Yorgunken spor yapmak sakatlanma riskini artiriyor

[eg24]

Isinmadan spor yapmak, hali sahada futbol oynarken zemine uygun ayakkabi giymemek ve tok karnina yapilan egzersizler… Tüm bunlar saglikli ve zinde kalmak için spor yapmak isterken sizi sakatlanma riski ile karsi karsiya birakabilir. Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi Bölümü’nden Op. Dr. Tuluhan Yunus Emre, spor sakatlanmalari ve tedavi yöntemleri hakkinda bilgi verdi.

Spora yeni baslayanlar bunlara dikkat etmeli!

Spor yapanlarin yeterli isinma ve germe hareketlerini yapmamasi, spora uygun ekipman seçilmemesi, yanlis yerlerde yanlis sporlarin yapilmasi sonucu sakatliklarda da artis gözlenmektedir. Hangi spor yapilirsa yapilsin mutlaka öncesinde 5-10 dakika isinma ve germe hareketleri uygulanmalidir. Spor yapacak olan kisiler asla tok karnina spor yapmamalidir. Yapilacak spora göre ayakkabi ve giyim esyasi seçilmelidir. Sportif aktivite sirasinda terleme ile sivi ve elektrolit kaybi olacaktir. Özellikle sicak havalarda bu çok miktarda olur ve mutlaka takviye edilmesi gerekmektedir. Bunun için 15 dakika önceden az miktarda sivi ya da sportif içeceklerden alinmalidir ve buna spor sirasinda da belirli araliklarla devam edilmelidir. Spor esnasinda kaslarda meydana gelecek kramp ya da agri sonrasi, yapilan spora hemen ara verilmelidir. Bir süre dinlenme sonrasi kisinin sikayetleri devam edecek olursa, sporun orada kesilmesi gerekmektedir.

Hali saha maçlarinda saha seçimi önemli!

Spor yapacak kisilerin öncelikle, o sahanin zemininin spor yapmaya elverisli olup olmadigina bakmasi gerekmektedir. Hali sahanin zemini, hali liflerinin uzunlugu, üzerine dökülen kumun cinsi, miktari çok önemlidir. Daha sonra bu zemine uygun ayakkabi ve giysiler kullanilmalidir. Hali sahaya uygun giyilecek bir ayakkabi ile zeminle ayakkabi arasinda kayma saglanabilir ve buna bagli sakatliklar en aza indirilebilir. Bu arada dikkat edilmesi gereken bir husus, mutlaka o sahanin ilk yardim paketlerinin gözden geçirilmesi ve ilk yardim yapacak deneyimli bir elemanlari olup olmadigi kontrol edilmelidir. Çogu hali sahada sakatlik sonrasi uygulanacak buz kompresi bulunmamakta ve sakatlanan kisinin daha fazla kanama olmakta, iyilesme gecikmektedir. Yapilacak buz kompresi ve sakatlanan kismin bandajlanmasi, iyilesme süresinin kisalmasini saglayacaktir. Bu tür maçlarda sakatlik olusmasi durumunda, ayagin burkulmasi, dizin sakatlanmasi, ya da adalelerin biçak batma tarzinda yanma olmasi durumunda meydana gelecek ikincil bir zedelenme, ciddi sakatlanmalara yol açabilir.

Geçmeyen agrilarda mutlaka bir ortopediste basvurulmali

Kisa sürede iyilesebileceginiz bir durum yerine; menisküs yirtigi, ön çapraz bag kopmasi, ayak bileginizde bag kopugu ya da kirik nedeni ile ameliyata kadar uzanan önemli sakatliklar açiga çikabilir. Bunlarin olusmamasi için herhangi bir zedelenme ya da sakatlik aninda derhal sporu birakiniz ve o bölgeye buz kompresi uygulayiniz. Bu uygulamaya her saat basi 15-20 dakika olarak 24 saat devam edilmelidir. Bu arada sakatlanan bölge bandajlanmali ve istirahate alinmalidir. Eger bu uygulamalar sonrasi sikayetleriniz artan hizda devam ediyorsa mutlaka bir ortopedi uzmanina basvurmalisiniz.

Menisküs zedelenmeleri en çok kadinlarda görülüyor

Her dizde iç ve dista birer adet olmak üzere 2 menisküs vardir. Menisküs dizde uyluk ve baldir kemigi arasinda conta vazifesi görür. Dizde eklem kikirdagi kemiklerin son kisimlarini kaplar ve eklem olusur. Eklem kikirdagi sert ve kaygandir ve yüzeylerin birbiri üstünde hasar vermeden kaymasini saglar. Futbolcu sakatlanmasi olarak bilinen fakat ameliyat ettigimiz hastalara bakarak daha çok kadinlarda gördügümüz menisküs zedelenmeleri her yasta olabilir, fakat her yas grubu için nedenler degisiktir. Genç insanlarda menisküsler sert ve lastik gibidir. 30 yasin altinda ani dönme zedelenmeleri sonrasi sik görülür. Genç yaslarda sportif aktivitelerde sik olusur. Yaslilarda menisküs yasla zayiflar. Doku dejenere olur ve yirtilmasi kolaylasir. Ufak bir zedelenme sonrasi, çömelme sirasinda, merdiven inip çikarken ve arabadan inerken dahi yirtilabilir. Yasli insanlarda menisküs yirtigi genellikle dizin kireçlenmesi (osteoartritis ) ile birlikte olur. Orta yas hanimlarda çömelerek yapilan islerde menisküs yirtiklari sik olarak görülür.

Spor sakatlanmalarini önlemek için;

• Bir spora baslayacaksaniz yeterli oranda antrenman yapmalisiniz. Seçtiginiz spora uygun belirli araliklarla yapilan antrenmanlar, sizi yaptiginiz spora daha uygun hale getirecek ve sakatlik olasiligi da bu oranda azalacaktir.

• Yaptiginiz sporun kurallarini çok iyi bilmelisiniz. Özellikle temas sporlarinda bu daha çok önem kazanir. Kurallara uyulmadan yapilan sporlarda sakatlik orani artmaktadir.

• Yaptiginiz spora göre dizlerimizi, ellerimizi, gözümüzü, dislerimizi ve basimizi koruyucu araçlar kullanmalisiniz. Giydiginiz ayakkabilarin içlerindeki destekler daima gözden geçirilmeli ve asil tendonunu korumak için mutlaka topuk rampasi, konulmalidir.

• Sakatliklarin önlenmesinde dinlenmenin ayri bir önemi vardir. Yorgun olarak yapilan spor sonrasi sakatlik oranlarinda önemli derecede artma görülmektedir. Ayni sekilde sporun uzun süre yapilmasi vücudunuz için zararli olacaktir ve sakatliga davetiye çikaracaktir. Vücudunuzun önce dinlenmesi gerektigini ve daha sonra spor yapmaniz gerektigini unutmamalisiniz.

• Yapilacak her sporun öncesinde mutlaka iyi bir isinma ve germe yapilmalidir. Iyi ve dogru bir sekilde yapilacak isinma ve germeler, sizi yapacaginiz spora daha uygun hale getirir ve sakatlik riskini azaltir.

• Yorgun oldugunuzda ya da agriniz oldugunda asla spor yapmamalisiniz. Agri size bir problem oldugunu göstermektedir. Üzerine gitmekle daha ciddi sakatliklarla yüz yüze kalabilirsiniz.