiz için daha fazla yük teskil eder.

Kimlerde menisküs yirtigi daha sik görülüyor?

- Çocugu ile yerde oynamaya çalisan anneler ve babalarda,

- Çömelerek is yapanlarda,

- Agir demir kapilari açmaya çalisanlarda,

- Güçlü köpeklerini dolastirmaya çikaranlarda ,

- Ayaklarini masa gibi yüksek bir yere koyup çikmaya çalisanlarda,

- Öncesinde kilmayip, emekliliginde 5 vakit namaz kilmaya baslayanlarda ,

- Hafta sonu sporcularinda (Özellikle hali saha sporculari)

- Bahçeli evde bahçe ile ugrasanlarda,

- Fotograf karesi yakalamak için uzun süre çömelerek bekleyen fotografçilarda,

- Zil çalip oturdugu yeden aniden kalkip kosanlarda