 Ani kalp ölümleri nasil gelisir?
Son dönemde ani kalp ölümleri Türkiye'nin gündemine damgasini vuruyor. Rating rekorlari kiran dizilerin senaristi Metin Açikgöz ve Eskisehirspor'lu 25 yasindaki futbolcu Ediz Bahtiyaroglu ani kalp ölümü sonucu hayatini kaybedip sevenlerini üzüntüye bogan ünlülerden ikisi. Peki ani kalp ölümü nedir, nedenleri nelerdir ve kalp krizi geçiren kisilere nasil müdahale edilmeli? Bu sorularin cevaplarini KadiköySifa Atasehir Hastanesi Kardiyoloji Uzmani Dr. Güven Caner veriyor!
Kalp hastaliklarindan ölüm tüm ölümler içinde ilk siradaki yerini korumaktadir. Kalp ölümleri nedenleri içinde de ilk sirayi halk arasina kalp krizi olarak bilinen “akut miyokard infarktüsü” almaktadir. Akut miyokard infarktüsüne bagli ölümlerin büyük çogunlugu ilk 8 saat içinde olmakta, bunlarin yaridan fazlasi hastaneye dahi yetistirilemeden evde, sokakta vs. olmaktadir. “Sapasaglamdi evde ölüsünü buldular” ya da” aniden fenalasti, hastaneye bile yetistirilemedi” gibi laflari sik sik duyariz.
Kalp krizinin nedeninin en önemli nedeni tikali damarlar
Akut miyokard infarktüsü sonucu olan ölümlerin tamamina yakin bölümü “ventriküler fibrilasyon” denen son derece ciddi ve son derecede ölümcül bir ritm bozuklugu sonucu olmaktadir. Ventriküler fibrilasyon kalbin gelisigüzel elektrik desarjlari ile gelisigüzel etkin olmayan kasilmalaridir. Ortaya çikis nedeni de büyük siklikla kalbi besleyen koroner damarlardan birinin ya da bir kaçinin tikanmasi sonucu kalp kasinin hasar görmesidir. Etkin olmayan bu gelisigüzel kasilmalar nedeniyle kalp vücudun ve özelliklede kansizliga karsi diger organlardan çok daha duyarli olan beyine yeterli kan gönderemeyecegi için öncelikle beyin fonksiyonlari bozulur. Hastada suur kaybi olusur. Beyinin kansizliga tahammülü en fazla 5 dakikadir. 5 dakika içinde beyine ihtiyaci olan kanin gitmesi temin edilemezse beyinde irrevesibl (geri dönüsü olmayan) hasar olusur. Baska bir deyisle beyin ölümü gerçeklesir. Bu durumda kalp tekrar normale döndürülse bile hasta bitkisel hayata girer.
Beyin ölümünün gerçeklesmemesi için kalp masaji sart!
Iste beyin ölümünün gerçeklesmemesi için hastaya hemen etkin kalp masaji yapilmasi gerekir. Etkin kalp masaji için hekimler basta olmak üzere tüm acil personeli egitilir. Ancak herkesin etkin kalp masaji yapmayi ögrenmesi bazen hayat kurtarici olabilir. Burada asil sorun venriküler fibrilasyonun normal ritme döndürülmesidir ki bunun da tek yolu hastayi defibrile etmektir. Yani halk arasindaki bilinen adiyla elektrik sokuyla kalbin ritmini düzeltmektir. Bunun içinde mutlak gerekli olan “defibrilatör” denen elektrosok aletidir.
Bu alet hastanelerde, polikliniklerde ambulanslarda kullanima hazir vaziyette bulunmaktadir. Ancak bunlarin sadece bu alanlarda degil insanlarin toplu halde bulundugu her yerde bulundurulmasi sarttir. Hele de spor yapilan yerlerde, yasli kisilerin fazla oldugu yerlerde mutlak bulundurulmali ve mümkün oldugunca herkesin gereginde bu aleti kullanma konusunda egitilmesi gerekir. Yukarda da belirttigim gibi beyini ve dolayisiyla hastayi kurtarabilmemiz için sadece 4 - 5 dakika gibi bir zamanimiz vardir. Bu süre içinde her zaman saglik elemani bulunmasi mümkün olmayabilir.
Daha sansli olup hastaneye yetistirilen hastalar için son derece ölümcül bir kalp ritm bozuklugu olan ventriküler fibrilasyonu habercisi olan ritm bozukluklarini önceden tanimak ve önlem alarak hastanin ventriküler fibrilasyona girmesine engel olmak için hemen tüm hastanelerde “koroner yogun bakim ünitesi” denen bölümler açilmistir. Bu bölümler sayesinde kalp krizinden ölümler (tabiî ki yogun bakima yetistirilebilenler) arasinda çok azalmistir.
|