Tedavi erkek Çocuklarda 3,5 yil kizlarda 2,5 yil sÜrÜyor
 

Çocuklarda lösemi tedavi basarisi yüzde 80’e ulasti!

Lösemi hastaligi hem çocukluk çaginda, hem de yetiskinlik döneminde görülen bir hastalik. Halk arasinda kan kanseri olarak bilinen lösemi, kemik iliginde meydana gelebildigi gibi, çesitli organlarda da ortaya çikabiliyor. Kanda bulunan lenfoid ve myeloid adi verilen hücrelerin kontrolsüz çogalip vücudu istila etmesiyle de hastalik kendini gösteriyor. Acibadem Kozyatagi Hastanesi’nden Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmani Prof. Dr. Cengiz Canpolat, çocukluk çaginda görülen kanserler arasinda birinci sirada yer alan lösemilerin tedavi basarisinin yüzde 80’e ulastigini, bunda hasta bakimindaki kalitenin artisi, gelismis laboratuar olanaklari ve risk siniflandirilmasinin daha iyi belirlenmesi gibi tedavi basarisini etkileyen pek çok faktörün etkili oldugunu söylüyor.

Erkek çocuklarda daha sik görülüyor

Lösemi hastaliginin kiz çocuklarindaki tedavisinin 2,5 yil sürdügünü, ancak erkek çocuklarinda 3,5 yil gibi bir zaman aldigini belirten Prof. Dr. Cengiz Canpolat, bunun nedenini söyle açikliyor:

“Erkeklerde hastalik kizlardan biraz fazla görülüyor. Kanserli hücreler testiste saklanma egilimine sahipler. Örnegin kan yoluyla beyne çok az madde kolaylikla gidebiliyor, hücreler arasindaki siki baglardan dolayi beyin koruma altinda. üreme organlarini koruyan bariyerler nedeniyle burada saklanan lösemi hücreleri, kemoterapinin etkisinden kolayca kaçabiliyorlar ve kanserli hücreler, testisten nüksedebiliyor.

Erkeklerin tedavisi bir yil daha uzun sürüyor. Ancak tedavide kullanilan ilaçlar, üreme fonksiyonlarini tehlikeye atacak dozlarda verilmiyor. Eger hastalik ergenlik döneminde ortaya çiktiysa, sperm dondurma islemi yapilabiliyor.”Son yillarda yeni kabul edilen bazi kriterlere göre, bazen erkeklerdeki tedavinin de kizlardaki kadar kisa sürede yanit verebildigine deginen Prof. Canpolat, “Ancak bunun için hastanin risk faktörlerinin ve tedaviye verdigi yanitin iyi olmasi gerekiyor. Tedaviye baslamadan önce genetik ve moleküler testlerin olumlu sonuçlanmasiyla birlikte, bazi grup hastalarda daha kisa süreli tedavi yapilmasina yönelik protokoller var, bunlar uygulaniyor” diyor.

Toplumda 100 binde 3-4 kiside görülen hastaligin görülme sikliginin Bati toplumlarindan farkli olmadigini ifade eden Prof. Dr. Cengiz Canpolat, hastalikla ilgili merak edilen sorulari söyle yanitliyor:

En sik hangi yaslarda görülüyor?

En sik 2-5 yas araliginda görülüyor. Çocukluk çagi kanserlerinin yüzde 25-30’unu lösemiler olusturuyor, bu bakimdan çocukluk çagi kanserlerinde birinci sirada yer aldigini söyleyebiliriz.

Sebepleri biliniyor mu?

• Çocukluk lösemileri eriskin lösemilerinden farklidir. Eriskinlerde çevresel faktörler önemliyken, çocuklarda genetik faktörler ön plandadir.

• Vücutta kanseri engelleyen, kansere neden olabilen genlerdeki ‘mutasyon’ adi verilen degisiklikler lösemiye zemin hazirliyor.

• Bazen nükleer radyasyon, bazen virüsler özellikle lösemiyle arasinda iliski kurdugumuz “öpüçük hastaligi” dedigimiz hastaliga yol açan Epstin-Barr Virüsü lösemiye neden olabiliyor.

