eg24

Ülkemizde yaklasik 60 bin kisi son dönem böbrek yetmezligi nedeni ile takip ve tedavi ediliyor. Her yil yaklasik 6 bin kisinin bu gruba eklenmesi ile birlikte 2015 yilinda ülkemizdeki son dönem böbrek yetmezligi hastalarinin sayisinin 100 bini asmasi öngörülüyor. Böbrek yetmezligi ile ilgili bu ürkütücü tabloya engel olmanin yolu ise bilinçli ve tedbirli olmaktan geçiyor. Memorial Hizmet Hastanesi Organ Nakli ve Üroloji Bölümü’nden Op. Dr. Mert Altinel, böbrek naklinin önemi ve organ bagisi hakkinda bilgi verdi.

Böbrek yetmezliginin en etkili tedavisi böbrek naklidir

Organ nakli, bir insanin organlarinin, organ yetmezligi yasayan baska bir insana nakledilmesi olarak tanimlanir. Burada amaç, nakil yapilan organlarla organ yetmezligi yasayan kisinin tedavi edilmesidir. Dünyada en sik uygulanan organ nakilleri; böbrek, karaciger ve kalp nakilleridir. Bu üç nakli akciger, pankreas, bagirsak izlemekte olup, son yillarda yüz, kol ve bacak gibi nakiller de uygun hastalara yapilmaya baslanmistir. En sik yapilan organ nakillerinden böbrek nakli, nakil yapilincaya kadar uygulanabilecek tedavi açisindan farklilik gösterir. Hastalar hemodiyaliz veya periton diyalizi ile böbrek nakli oluncaya kadar bekleyebilmektedir. Böbrek nakli olma sansi olmayan hastalar, diyaliz ile hayatlarina devam edebilirler. Kalp nakillerinde de kalp destek cihazlari (suni kalp) kullanilarak, kalp nakline kadar hastanin hayatina devam etmesi saglanabilir. Ancak karaciger fonksiyonunun herhangi bir cihazla saglanmasi mümkün olmadigindan karaciger yetmezligi gelistiginde, nakil en kisa zamanda yapilmalidir.

Yasam süresi uzuyor

Son dönem böbrek yetmezliginin en basarili tedavi yöntemi böbrek naklidir. Böbrek nakli, hastalara diger tedavi sekillerine göre (hemodiyaliz ve periton diyalizi) daha uzun yasam saglar. Hastalara daha uzun yasam süresi sunmasinin yaninda, böbrek nakli hastalarin hayat kalitesini de büyük oranda yükseltir. Hemodiyalizde hastalar haftada 3 gün 4 saat hemodiyaliz makinasina bagli kalirlar. Bu hastalarin haftada üç gününün neredeyse tamamen buna ayrilmasi anlamina gelir. Hastalarin bir kismi idrar çikarmaz ve sivi alimlari kisitlanmistir. Böbrek nakli ise hastalara özgürce yasayabilme, çalisabilme ve seyahat edebilme olanagi saglar. Böbrek nakli hastalari istedikleri gibi sivi alabilir ve spor yapabilirler. Böbrek nakli olmus kadin hastalar hamile kalabilir ve çocuk sahibi olabilirler. Hemodiyalizden farkli olarak böbrek nakli hastalarinin kan seviyesinde düsme nadir görülür. Bu sebeple hastalarda halsizlik ve kuvvetsizlik yakinmalarina siklikla rastlanmaz. Böbrek nakli hastalarinin hastaneye yatirilma sikligi da diyaliz hastalarindan düsüktür. Böbrek nakli hastalara hem daha iyi bir yasam sunar, hem de saglik sistemini diyalizin ve diyalize bagli komplikasyonlarin yüksek maliyetinden kurtarmis olur. Bu sebeple böbrek nakli, sürdürülebilir bir saglik sisteminin kilit taslarindan birisidir.

Akraba olmayan kisiler etik kuruldan geçerek organ bagislayabiliyor

Organ bagisi temel olarak iki kaynaktan gerçeklesir. Bunlardan birincisi kadaverik (canli olmayan) vericilerden gelen organlardir. Kadaverik verici, beyin ölümü gerçeklesmis ama vücut organlarinin canliligi devam eden verici olarak tanimlanabilir. Kadaverik vericilerin tüm organlari nakil için kullanilabilir. Bu organlarin kullanilabilmesi için, kisinin ailesinin beyin ölümü gerçeklestikten sonra organlari bagislamasi gereklidir. Ikinci organ kaynagi ise canli vericilerdir. Canli vericilerden siklikla böbrek ve karaciger nakilleri gerçeklestirilir. Böbrek nakillerinde kisinin böbreklerinden birisi, karaciger nakillerinde ise bagisçinin karacigerinin bir kismi nakilde kullanilir. Ülkemizdeki mevcut kanunlara göre, kisinin dördüncü dereceye kadar olan yakinlari organ bagislayabilirler. Daha uzak akrabalar ve akraba olmayan kisilerin organ bagislama istekleri, her ilde TC Saglik Bakanligi tarafindan kurulan Etik Kurul tarafindan degerlendirilir. Bu Etik Kurul tarafindan uygun görülen organ nakilleri, saglik kuruluslari tarafindan gerçeklestirilir. Organ nakillerinde son yillarda büyük basarilara imza atilmasina ragmen organ bagisi ülkemizde halen istenen seviyenin çok altindadir. Ancak organ bagisinin hayat kurtardigi unutulmamalidir.