Inmede ilk saatler hayati Önem tasiyor
 

En sik görülen ve önlenebilir nörolojik hastaliklar içinde ilk sirada yer alan inme riski yasla beraber artar. Çogunlukla ani felç, his kaybi, konusma güçlügü, görme bozuklugu, bas dönmesi ve dengesizlik gibi yakinmalarla ortaya çikan inmeden korunmak mümkündür. Memorial Sisli Hastanesi Inme Arastirma ve Rehabilitasyon Ünitesi Baskani Doç. Dr. Yakup Krespi, inme hastaligi ve tedavisi hakkinda bilgi verdi.

Inme tek bir hastalik degildir

Inme 3 tipte ortaya çikar. Bunlar: Iskemik inme (beyin damar tikanmasi), hemorajik inme (beyin kanamasi) ve subaraknoid kanamadir (beyin kanamasi) Tüm inmelerin %80’i iskemik, %20’si de kanamaya baglidir.

Bu yakinmalar aniden ortaya çikiyor

Inme bulgulari, özellikle bir vücut yarisindaki yüz, kol veya bacakta uyusma, karincalanma, güçsüzlük, ani baslayan nedeni bilinmeyen siddetli bas agrisi, bilinç bulanikligi veya bilinç kaybi, bir ya da iki gözde ani görme kaybi, görme azligi, konusma bozuklugu veya konusamama seklinde görülür. Burada anahtar nokta belirtilerin aniden ortaya çikmis olmasidir.
.
Yüksek tansiyon, kolesterol ve seker hastaligina dikkat!

Iskemik inmede degistirilemeyen risk faktörleri; yas, cinsiyet, irk ve kalitsal özelliklerdir. Inme genellikle 60 yas üstü erkeklerde daha sik görülür. Asil önemli olan risk faktörleri degistirilebilir olanlaridir. Bunlar kalp krizine yol açan risk faktörleri ile aynidir. Hipertansiyon, sigara, seker hastaligi ve yüksek kolesterol bunlarin basinda yer almaktadir. Iskemik inmenin bu hastaliga özgü diger risk faktörleri içinde özellikle kalp hastaliklari gelmektedir. Kalp krizi geçiren veya ritim bozukluklari olan hastalarda kalbin içinde olusan pihtilar beyin damarlarini tikayabilir ve iskemik inmeye yol açabilir. Sismanlik ve fiziksel aktivite azligi ile gelen metabolik sendrom, kalp ve beyin damar hastaliklari için en önemli riski olusturan durumlardan biridir.

Vakit kaybedilmemelidir

Inme gelistikten sonra erken tani konulmasi ve tedaviye baslanmasi hayati öneme sahiptir. Damar tikanikliklarinda en önemli yöntem, trombolitik (pihti çözücü) ilaç tedavisidir. Bu ilaçlardan biri olan “Rekombinan doku plazminojen aktivatörü” (rTPA) ilk 4,5 saat içerisinde görülen hastalara toplardamar yoluyla uygulanabilir. Bazi kosullarda 6 saate kadar da pihti çözücü ilaç verilebilir. Ilk 4,5 saatten sonra hastaneye basvuran gecikmis hastalar acilen anjiyografi laboratuvarina alinir ve kateter yöntemi ile tikali damarlara ulasir. Daha sonra tikali damar içindeki pihti, rTPA ile eritilir veya özellikli birtakim kateterler yardimiyla parçalandiktan sonra emilerek disari alinir. Ülkemizde de yeni uygulanmaya baslanan çok özel bir yöntem ile tikali bölgenin içine özel stentler ile girilerek, hizlica damar açildiktan sonra pihti disari çekilip alinmaktadir. Bu yöntem ile tikali damarlar %90 oraninda açilabilmektedir.

Zamaninda ve dogru merkezde gerçeklesen inme tedavisinde basari sansi yüksektir

Pihti eritici tedavi alan hastanin diger inme hastalarina göre sakatlik ve baskalarina bagimli yasama riski göreceli olarak %30 azalir. Ilk 4,5 saatte pihti eritici tedavi alan her 7 hastanin biri tamamen iyilesir. Tedavi ilk 1,5 saatte yapilmis ise tedavi edilen her 3 hastadan biri tamamen iyilesmektedir. Tedavi yalniz felci ortadan kaldirmakla sinirli degildir. Hasta eski hayatina, isine, ailesine, sosyal faaliyetlerine geri dönebilir. Hastalara bu tedavi seçenegini sunabilmek yalnizca toplumun inme konusunda bilinçlenmesi, bu hastaligi acil ve tedavi edilmesi mümkün bir durum olarak algilayabilmesi ile mümkün olacaktir.

Tam donanimli bir merkez tercih edilmelidir

Inme geçiren hastanin nerede ve nasil tedavi ve bakim gördügü önemlidir. Pihti eritici tedaviden sonra inmeli hastalarin tedavisinde son yillarda saglanan en önemli gelisme, hastalarin erken dönemde kalp krizi geçiren hastalarin yatirildigi koroner yogun bakim ünitelerine benzer sekilde yapilandirilmis “Inme Ünitelerinde” bakim ve tedavi gördüklerinde belirgin fayda saglanmis olmasidir. Bu merkezlerde ayrica hastalara rehabilitasyon olanaklari saglanmakta ve inmeye yol açan neden saptandiktan sonra gerekli koruyucu tedavilere baslanmaktadir. Hasta ve ailesine psikolojik destek hizmeti verilmekte, hastane sonrasi tedavi ve rehabilitasyon programi da hazirlanmaktadir.

Felçli kalmak günümüzde yeterli tedavi olanaklarindan faydalanamamis olmakla es anlamlidir. Dogru zamanda tikali damari açilan, uygun tibbi bakim, destek, rehabilitasyon ve inme tekrarindan koruyucu tedavi alan her 3 hastanin 2’si inmesinin 3. ayinda bagimsizligina geri kavusmaktadir.