• Bazi kimsayal maddeler örnegin Petro-kimya endüstrisinde sik kullanilan ‘benzen’ adi verilen maddelerle çocuklar erken yasta temas ederse lösemi olabiliyor.

• Kanser tedavisinde kullanilan bazi ilaçlar ve radyasyon da bazen lösemi yapabiliyor.

• Elektro manyetik radyasyonu suçlayan bir bulgu toplulugu var, tam netlik kazanmis degil, yüksek gerilim hatlari, baz istasyonlari gibi. Bunlarin dikkatle takibi gerekiyor, henüz kesinlik kazanmadiysa da maruz kalinmasindan kaçinilmasi gerekiyor.

• Lösemilerin çogunda genetik bir temel bulunuyor. Ailevi kanser sendromlarinin varligi da buna örnek verilebilir. Ailesinde meme kanseri, yumusak doku kanseri, beyin tümörleri, böbrek üstü tümörleri, lösemiler gibi kanserler fazla görüldügü için çocuklarda lösemi ortaya çikabiliyor.

• Genetik faktörler bazi bagisiklik eksikligi hastaliklari ve Down Sendromu gibi hastaliklar da lösemiye yol açabiliyor.

Akut ve kronik löseminin tedavisi mümkün müdür?

Çocukluk çagi lösemileri yüzde 80’in üzerinde tedavi edilebiliyor. Çesitli risk gruplarina göre tedaviyi siniflandirdigimiza ise söyle bir tablo karsimiza çikiyor:

- En iyi risk grubundaki lösemi hastalari yüzde 90 tedavi edilebiliyor.
- Akut myeloblastik lösemilerde ise tedavi basarisi yüzde 50-60 arasinda degisiyor.

Anne ve babalar bu hastaligi anlayabilir mi?

Lösemilerin teshisindeki en önemli sorun erken anlasilamamasidir. Hastaligin erken tanisi zordur, çünkü birçok hastalikla karisabilir. Baslica belirtileri arasinda sunlari sayabiliriz:

• Hiç düsmeyen ve uzun süren bir ates varsa bazi testler yapilmali, hasta yakindan takip edilmelidir.

• Vücuttaki karaciger, dalak, lenf bezlerinin büyümesi hastaligin belirtisi olabilir.

• Vücutta çok sayida ve kendiliginden veya hafif bir darbe ile olusan morluklar, geçmeyen küçük noktasal kanamalar, burun ve diseti kanamalari hastaligin belirtileri arasindadir.

• Hastalarin yüzde 25’inde kol veya bacak agrilari da görülebiliyor. Bu durum büyüme agrisi veya romatizmal hastalik gibi yorumlanarak taninin gecikmesine neden olabiliyor.

• Hastalarda anemiye bagli olarak solukluk çabuk yorulma zor ve hizli nefes alma gibi bulgular ortaya çikabiliyor.

Hastalar iyilestikten sonra neler yapmali, nasil yasamalidir, nelere dikkat edilmelidir?

Eger hastada hormonal bozukluklar olduysa endokrinoloji uzmanlari tarafindan takip edilmesi gerekebiliyor. Kemoterapi sirasinda kortizon kullanildigi için ortopedik problemler meydana gelebiliyor. Bunlar bazen kalça protezlerine kadar giden bir sürece neden olabiliyor. Enfeksiyonlara yatkinlik ilk alti ay ile bir yil arasinda bagisiklik sistemi tekrar eski gücüne kavusana kadar görülebiliyor. Yapin asilara bagli bagisiklik, kemoterapiden dolayi düstügü için tedavinin bitiminden alti ay sonra yeniden asilar yapiliyor. Tam iyilesme saglanmissa, düzenli takiplerle normal yasamlarina devam edip normal yasamina devam edebiliyor. Ancak bu hastalarin ilerde gelisebilecek ikincil kanserler açisindan da uzun süre izlenmesi gerekiyor