BÜyÜmenin anahtari beslenme
 

Beslenme, büyüme ve gelisme sürecinin çok hizli oldugu bebeklik ve çocukluk döneminde ayri bir önem tasiyor. Yeterli ve dengeli beslenen çocuklarin saglikli büyüme ve gelisimi saglaniyor, hastaliklara karsi direnci artiyor ve okul performansinda artis görülüyor. Düzgün ve dogru beslenen çocugun hastaliklara yakalanma riski de azaliyor. Bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi, altinci aydan sonra en az 2 yil kadar ek gidalarla destekleyerek devam ettirilmesinin obezite ve kronik hastalik riskini azaltabilecegini söyleyen Liv HOSPITAL Çocuk Sagligi Bölümü’nden Uzm Dr. Nur Özden Çaliskan, bazi yiyecek ve içeceklerin zararlarindan bahsediyor. Çaliskan, kolali içecekler, gazozlar, hazir meyve sulari, çikolata, gofret, seker gibi karbonhidrattan zengin ve kizarmis yiyecekler gibi yagdan zengin gidalarin kisitlanmasi gerektigini söylüyor.

0-1 yas: Süt çocuklugu dönemi

Bebegin gelisimi normal seyirde ilerliyorsa ilk 6 ayda besin kaynagi sadece anne sütü olmali. 6. ayin sonunda ek gidalara baslanmali. 6-9 ay arasinda günde sadece 200 ek kaloriye ihtiyaç duyan bebeklerde bu deger 9-12 ay arasinda 300 ek kalori olmali. Ek gidalar bebeklere dikkatle verilmeli. Ek gidalara önce tek tek baslanmali, sonra da diger ek gidalar yine tek tek eklenmeli. Ilk 1 yasta bebeklere tuz ve seker kullanilmasi kesinlikle yasak.

1-3 yas: Oyun çocuklugu ve 4-6 yas okul öncesi dönem

Çocuklar 1 yasindan sonra ebeveyninde gördüklerini taklit eder. Bu nedenle anne-baba ve bakici gibi çocugun bakimindan sorumlu kisilerin kendi beslenme davranislarina da dikkat etmesi gerekir. Bu dönemde ebeveynler özellikle yemek seçimleri, içecek seçimleri ve yemek yeme aliskanliklarina dikkat etmeliler. Ebeveynlerin dikkatli olmalari gereken bir diger konu ise yemek porsiyonlari. Çocuklarinin sürekli az yediginden sikayet eden ebeveynler, kendi ölçülerine göre degil çocugun gereksinimlerine ve yasina uygun porsiyonlar hazirlamali. Bu dönemde çocuklar kendileri için önem tasiyan gidalari farkli sebeplerden dolayi reddedebilirler. Ebeveynler bu durumun geçici bir süreç oldugunu unutmamali ve çocugun reddettigi besinleri daha eglenceli bir halde sunmali.

6-12 yas: Okul dönemi

Çocuk artik evden çikmis ve ne yemek istedigine kendi karar verir bir konuma geçmistir. Aileler okul menülerinde bulunan yemekleri ve içeriklerini takip etmeli ve çocuklariyla konusarak dogru tercih yapmalari konusunda onlari yönlendirmeliler. Ara ögün her yasta oldugu gibi okul döneminde de beslenme konusunda oldukça önemli. Ara ögün aliskanligi olmayan çocuklar sagliksiz atistirmaliklara daha düskün oluyor. Bu yüzden çocuklarin çantalarina mutlaka saglikli atistirmaliklar konulmalidir.

Beslenme çantasinda atistirmalik neler olmali?

• Taze ve kuru meyveler

• Findik, ceviz, badem gibi yemisler

• 1 kutu süt ya da ayran

• 1 dilim ev yapimi kek ya da kurabiye

Adölesan (ergenlik) ve gençlik dönemi

Gençler bu dönemde kimlik arayisi içindedir, bagimsiz olmaya, kabul görmeye çabalar ve dis görünüsleri ile fazla ilgilidir. Düzensiz ögün ve ögün aralarinda atistirma, ev disinda yemek yeme aliskanligi ve ayaküstü beslenme biçimi de bu dönemde agirlik kazanir. Sagliksiz beslenme aliskanliklari yasla birlikte artis gösterir, bu konuda ailelerin bilinçli hareket etmesi ve erken dönemden baslayarak saglikli beslenme aliskanliklarini çocuklara kazandirmasi gerekir.

Çocuklarda obezite nasil önlenir?

• Bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi, 6.aydan sonra da anne sütünün en az 2 yil kadar ek gidalarla destekleyerek devam ettirilmesi kisa ve uzun dönemde obezite ve kronik hastalik riskini azaltabilir.

• Bebeklikten sonraki dönemlerde çocuklarin dengeli ve yeterli beslenmesine ve 3 ana, 3 ara ögün aliskanliginin küçük yastan itibaren kazandirilmasina özen gösterilmesi gerekir.

• Çocukla birlikte sofraya oturulmalidir, yararli besinleri yemesi halinde ödül olarak pasta, tatli, çikolata, sekerleme önerilmemelidir. Ancak bu gidalar daha çekici olmamasi açisindan yasaklanmamalidir.

• Kolali içecekler, gazozlar, hazir meyve sulari, çikolata, gofret, seker gibi karbonhidrattan zengin ve kizarmis yiyecekler gibi yagdan zengin gidalar kisitlanmali.

• Hizli yemek yemenin, yemek aralarinda abur cubur atistirilmasinin ve gece yatmadan önce yüksek kalorili yiyeceklerin alinmasinin önlenmesi gerekir.

• Çocuklarin günde en az 30 dakika fiziksel aktivite yapmalarini saglayacak ortam ve yasam biçimi olusturulmalidir.

• Çocuklarin saatlerce televizyon ve bilgisayar önünde zaman geçirmesi engellenmelidir.

• Gerektiginde çocukla birlikte oyun oynanmali, top, ip, raket gibi fiziksel faaliyet gerektiren oyuncaklar alinmali, basit aile yürüyüsleri yapilmalidir.

• Çocugun okul spor faaliyetlerine katilimi (basketbol, voleybol, futbol, yüzme) tesvik edilmelidir.