Çocuklar aldiginiz hediyeleri degil, birlikte geçirdiginiz zamani hatirlar!

[eg24]

Günümüzün çalisma kosullari birçok ebeveynin gününün büyük çogunlugunu iste geçirmesini ve kaçinilmaz olarak çocuklarina minimum vakit ayirabilmeyi neredeyse zorunlu kilar hale geldi. Bu nedenle pek çok ebeveyn çocuklari ile yeteri kadar zaman geçiremedigini düsünüp üzülür. Oysa çocuklarla geçirilen zamanin süresi degil içerigi önem tasir. KadiköySifa Atasehir Hastanesi Uzman Klinik Psikologu Merve Büyükkucak anne babalara çocuklariyla nasil kaliteli zaman geçirebileceklerini anlatiyor.

Bir yandan var gücüyle çalisarak çocuklarina en iyi imkânlari saglamaya çalisan anne babalarin, bir yandan da yogun is yükü ve artan mesai saatleri sonucu yorgun düsmelerine ragmen neredeyse geriye kalan tüm vakitlerini de çocuklarina vakfetmeye çalistiklari görülüyor. Iste tam da bu noktada is yasami ile aile yasamini dengede tutma savasini veren modern dünyanin anne ve babalarini son zamanlarda daha da öne çikar bir derecede yeni bir ikilem bekliyor: acaba çocuklariyla geçirdiklerin zamanin miktari mi yoksa kalitesi mi onlarin gelisimi ve iliskileri açisinda daha önemli? Yillardir tartisilan bu soruya yaklasim önceleri ebeveyn ve çocuklarin esas ihtiyaç duyduklari seyin birlikte daha fazla zaman geçirip ebeveynlerin çalismaya daha az zaman ayirmalari yönündeyken son yillarda birlikte geçirilen zamanin süresinden çok “nasil” degerlendirildigi gerçegi büyük bir önem kazanmaya basladi.

Son yillarda yapilan yabanci kaynakli arastirmalar özellikle babalarin çocuklariyla hem bakim verme hem de eglenceli aktivitelerde bulunma anlaminda geçirdikleri zamani arttirdiklarini ve eskiye oranla anne babalarin daha az sayida çocuk sahibi olmalari sebebiyle çalisan ebeveynlerin önceki yillara kiyasla çocuklari ile daha fazla zaman yaratma çabasi içerisinde olduklarini göstermektedir. Ancak buna karsin çalisma saatlerinde bir iyilesme ya da azalma olmadigindan bu denklem ancak anne babalarin kendilerine ayirdiklari zamani oldukça kisitlamaya baslamalari seklinde açiklanabilir ki bu aslinda isten geriye kalan zamanlarda birçok ebeveynin çocuklariyla geçirdikleri süreye odaklanarak bu süreyi “nasil” ve dolayisiyla ne kadar “kaliteli” geçirdikleri kismini ister istemez geri planda tuttuklarini göstermektedir.

Kaliteli zamani süre degil içerik belirler!

