Sinsice ilerleyen hastalik;avaskÜler nekroz
 

Önce kasikta hafif bir agri ile kendini gösteren ve sinsice seyreden Avasküler Nekroz hayati cehenneme çevirebiliyor.Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmani Doç.Dr.Cengiz Bahadir hastalik ve tedavi yollari ile ilgili önemli bilgiler verdi.

Avasküler nekroz nedir, vücutta ne gibi sonuçlara yol açar?

Avasküler nekroz yada diger adiyla aseptik nekroz kemiklerin kanlanmasindaki bozulmaya bagli olarak kemik hücrelerinin ölmesi ile karakterize bir durumdur. Adindan da anlasilacagi üzere mikrobik bir olay söz konusu degildir. Vücutta en çok kalça eklemini olusturan femur kemigini (Uyluk Kemigi) tutar. Femur kemiginin kalça eklemi içindeki bas kisminin dolasimi bilinmeyen bir sebeple bozulur. Kanlanamayan kemik bölümlerindeki hücreler ölmeye baslar. Tedavi edilmediginde kemik ölümünün kikirdak alti dokuya yayilmasi ile kemigin agirligi tasiyan üst bölümü çöker ve kikirdak tahrip olur. Kikirdagin tahrip olmasiyla eklemde artik onarilamayacak düzeyde kireçlenme, yani artroz ortaya çikar.

Avasküler nekrozun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Bununla beraber alkol kullanimi, seker hastaligi, obezite, kortizon kullanimi ve derin su dalislari ile ilgisi gösterilmistir. Ülkemizde özellikle uzun süreli kortizon kullanimi sikça karsilastigimiz sebeplerden biridir. En sik 30-50 yas grubunda ortaya çikar. Bir kalçada varsa diger kalça ekleminde olma olasiligi %70’lere varmaktadir. Hastalik oldukça sinsi seyredebilir. Önce kasikta hafif bir agri ile kendini gösterir. Özellikle çok yürümekle ve çok ayakta kalmakla agri artar. Daha sonralari agriyi hareket kisitlanmasi izler. Özellikle kalçanin içe ve disa dönüslerinde kisitlilik belirgindir. Günlük hayatta kolayca yapilan bacak bacak üstüne atma, çorap giyme gibi basit hareketler yapilamaz duruma gelir. Genelde hastalar agri siddetlendigi ve hareket kisitlanmasi basladiginda doktora basvurular. Hastalik sinsi seyrederse doktor basvurusu daha da gecikir.

Avasküler nekroz tanisi nasil konur?

Erken tani için en önemli ipucu hastanin özellikle kasik agrisini ciddiye alip doktora erken basvurmasidir. Röntgen ancak hastalik ilerlediginde bulgu verdiginden erken tani için seçilecek tani yöntemi kalça ekleminin MR incelemesidir. MR hastalik daha birinci asamadayken tani konmasini saglar.

Kalçanin avasküler nekrozunda geleneksel tedavi yöntemleri nelerdir?

Kalçanin avasküler nekrozunda en önemli ve en basit yaklasim kalça eklemi üzerindeki yükün azaltilmasidir. Hastaya uzun ayakta kalmamasi ve kendisini yormamasi söylenir. Bu asamada koltuk degnegi yada baston kullanilmalidir. Ilaç tedavileri özellikle bifosfanat tedavileri erken dönemde etkilidir. Yine erken dönemde hiperbarik oksijen ve ESWT tedavileri etkili olabilir. Dekompresyon ve otolog kemik greftleri gibi cerrahi yöntemler erken vakalarda her zaman olmasa da kemigi çökmekden koruyabilir. Ileri vakalarda ise ekleme yapilan kikirdak igneleri eklem sürtünmesini azaltarak kireçlenmeye gidisi yavaslatabilir. Yine bu asamada fizik tedavi yöntemleri de kullanilir. Egzersiz ise hastaligin her asamasinda uygulanmasi gereken yegane tedavi yöntemidir.

Çok ileri vakalarda ise eklem protezi yapilmasi gereklidir. Ama genelde bu vakalarin yasinin protez operasyonu için genç olmasi oldukça önemli bir problem olmaktadir. Erken yapilan protezin ilerleyen yillarda gevsemesi ve eskimesi nedeni ile ikinci bir protez operasyonu gerekebilmektedir. Bu nedenle bu hastalarda erken tani ve tedavi kalçanin kireçlenmeye gitmemesi için son derece önemlidir.

PRP tedavisi kalçanin avasküler nekrozunda alternatif tedavi olabilir mi?

PRP Ingilizce “Platelet Rich Plasma” ifadesinin bas harflerinin kisaltmasi olup, “trombositten zengin plazma” anlamina gelmektedir. Bu yöntemde ilaç hastanin kendi kanindan hazirlandigindan yan etkisi olmayan dogal bir tedavi yöntemidir. PRP sivisinin içerdigi yüksek orandaki büyüme faktörleri kikirdak zedelenmesini önlemektedir. PRP ile ilgili son veriler bu tedavinin kalçanin avasküler nekrozunda olumlu sonuçlarina ve potansiyel kullanimina dikkat çekmektedir. Bizim de deneyimlerimiz PRP yönteminin bu tedavisi güç durumda olumlu sonuçlarini desteklemekte ve umut vadeden alternatif bir yöntem olduguna isaret etmektedir.

Kalçanin avasküler nekrozunda en iyi tedavi erken tanidir.