Çocuklari kis hastaliklarindan nasil koruruz?
 

Anadolu Saglik Merkezi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Uzmani Dr. Ebru Gözer, çocuklari bekleyen bulasici hastaliklari ve korunma-tedavi yöntemlerini anlatiyor.

Kis aylarinda hastaliklar çocuklara nasil bulasiyor?

Kis aylarinda çocuklarda en fazla virüsler ve bakteriler yoluyla bulasan hastaliklar görülüyor. Kis aylarinda daha çok damlacik enfeksiyonu ile çocuktan çocuga bulasan hastaliklar görülüyor. “Virüsler enfekte damlaciklarin havada asili kalmasi ve bunlarin solunum yolu ile alinmasi sonucu, bir çocuktan digerine ya da bir eriskinden çocuga kolayca bulasiyorlar. Bazen aksirik, hapsirikla çevreye yayilan, içinde virüs bulunduran bu damlaciklar, çevredeki cisimlere tutunuyorlar. Diger çocuklar da bu cisimleri alip agzina götürdüklerinde virüsü kapabiliyorlar.

Daha çok hangi hastaliklar görülüyor?

Nezle: Kis aylarinda en sik rastlanan çocuk hastaliklarindan biridir. Hafif bir burun akintisi ile baslar. Bazen de hafif öksürük olur. Kimi zaman öksürük biraz daha siddetli olabilir. Bu tabloya nadiren ates de eklenir.

Grip: Influenza virüslerinin neden oldugu grip, genellikle yüksek atesle baslar. Bas agrisi, kas agrilari, 39-40 dereceye varan ates, burun akintisi, burunda doluluk, öksürük olur.

Bogaz enfeksiyonu: Halk arasinda ‘beta mikrobu’ olarak bilinen beta streptokokun yol açtigi bademcik enfeksiyonu okul çagi çocuklarinda çok sik görülen hastalik. Bademcikleri sisen çocuk, yutkunmakta, bazen uyurken nefes almakta zorluk çeker. Bogaz enfeksiyonu geçiren çocuklarda, enfeksiyonunun nedeninin beta streptokok olup olmadigi laboratuvar testleri ile arastirilmalidir. Eger beta mikrobu belirlenirse mutlaka antibiyotik tedavisine baslanmali ve bu tedavi 10 gün sürdürülmelidir. Basit üst solunum yolu enfeksiyonlarinda gereksiz yere antibiyotik kullanarak, bakterilerin antibiyotiklere karsi direnç kazanmasina zemin hazirlamamak gerekir. Ancak beta mikrobunun yol açtigi enfeksiyonun tedavisi özellikle önemlidir. Çünkü tedavi edilmedigi taktirde, beta streptokokun neden oldugu enfeksiyona bagli olarak çocukta hayati tehdit eden kalp, böbrek ve eklem rahatsizliklari olusabilir.

Zatürre: Daha çok kis mevsiminde görülen zatürre, akcigerin bir veya birkaç lobunun iltihaplanmasi seklinde ortaya çikan atesli bir hastaliktir. Bu hastalikta akcigerlerde bulunan hava kesecikleri iltihabi bir siviyla dolar. Akcigerlerin görevi olan oksijen alis veris fonksiyonu bozulur ve bu nedenle kanda oksijen düzeyi azalir. Çesitli bakteri ve virüslerin neden oldugu zatürre, özellikle risk grubu hastalarda ölümle sonuçlanabilecek ciddi bir akciger hastaligidir. Küçük çocuklarda, ileri yastakilerde ve hali hazirda kronik bir hastaligi bulunan kisilerde daha agir seyreder ve ölümle sonuçlanabilir. 39 dereceyi geçen ates, öksürük, çogu zaman pas renginde olan koyu kivamli balgam en önemli belirtileridir. Siklikla burun, bogaz enfeksiyonu sonrasinda baslar.

Bronsiolit ve bronsit: Bronsiolit, çocuklarda erken yas grubunda (özellikle 3 yas altinda) bronsioller adi verilen küçük bronslarin iltihabidir. Bronsit ise, daha büyük çocuklarda ve yetiskinlerde görülür. Bronsit, büyük bronslarin, yani soluk borusundan dallanarak akcigerlere yayilan hava borularini örten mukoza dokusunun akut ya da kronik iltihabidir. Bronsit, üst solunum yollarinda grip enfeksiyonu sirasinda çok sik gelisen bir komplikasyondur. Bogmaca ve kizamik sirasinda da soluk borusu ve brons enfeksiyonlarina sik rastlanir. Özellikle çocuklarda, gençlerde görülen akut bronsitlerde, baslica etken bakterilerden çok virüslerdir. Ama bakteriler de akut bronsit etkeni olabilir. Belirtileri inatçi kuru öksürük, balgam, ates ve gögüste agridir.