Kaliteli zaman ebeveyn ve çocugun birliktelik ve keyif hissini içerisinde barindiran, karsilikli etkilesim ve aktivitelerde bulustugu zamanlardir. Bunlar ebeveynin dikkatinin tamamini çocuguna verdigi, ilgisini ve sevgisini çocuguna hissettirdigi duygusal yakinlasma ve paylasim anlaridir. Bu anlari küçük sohbetlerde, birlikte oynanan oyunlarda, ya da birlikte gidilen gezilerde yakalamak mümkündür. Duygu ve düsüncelerin paylasildigi, çocuga duygusal ve sözel olarak tepki verildigi ve anne baba olarak kendinizi spontan sekilde iliskiye biraktiginiz hemen hemen her yakin iliskide deneyimleyebileceginiz bir süreçtir bu aslinda. Bu nedenle belirli bir reçete vermek çok mümkün degildir. Ancak çocuklarin dünyasina dahil olmanin ve iliskide oldugunuzu hissetmenin, tüm bu paylasimlari yakalayabilmenin yolunun en temel olarak oyundan geçtigini söylemek mümkündür. Bilindigi gibi oyun özellikle okul öncesi çagda çocugun kendini ifade etme, dünyayi anlama, çesitli rolleri deneyimleme, kendisini sikan meseleleri çözmeye çalisma ve aslinda en temelde eglenme yoludur. Oyunlara dahil olma anne baba için hem çocugunu yakindan tanima firsati saglarken hem de çocuguyla etkilesime girerek çocugunun zihinsel ve özellikle de duygusal gelisimine katki saglamis olur. Bu etkilesimi en kuvvetli hale getirecek yöntem anne ve babanin oyunda yönlendirici olmamasi, çocugun serbestligine ve özgürlügüne eslik edebilmesidir. Amaç hiçbir zaman o anlarda çocuga bir seyler ögretmek olmamalidir; aksine anne baba olarak kendinizi oyunun ve size verilen rolün akisina birakarak ya da sadece gözlemci veya eslikçi olarak çocugunuzla duygusal anlamda ayni frekansta bulusabilmektir. Onun oyun sirasindaki duygularini takip edebilmek ve ona bu duygulari ifade ederek anlasildigini hissettirebilmek çocugunuzla iliskiniz açisindan en degerli anlar olacaktir. Örnegin her çocugun aile içi kurallari ve sinirlari belirledigi kadar ayni zamanda bir savas oyununda yerlerde sürünen ve düsüp kalkan, o esnada çocukla birlikte eglenen, bagiran, gülen ve kendisi de çocuklasabilen bir babaya da ihtiyaci vardir. Babasinin da o esnada çocuklasabildigini görebildigi oranda çocuk da ona kendi dünyasinin kapilarini aralayacak ve onu iç dünyasinda davet edecektir.

Birçogumuz için geriye dönüp baktigimizda anne ve babamizla ilgili anilarimizi, o dönemlere dair ne hatirladigimizi belirleyen en önemli seyler ne yasandigindan, bize ne tür hediyeler alindigindan, bize ne yedirip ne içirdiklerinden çok onlarla ne kadar doyurucu ve tatminkâr bir iliskimiz oldugu, ne kadar sevildigimiz, önemsendigimiz, anlasildigimiz, onlarla bir oldugumuzu hissettigimiz, ihtiyaç duydugumuzda yanimizda olacaklarina dair besledigimiz güvenle sekillenir. Ancak her anne babanin en büyük amacinin çocuklarini mutlu etmesi oldugundan yola çikarsak günümüz ebeveynlerinin yasadiklari suçluluk duygusuyla çok sayida hediyeler alarak ve çocuklarinin keyif alacaklarini düsündükleri oyun merkezlerine onlari sürüklercesine tasiyarak ve çocugunun her istegini yerine getirmeye çalisarak ayri kaldiklari zamani kapatmaya çalistiklarini görmekteyiz.

Çocukla kaliteli zaman geçirmek, hediye vermekten daha degerli!

Çocuklara yapilacak her türlü kisisel ve iliskisel yatirim her kosulda onlara alinan degerli hediyeler ve oyuncaklardan kat kat daha kiymetlidir. Hatta bu hislerle birlikte aile içi kurallari ve disiplin çerçevesini de zayiflatmalarina siklikla rastlanmaktadir. Ancak tüm bu çabalar duygusal bir doyum getirmemekle birlikte bos olan tüm vaktini çocuguyla geçiren anne ve babada asiri bir yorgunluga ve bir zaman sonra da farkinda olmadan bir bikkinliga yol açabilmektedir. Hâlbuki her çocugun az da olsa birlikte oldugu süre içerisinde kendisiyle birlikte olmaktan keyif alan ve iliski içerisinde bikkin ve tükenmis degil canli ve istekli bir ebeveynle bulusmaya ihtiyaci vardir.

