Kis depresyonu sizi eve kapatmasin
 

Bugünlerde uykusuzluk yasiyor, kendinizi çok yorgun ve mutsuz hissediyorsaniz, istahiniz artma egilimde ise dikkat edin. Çünkü kis depresyonunu yakalanmis olabilirsiniz. Liv HOSPITAL Uzman Klinik Psikolog Irem Can Esenkaya kis depresyonunu ve korunma yöntemlerini anlatti.

Kis karamsarligi nedir? Kis mevsimi nasil bir etki yapiyor?

Kis karamsarligi, sonbaharda baslayip kis aylarinda devam eden ve her sene ayni zamanlarda görülen bir depresif duygu durumudur. Bu duruma kis depresyonu denilmesinin sebebi hep ayni mevsimde tekrar etmesidir. Kis depresyonunda, kisi olumlu olaylar yasadigi halde kendini depresif hissedebilir. Kis mevsiminin insanlar üzerinde belirli etkileri vardir. Bu etkilerin nedeni azalan günes isinlaridir. Günes isinlari azalinca kisinin biyolojik saati bozulabilir, duygu durumunu etkileyen hormon olan serotonin (mutluluk hormonu) azalir ve uykuyu etkileyen hormon olan melatonin seviyeleri artar. Bu bozulmalar mevsimsel depresyona zemin hazirlayan en önemli unsurlardir.

Kis depresyonu belirtileri nelerdir?

Mutsuz hissetme, umutsuzluk, kaygili olma, enerji düsüklügü, kollarda ve bacaklarda agirlik hissi, sosyal hayattan geri çekilerek içine kapanma, fazla uyuma, zevk veren aktivitelerin zevk vermemesi ve özellikle karbonhidrat tüketimi isteginde artis olarak görülen istah degisiklikleri olarak siralanabilir. Bu belirtiler sonucunda hem kisi konsantrasyon bozuklugu yasamaya hem de sosyallik azaldigi için gelen hareketsizlik ve yemek yemede artis ile kilo almaya baslar.

Risk faktörleri nelerdir?

Kadin olmak, ekvatordan uzak bölgelerde oturmak- ki biz Türkiye’de yasadigimiz için sansliyiz, ailede mevsimsel depresyon bozuklugu olmasi ve halihazirda klinik düzeyde depresyon veya bipolar hastasi olmak risk faktörleri arasindadir.

Kis depresyonunu nasil teshis ediyorsunuz?

Öncelikle kisinin depresyon mu, bipolarite mi, kis depresyonu mu yasadiginin ayirici tanisini yapmak gerekir. Mutsuz hissetme, umutsuzluk, kaygili olma, enerji düsüklügü., fazla uyuma gibi belirtiler kisinin hayatini ve fonksiyonelligini olumsuz etkileme asamasina geldiyse ve belirtilerle basa çikmakta zorlaniyorsa kis depresyonu geçiriyor olabilir. Böyle bir durumda kisinin bir ruh sagligi uzmanina basvurmasi önemlidir.

Ciddiye alinmali mi?

Kesinlikle. Çünkü arastirmalar bir kere depresyona giren insanlarin tekrar depresyona girme riskinin daha yüksek oldugunu gösteriyor. Buradan hareketle ne kadar erken zamanda bu belirtiler ile basa çikmak için yardim alinirsa kisinin hayat kalitesi o kadar artar. Kis depresyonu tedavi edilmedigi zaman intihar düsüncelerine, sosyal geri çekilmeye, is veya okul yasaminda problemlere ve alkol kullanimina sebep oldugu biliniyor.

Kis karamsarligindan kurtulmanin yollari

• Erken yatin, erken kalkin: Erken yatip erken kalkarak günes isigindan olabildigince uzun faydalanmaya çalisin.

• Uyumadan birkaç saat önce yemek yemeyi, elektronik aletlerle ilgilenmeyi birakin.

• Uyumadan önce ilik bir dus almak uykuyu daha verimli kilmaya yardimci olur.

• Egzersiz yapin: Egzersiz yapmak mutluluk hormonu olan serotonin salgilanmasina yardimci olur. Günde sadece 30 dakika dahi ruh halimize yukari çekmek için yeterli olacaktir. Bu kadar zaman bile ayirmayacagindan yakinanlar ise isyerinin merdivenlerini kullanmak, markete, kuru temizleyiciye, yakindaki is toplantilarina yürüyerek gitmek gibi günlük aktivitelerle, kendilerini aktif tutabilir.

• Sekerli gidalardan, karbonhidratlardan uzak durun: Birçogumuzun yaptigi yanlislardan biri de sekerli ya da karbonhidratli gidalar yiyerek mutlu olmaya çalismaktir. Bu gidalar bir süre için bizi mutlu etse bile, kisa bir süre sonra sekeri düsürüp daha yogun bir mutsuzluk hissine sebep olurlar. Daha yogun mutsuzluk hisseden kisi ise daha çok sekerli gida tüketerek kendini bir kisir döngüye sokar ki bu da en nihayetinde kilo aldirir, pismanlik hissi getirir ve yaz aylari basladiginda kisiyi kilolu olma gibi bir sorunla karsi karsiya birakir.

• Ayrica uzmanlar esliginde isik tedavisi, psikoterapi ve ilaç tedavisi önerilen durumlar da olabilir.