DÜztabanlik kader degil
 

Hiç kimse ‘düztaban’ olarak anilmak istemez. Düztabanliysaniz ya kara bahtlisinizdir ya da kör talihli. Ne isleriniz rast gider ne de sans yüzüne güler. Rivayetler böyle sürüp gitse de oysa düztabanlik kader degil. Liv HOSPITAL Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Ayak ve Ayak Bilegi Cerrahisi Uzmani Prof. Dr. Tahir Ögüt düztaban ile ilgili bilgiler veriyor.

Düz tabanlik ne gibi sikayetlere yol açar?

Düztabanligi kabaca iki ayri grupta degerlendirebiliriz. Biri çocukluktan itibaren var olan düztabanlik, digeri ise ‘eriskin tipi’ denilen, çocukken ayaklari normal olan birinde 30’lu yaslardan itibaren düztabanlik gelismesidir.

• Ayak zaman içerisinde tedrici olarak deforme olur. Bu ilerleyici bir durumdur ve ilerleme hizi kisiden kisiye, kullanim ve genetik yapisina bagli olarak degisir.

• Ayagin iç tarafindaki çukurluk çökmeye baslar, basparmagin tirnagi daha önce tavana bakarken artik diger ayaga dogru bakiyordur, topuk yavas yavas disa dogru kaymaya baslar. Deformite arttikça ayagin orta-iç tarafinda bir çikinti olusmaya baslar.

• Kisi o ayagi üzerinde tek ayak parmak ucuna kalkamaz veya kalkmakta zorlanir.

• Agri ilk baslarda ayagin orta-iç tarafinda iken ilerleyen dönemlerde ayagin dis tarafinda agri olur. Kisaca agri ve deformite düztabanligin baslica belirtileridir.

• Ayakkabilarda deformasyon meydana gelir.

Yapilan yanlislar

Böyle bir hasta doktora basvurdugunda ne yazik ki çogu kez tetkik olarak sadece MR istenir. Hasta koltugunun altinda tomarla MR tetkikleri ile doktor doktor dolasir ve kendisine söylenen genellikle sadece bir çift tabanlik kullanmasi gerektigidir. Hatta hasta çocuksa özel ayakkabilar da tavsiye edilerek aileler tatmin edilir. Hâlbuki ayakta dururken çekilen normal ayak röntgenleri tani koymakta ve düztabanligin derecesini belirlemekte yeterlidir. MR tetkiki son derece gereksizdir. Özel ayakkabilarin ise düztabanlik tedavisinde bir yeri yoktur.

Nasil tedavi edilmelidir?

Her seyden önce ayak konusunda tecrübeli bir ortopediste basvurulmalidir. Tedavi düztabanligin derecesine göre yapilir. Ilk, baslangiç evresinde tabanliklar kullanilabilir. Tabanlik düztabanligi gidermez ancak agrilari giderebilir, ilerlemeyi azaltabilir. Kullanilan tabanlik kisiye özel olmalidir. Ne yazik ki baslangiç evresinde hastalarin doktora basvurmasi, basvursa da dogru tani konulmasi çok nadiren gerçeklesir. Bu evre geçip ayakta deformite olusmaya basladiktan sonra ise tabanligin pek faydasi olmaz. Agrisi olan ve baslangiç evresini geçmis düztabanlar ameliyatla düzeltilmelidir. Ameliyat eger zamaninda yapilirsa eklemleri sabitlemeden düztabanligi düzeltmek mümkündür, fakat gecikilen durumlarda tek çare eklemleri sabitleyerek (dondurarak) düzeltme yapmaktir. Düztabanlik ameliyati hastalara daha kaliteli bir hayat saglar.

Ameliyattan sonra hasta ne zaman normal hayata döner?

Bu, ameliyatin hangi yasta, hangi evrede ve hangi teknikle yapildigina göre degisir. Çocuklarda özel durumlarda kullanilan vidalama tekniginde hasta bir-iki hafta içersinde basabilirken, daha çok kullandigimiz diger yöntemlerden sonra ise ayak genellikle atel dedigimiz yarim alçida 6 hafta süre ile tutulur. Bu 6 hafta içinde saglam tarafa basarak bir yürüteç veya koltuk degnegi yardimiyla yürünebilir fakat ameliyat olan ayaga 6 hafta bastirilmaz. Normal ayakkabiya geçis kullanilan teknige göre 6 ila 10 hafta arasinda olur.

Ameliyatin komplikasyonlari nelerdir?

Bu ameliyatlarin en sevimsiz yani, ameliyat sonrasinda hemen ayaga kalkip basamamaktir ki bu aslinda çok normaldir. Çünkü insanlar ayaklari üzerinde yürürler ve tam iyilesmemis bir ayaga basilirsa komplikasyonlar o zaman ortaya çikabilir. Onun disinda, tecrübeli bir ayak cerrahi tarafindan yapildiginda komplikasyon riski yok denecek kadar azdir. Ayagimiza gerekli özeni göstermezsek hayat kalitemiz bozulur, ayagimiz yüzünden bir anda tüm yasamimiz etkilenir.

Eriskinlerde düztabanliga yol açan nedenler

• Asiri kilo

• Geçirilmis ve iyi tedavi edilmemis eski ayak ve topuk kiriklari

• Kötü kullanim: Uygun olmayan ayakkabi, asiri zorlamalar, travmalar

• Romatolojik hastaliklar

• Diyabet