buse

Fransa'dan başlayıp birçok Avrupa ülkesine yayılan "Çiçeklendirilmiş Kentler ve Kasabalar Hareketi"yle birlikte şehirler de çiçek açıyor. Bu içimizi açan, mutluluk veren ekolojik kampanyayı Murat Yankı okurları için yazdı.



"Villes et Villages Fleuris" yani Türkçe'siyle "Çiçeklendirilmiş Kentler ve Kasabalar Hareketi" Fransa’dan başlayarak Avrupa’da ondan fazla ülkeye yayıldı. Bu hareket pek bilinmese de büyük olasılıkla 20. yüzyılın hatta belki de tarihin ilk ekolojik kampanyası.

Hareketin temeli Fransız Turing ve Otomobil Kurumu tarafından 1920’lerde atılıyor. Hareketin temelinde, o zamanların moda ulaşım aracı trenlerin durak yeri olan garların ve o garların bulunduğu kentlerdeki otellerin balkon ya da pencere kenarlarının canlı çiçeklerle süslenmesi yatıyor. Aslında amaç özellikle 1. Dünya Savaşı’nda verdikleri can kayıpları nedeniyle kedere boğulan Fransız halkının moralini yükseltmek oluyor. Söz konusu hareket 2. Dünya Savaşı’nın patlak verdiği 1939 yılına dek sürüyor.

Yine bir savaş, bu kez daha da şiddetlisi, hem de öncekinden farklı olarak Fransa topraklarını daha da yakından ilgilendiriyor ve altı yıl boyunca tüm ülkeyi neredeyse felç ediyor. En önemli düşman da Hitler’in Nazi ordusu olunca ülkenin doğusunda, yani Almanya sınırında yıllarca aralıklarla süren çatışmalar yaşanıyor. Almanların özellikle göz diktiği ve bu yüzden de Almanya ile Fransa arasında 70 yılda beş kez el değiştiren Alsace ve Lorraine bölgeleri bu savaştan fazlasıyla etkileniyor ve Alman ordusuna karşı on binlerce kayıp veriliyor. Savaş bitip Alsace yeniden Fransız olunca dönemin cumhurbaşkanı ve Fransa’nın milli kahramanı General De Gaulle özellikle savaşta en çok kayıp veren Alsace’dan başlayarak halkın moralini toparlamak gayretiyle 1950’lerin başında çiçeklendirilmiş kentler projesine hız verilmesini öngörüyor ve proje bu şekilde gelişiyor.

Fransa’nın kuzeydoğusundaki Alsace’dan başlayarak tüm ülkeye yayılan hareket 1959 yılında “concours national des villes et des villages fleuris” yani “Ulusal Çiçeklendirilmiş Kentler ve Kasabalar Yarışması"nın düzenlenmeye başlamasıyla bölgeyi kapsayan bir kimliğe bürünüyor, hatta 1972 yılında Fransa’nın Çiçeklendirilmesi Ulusal Komitesi kuruluyor. Böylece savaşın küllerinin yerine çiçekleri koymayı amaçlayan bir hareketten, ülkeyi yeşillendirmeyi amaç edinen bir tür çevreci harekete geçilmiş oluyor.




Çiçek hareketi 1959 yılında 600 kentle başlıyor, 1972 yılına gelindiğinde ise 5000’e çıkıyor, 2005 yılında ise 10.000'den fazla kente ulaşıyor. Sayı böylesine artınca burada ciddi bir sınıflandırma gereği duyuluyor ve 2010 yılında 3842 kent ve kasaba etiketlendiriliyor yani çiçeklendirilmiş kentler kategorisine alınıyor. Kentlerin girişlerine tabelalar koyuluyor. Kategori oluşturmakla da kalınmıyor, aynen restoranların Michelin yıldızlarında yapıldığı gibi burada da bir çiçekten başlayarak dört çiçeğe kadar kategoriler yaratılıyor ve bunlar kasaba veya kentlerin girişlerinde belirtiliyor. Birden üçe kadar çiçek verme işi bölgesel yönetimlere verilirken, dört çiçek konusu ulusal yönetime bırakılıyor. Yani kimin dört çiçek derecesini hak ettiğine ülke çapında karar veriliyor. Bu arada bu yıl itibarıyla sayısı 4000’i aşmış Fransa çapındaki çiçeklendirilmiş kentlerden yalnızca 200 kadarının dört çiçek derecesini hak ettiğini de belirtmek gerekiyor.