Özetle, kaliteli zaman hiçbir kosulda is disinda sahip oldugunuz tüm vakti çocugunuza adamaniz anlamina gelmemelidir. Kaldi ki çalismayan annelerin dahi her zaman için çocuklarindan baska mesguliyetleri olmasinin da çocuguyla birlikte oldugu anlarin kalitesini arttirma ve çocugun bireysellesmesine katki saglama açisindan büyük önem tasidigi bilinmektedir. Örnegin, çocugunun saglikli gelisebilmesi adina çok istemesine ragmen çalismaktan vazgeçerek kariyerine ara veren anneler için de ayni riskin söz konusu oldugunu, iliski içerisine ister istemez bu hislerin yansiyarak birlikte olunan sürenin kalitesini azalttigini söyleyebiliriz. Öte yandan çalismakla ilgili kendisini oldukça mutlu hisseden bir anne çocuguna çalismayan bir anneye göre görece daha az vakit ayiriyor olsa da kendisi keyifli ve tatmin oldugu için çocuguyla iliskisinde kendisini çok daha istekli bir sekilde var edebilir ve onunla çok daha yakin ve etkin bir iletisim içerisine girebilir.

Çocugunuzla kalite zaman geçirmek için olagandisi seyler yapmaniza gerek yok!

“Aile ile” bir seyler yapmak ile “aile olarak” bir seyler yapmak arasinda çocugun bütünlük ve tatmin hissi ile ebeveynleri ile arasinda bag kurduguna dair hisleri açisindan önemli farklar vardir. Örnegin yan yana oturup pasif bir sekilde televizyon izlemek ile sizin de aktif katilim göstereceginiz sekilde on dakika bir hikâyeyi birlikte okuyup üzerine konusmak arasinda oldukça büyük bir fark vardir. Birlikte oldugunuz anin kaliteli olarak geçebilmesi adina özel ve olagandisi seyler yapmaniza gerek yoktur. Birlikte yenen aksam yemekleri ya da yemek sonrasi birlikte oynanan oyunlar gibi günlük rutinler dahi zengin paylasim anlarina dönüsebilir. Ancak burada anne ve babalarin da robot olmadiklarinin, onlarin da yorulmaya ve dinlenmeye, mola almaya haklari oldugunu vurgulamak gerekir. Yorgun bir sekilde eve gelerek görev gibi oynanan bir oyundan ziyade anne ve babanin “bu aksam ben de seninle oyun oynamak çok istiyordum ancak çok yorgunum ve biraz dinlenmeye ihtiyacim var, evet bu aksam oynayamadigimiz için üzgünüm ama ister misin yarin aksam birlikte (çocugun da keyif aldigi bilinen herhangi bir sey) yapalim?” seklinde bir paylasimda ve öneride bulunmasi daha sonraki daha kaliteli ve doyurucu bir birliktelige yön verebilir. Veya benzer bir durumda söz konusu ebeveyn ayni açiklama ile birlikte fiziksel anlamda daha az yorucu bir aktivite yapmayi önerebilir. Birlikte olunan her anin oyun vakti olarak degerlendirilmesi yerine belirli zamanlari oyun vakti olarak ortaklasa belirlemek anne babalara da iyi gelecek bir yöntem olabilir.

Ne yazik ki modern yasamin gerektirdigi çalisma kosullari beraberinde getirdigi suçluluk duygusuyla ebeveynleri anne babaligi da bir is, bir görev gibi görme tehlikesine iterek, çocuguyla iliski kurmanin ve duygusal birlikteligin keyfini, güzelligini ve önemini görmelerine engel oluyor. Is yasami ve aile yasami arasinda denge kurmaya çalisan ebeveynler mükemmel anne babalik olmadigi gerçegine ve çocuklariyla iliskilerinde kendilerini spontan bir sekilde onun duygusal ihtiyaçlarina birakabildikleri ölçüde iliskilerinin çok daha doyurucu ve tatminkar olacagini söyleyebiliriz.