Orta kulak iltihabi: Soguk alginligindan sonra orta kulak iltihabi çocuklarda en sik görülen hastaliktir. Östaki borusunun bebeklerde ve çocuklarda eriskinlere oranla daha kisa ve yatay olmasindan dolayi bakteriler burun ve bogazdan orta kulaga daha çabuk geçebilirler. Soguk alginligi, sinüzitlerde ya da bogaz enfeksiyonlarinda östaki borusu kapanir ve bakterilerle bulasmis olan sivi orta kulak içinde kalir. Böylece mikroplarin daha çabuk üreyebilecegi bir ortam olusur. Akut Otitis Media adi da verilen bu hastaligin belirtileri kulak agrisi ates ve isitme kaybi ve özellikle bebeklerde beslenme güçlügüdür.

Bogmaca: Damlacik yoluyla bulasan bu hastalikta, 1 yasin altindaki ve özellikle asilari yapilmamis çocuklar risk altindadir. Önce kuru öksürük ve hafif ates görülür. 1-2 hafta içinde öksürük, nöbetler halinde gelmeye baslar. Öksürme sirasinda çocuk kizarir, morarir ve hatta terler.

Kisin bulasan döküntülü hastaliklar nelerdir?

Kizamikçik: Rubella virüsünün neden oldugu hastalikta bazen hafif ates ve boyundaki lenf bezlerinde siskinlik görülür. Yüzde küçük, düzgün, kirmizimsi pembe lekeler görülür. Lekeler vücuda ve damaga yayilir. Asi ile korunmak mümkündür.

Kizamik: Kizamik virüsünün neden oldugu hastaliktan yine asi ile korunmak mümkündür. Ilk belirtileri bir iki gün süreyle ates, burun akmasi, göz sulanmasi ve kuru öksürüktür. Yanaklarin iç tarafinda beyaz lekeler, alinda, kulaklarda hafif kirmizilik görülür. Bu kirmizilik daha sonra tüm vücuda yayilir.

Su Çiçegi: Varisella-zoster virüsünün sebep oldugu hastalik, hafif ates, halsizlik, istah kaybi ve siddetli kasinma ile baslar kisa süre içinde vücutta kirmizi lekeler olusur. Bu lekeler daha sonra sivilceye dönüsür ve kabuklanir. Insandan insana damlaciklar veya hava yoluyla bulasir.

Altinci Hastalik: Ani baslayan ve 39-40 dereceye kadar yükselen ates Altinci hastaligin en önemli belirtisidir. Çocukta ates, hafif burun akintisi, bas agrisi ve mide bulantisi diger belirtilerdir. Boynun yan kivrimlarinda, kulak arkalarinda ve basin arka kisimlarindaki lenf bezleri sisebilir. Bu hastalikta ates düstükten hemen sonra vücutta kirmizi renkli kasintisiz deri döküntüsü olusur.

Hangi çocuklar daha çok risk altinda?

Hem viral, hem de bakteriyel hastaliklar açisindan kalabalik ortamlara giren çocuklar daha çok risk altindadir. Ancak solunum yolu hastaliklari açisindan astimi ve alerjisi olan çocuklar, kalabalik ailelerdeki çocuklar, küçük bebekler, okula giden çocuklari olan ve bir de küçük bebegi olan ailelerdeki bebek risk grubundadir. Çünkü o bebek okuldan agabey veya ablasinin getirecegi enfeksiyonlari kapma riskini tasir. Diyabetli çocuklar da grip hastaligini daha agir geçiririrler ve kan sekerleri kontrolden çikar. Dogustan bagisiklik sistemi bozuk olan çocuklar, kanser tedavisi alan çocuklar da risk altinda.

Risk grubundaki çocuklari bu hastaliklardan nasil korunmali?

Risk grubundaki bütün çocuklarin grip ve diger solunum yolu hastaliklarina karsi asilanmasi gerekir. Grip asisi ile bütün gribal enfeksiyonlar ve grip sonrasinda çocuklarin karsilasacaklari ortakulak enfeksiyonlari, zatürre gibi daha ciddi saglik sorunlari önlenebiliyor. Amerikan Pediatri Akademisi, çocuklarda grip asisini rutin asi takvimine koydu. Çocuklarda ilk üç yasina kadar bir ay arayla 2 doz yapiliyor. Daha sonra her yil bir doz yapiliyor.

Ayrica hijyen kurallarina da uyulmasi gerekiyor. Kreslerde, okullarda gerekli temizlik önlemlerinin alinmasi, oyuncaklarin, yüzeylerin uygun sekilde temizlenmesi ve her seyden önce çocuklarin küçükten itibaren hijyen kurallari konusunda egitilmes önemlidir. El temizligine özellikle dikkat edilmeli. Çocuklara ellerini uygun sürede su ve sabun kullanarak yikamalari gerektigi ögretilmelidir.” diye konusuyor.