Yıllar içinde söz konusu harekete dahil olmak için gerekli koşullar ve amaçlar da çeşitleniyor, gelişiyor. Öncelikle gerekli kriterlerden söz edilecek olursak; ilk olarak bölgede geleneksel olarak yüzyıllardır var olan çiçek ve dekoratif bitkilerin yani floranın yaşatılmasında gösterilen başarı öncelik taşıyor. Yani var olan çiçek çeşidi mirasına sahip çıkmak ve onu geliştirmek gerekiyor. Bu miras tabii ki Fransa’nın değişik bölgeleri ve bu bölgelerin iklimsel koşulları bakımından önemli farklılıklar arz ediyor. Bu koşulun devamı olarak da çiçeklendirmeyi gerçekleştiren kasabanın, bu çalışmanın sürdürülebilirliğini garanti etmesi de isteniyor. Bir diğer kriter ise söz konusu çiçek varlığının bir bio çeşitlilik yaratması ve var olan bio çeşitlilik ile uyum içinde olması oluyor. Yani bir yerleşim yerinde yetiştirilen çiçek türünün çeşitli olması arzu ediliyor. Bütün bunlar yetmiyor tabii. Çiçeklerin kasabanın turistik çekiciliğine peyzaj olarak katkıda bulunması ve bu çiçek ve bitki varlığının yalnızca evlerin pencereliyle değil, halkın kullandığı park ve rekreasyon alanlarında var olması da ayrıca isteniyor. Bütün bunlara ek olarak öyle çiçekle dekore etmek yeterli görülmüyor, bu dekorasyonun kasaba içinde genel olarak da uyum halinde olmasına büyük önem veriliyor. Anlayacağınız hareket kentlerin yaşanabilir olmasını ve yaşam kalitesinin yükseltilmesini ve kentin turistik açıdan da çekici kılınarak o kentin bir turistik durak haline gelmesi suretiyle ekonomik açıdan da gelirinin artırılmasını amaçlıyor.
Hareket günümüzde Fransa’nın anakarada 21, deniz aşırı olarak da Akdeniz’deki Korsika, Atlas Okyanusu’nda Karayipler’deki Martinique vilayeti ve Hint Okyanusu’ndaki bir diğer vilayet olan Réunion Adası’nı kapsıyor.

Çiçeklendirilmiş kent ve kasabaların tümünü bu yazıda listelemek tabii ki olası değil ancak dört çiçek sahibi kasaba ve kentlerin bazılarından söz edecek olursak eğer, doğaldır ki Alsace bölgesinde pek çok kent buluyoruz. Bundan başka Fransa’nın güneybatısında, Bordeaux kentini de kapsayan Aquitalne ve onun kuzeyindeki Dordogne bölgelerinde örneğin Cyrano’nun kenti Bergerac'ı görüyoruz. Büyük üzüm bağlarının bölgesi Burgonya’da ise hardalıyla ünlü Dijon kenti, yine güneybatıda Bordeaux’nun yukarısında, bizim 19. Yüzyıl saraylarımızda bulunan porselen eşyaların dünyaca ünlü üretim merkezi Limoges, Cote d’Azur, yani Güney Fransa’nın gözde tatil bölgesinin bir o kadar gözde iki kenti Nice ve Cannes da yine dört çiçeğe layık görülmüş.


Aslında bu yazıyı yazmaya niyetlendiğimde amacım kalbimin bir paçasını bıraktığım masal diyarı Alsace’ı yazmaktı ancak ilk olarak o bölgeyi bence çok güzel tanımlayan çiçeklendirilmiş kentler hareketinden söz etmek istedim. Bir sonraki yazımda Alsace’ın güzelliklerini anlatacağım.